Uhnów

Uhnów
Угнів
	Herb
Państwo	Ukraina
Obwód	lwowski
Obwód	czerwonogrodzki
Burmistrz	Mychajło Osmiłowski
Powierzchnia	2,48 km²
Populacja (2019); • liczba ludności	; 974
Nr kierunkowy	+380-3257
Kod pocztowy	80064-80065
	Położenie na mapie Ukrainy Uhnów
	Położenie na mapie obwodu lwowskiego Uhnów
	50°22′N 23°44′E/50,366667 23,733333
	Multimedia w Wikimedia Commons

Uhnów (ukr. Угнів) – miasto na Ukrainie w obwodzie lwowskim, rejon czerwonogrodzki, do 15 lutego 1951 w powiecie tomaszowskim województwa lubelskiego w Polsce (przed 1939 w powiecie rawskim województwa lwowskiego). Jest to obecnie najmniejsze miasto na Ukrainie liczące mniej niż 999 mieszkańców, całkowita liczba mieszkańców podawana jest ze wsią Zastawie.

Prywatne miasto szlacheckie lokowane w 1462 roku położone było w XVI wieku w województwie bełskim^[2].

Położenie

Uhnów leży obecnie ok. 3 km od dzisiejszej granicy z Polską w linii prostej. Od przejścia w Hrebennem miejscowość dzieli niespełna 22 km. Miasto jest oddalone od Czerwonogrodu (dawniej Krystynopol) o ok. 35 km, a od Lwowa o ok. 75 km (82 km od ścisłego centrum miasta). Uhnów położony jest w odległości blisko 530 km od Kijowa. Przez miasto przepływa rzeka Sołokija.

Historia

pierwsza wzmianka o Uhnowie pojawia się w 1360
w roku 1462 Uhnów otrzymał przywilej na prawo miejskie od króla Polski Kazimierza Jagiellończyka
1470 – początek parafii katolickiej i budowa drewnianego kościoła z fundacji chorążego płockiego Zygmunta z Radzanowa
1621 – najazd Tatarów
1624 – morowe powietrze (zaraza)
1632 – pożar miasta
połowa XVII wieku – napady Kozaków na miasto
1695 – budowa nowego ceglanego obronnego kościoła (poprzedni drewniany spłonął) fundacji rodziny Duninów
1772 – pierwszy rozbiór Polski; Uhnów pod zaborem austriackim
w okresie międzywojennym w Polsce miasto znajdowało się w województwie lwowskim, w powiecie rawskim
1 lipca 1934 roku do Uhnowa włączono obszar zniesionej gminy Zastawie^[3]
17 września 1939 w wyniku agresji sowieckiej na Polskę zajęty przez ZSRR, w latach 1940–1941 i 1944 siedziba rejonu uhnowskiego
od czerwca 1941 okupacja niemiecka, miasto znacznie zniszczone podczas II wojny światowej
W latach 1942–1943 Niemcy i Ukraińska Policja Pomocnicza zamordowali wszystkich Żydów, część na miejscu, a część w obozach zagłady
W latach 1943 1946 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 101 Polaków, w tym wójta gminy Jana Piroszyna oraz kilkunastu milicjantów i żołnierzy 7 pułku piechoty z 3 Dywizji Piechoty^[4].
od 1944 – nie zaliczony do miast^[5] – należał do Polski (gmina Uhnów, powiat tomaszowski, województwo lubelskie, także siedziba gminy Tarnoszyn)
15 lutego 1951 w ramach umowy o zamianie granic wcielony do Ukraińskiej SRR. W okolicach Uhnowa znajdowały się bogate złoża węgla kamiennego
W 1989 roku liczyło 1161 mieszkańców^[6]^[7].
od 1991 Uhnów znajduje się w republice Ukrainy.

W mieście znajduje się pomnik poświęcony Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA).

Ludność miasta jeszcze w 1890 roku szacowano na 4,7 tys. Odtąd stale malała: 4,5 tys. w 1900 r., 3,9 tys. w 1939 r., 1,9 tys. w 1959 r., 1,5 tys. w 1970 r., i 1021 w 2001 r.

Od 2004 roku z inicjatywy proboszcza z pobliskich Dynisk ks. Wiesława Mokrzyckiego odbywa się corocznie w czerwcu pielgrzymka do Uhnowa (przed wojną Dyniska należały do parafii w Uhnowie), w których uczestniczy wielu byłych polskich mieszkańców z Uhnowa i ich potomków rozsianych po całej Polsce

Zabytki

kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, katolicki, ceglany (obronny) z 1695, wybudowany na miejscu poprzedniego drewnianego który spłonął. Architekt Wojciech Lenartowicz. Jedna z kościelnych wież została zniszczona w 1915 roku podczas niemieckiego ostrzału miasta. Kościół restaurowany w dwudziestoleciu międzywojennym. Zniszczony za czasów Ukraińskiej SRR, obecnie chyli się ku całkowitej ruinie. Dzwonnica kościelna pozostaje poważnie zniszczona, brama główna zdewastowana
cerkiew murowana z XIX wieku, odnowiona w 1893 i przebudowana na początku XX wieku. Przed II wojną światową była jedną z najładniej pomalowanych cerkwi Małopolski. Wykonawcą w latach 1933–1936 tego dzieła był artysta Damian Horniatkiewicz
żydowska ceglana synagoga z początku XX wieku (obecnie miejscowi urządzili w niej małą fabrykę)
budynek chederu (żydowskiej szkoły)
budynek starego młyna
miejscowe cmentarze: chrześcijański i żydowski

Przed II wojną światową za czasów Rzeczypospolitej w Uhnowie znajdował się stary rynek otoczony rzędami drewnianych budowli z podcieniami. Dzisiaj po dawnej zabudowie nie zachował się żaden ślad.

Urodzeni w Uhnowie

Paweł Kukiz – burmistrz Uhnowa w l. 1894–1897, pradziadek piosenkarza i polityka Pawła Kukiza^[8].
Myrosław Onyszkewycz – pułkownik UPA, odpowiedzialny za mordy na ludności polskiej^[8].
Edward Żuk – starosta powiatu tomaszowskiego w latach 1998–2006^[8].

Zobacz też

Przypisy

↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2019 року. Державна служба статистики України. Київ, 2019. стор. 51.
↑ Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, w: Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 174.
↑ Dz.U. z 1934 r. nr 56, poz. 498.
↑ SzczepanS. Siekierka SzczepanS., HenrykH. Komański HenrykH., KrzysztofK. Bulzacki KrzysztofK., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 769–770, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897 .
↑ Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej (stan na grudzień 1947). Warszawa: Instytut Wydawniczy Kolumna, 1948.
↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.
↑ Угнев // Большой энциклопедический словарь (в 2-х тт.). / редколл., гл. ред. А. М. Прохоров. том 2. М., „Советская энциклопедия”, 1991. стр.516.
↑ ^a ^b ^c JarosławJ. Świderek JarosławJ., „Kolano Bugu” - Sokalszczyzna w 70. rocznicę Akcji „H - T”, [w:] ZdzisławZ. Pizuń, AnetaA. Siemieńska, RyszardR. Gawryś (red.), Od Narola po Bełz. Szkice historyczne i literackie, 2022, s. 348–365, ISBN 978-83-957609-4-5 .

Bibliografia

Janusz Z. Piekut, Agencja pocztowa Uhnów z „wymienionych” w 1951 r. terenów; w: „Filatelistyka” nr 12/1996, s. 616–617, Wrocław 1996.

Linki zewnętrzne

Uhnów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 755 .

[1] Чисельність наявного населення України на 1 січня 2019 року. Державна служба статистики України. Київ, 2019. стор. 51.

[2] Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, w: Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 174.

[3] Dz.U. z 1934 r. nr 56, poz. 498.

[siekierka-4] SzczepanS. Siekierka SzczepanS., HenrykH. Komański HenrykH., KrzysztofK. Bulzacki KrzysztofK., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 769–770, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897 .

[5] Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej (stan na grudzień 1947). Warszawa: Instytut Wydawniczy Kolumna, 1948.

[6] Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.

[7] Угнев // Большой энциклопедический словарь (в 2-х тт.). / редколл., гл. ред. А. М. Прохоров. том 2. М., „Советская энциклопедия”, 1991. стр.516.

[:0-8] JarosławJ. Świderek JarosławJ., „Kolano Bugu” - Sokalszczyzna w 70. rocznicę Akcji „H - T”, [w:] ZdzisławZ. Pizuń, AnetaA. Siemieńska, RyszardR. Gawryś (red.), Od Narola po Bełz. Szkice historyczne i literackie, 2022, s. 348–365, ISBN 978-83-957609-4-5 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]