Władcy Armenii

lista w projekcie Wikimedia

Władcy Armenii – władcy historycznych państw ormiańskich.

Najdawniejsi władcy Armenii

edytuj

Azzi Chajasza

edytuj
  • Karanisz (władca Azzi Chajaszy w północno-zachodniej Armenii ok. 1400–1380 p.n.e.)
  • Marijasz (ok. 1380–1370)
  • Chuchanasz (Hukkana) (ok. 1370–1350)
  • Annijasz (ok. 1350–1330)
  • Mutti (ok. 1330–1320)
  • Nieznani władcy (ok. 1320–850)
  • Azzi Chajasza podbita przez Urartu ok. 850

Hurszama

edytuj
  • Aszkalidża (władca Hurszamy przed 1410 p.n.e.)
  • Nunnu
  • Sanda

Kaszatama

edytuj
  • Szerisza (władca Kaszatamy przed 1410 p.n.e.)
  • Taggaszta (przed 1410)

Konfederacja Nairi

edytuj
  • Nieznani władcy (ok. 1244–przed 820 p.n.e.)
  • Zależność od Frygii po 1164–przed 1114
  • Zależność od Asyrii 1114–860, 821/818
  • Bisiraini (w Arima przed 820 p.n.e.)
  • Siraszune (w Babarura przed 820)
  • Za’anzar (w Dimama ok. 820)
  • Ursi (w Ganguchutu ok. 820)
  • Bara (w Giazina ok. 820)
  • Taszathai (w Gingibira ok. 820)
  • Arusza (w Kindutausz 821)
  • Amamaasz (w Kingistilenzach ok. 820)
  • Ardara (w Usztaszsza ok. 820)

Pozostali władcy Nairi'

  • Ammebaal (ok. 860)
  • Kakia (?–858)
  • Luhipiri (Lutripis) (ok. 845)
  • Aszpasztatauk (przed 821)
  • Artasirari (ok. 820)
  • Nieznani władcy (?)
  • Chubuszka (ok. 710)
  • Chubuszkia podbija Nairi ok. 710
  • Apadża (władca Hubuszkii w północnym regionie przed 884 p.n.e.)
  • Zależność od Asyrii od 858
  • Kaki (ok. 856)
  • Puchana (ok. 837)
  • Datana (ok. 829)
  • Datadża (ok. 828)
  • Dadi (przed 810)
  • Zależność od Urartu 810–po 736
  • Dżanzu (ok. 720/15)
  • Zależność od Asyrii 715/14
Osobny artykuł: Królowie Urartu.

Legendarni królowie Arme-Supria (Nairi) (ok. 800–331 p.n.e.)

edytuj

Dynastia Haikazunich

  • Baroir (Paruir)
  • Hrachia [syn]
  • Parnuaz [syn]
  • Paczoicz [syn]
  • Kornak (Gornak) [syn]
  • Pawos [syn]
  • Haikak [syn]
  • Erwand Sakawakeats (Krótkotrwały) [syn]
  • Dikran (Tigran) [syn]
  • Wahagn (Wahaken) [syn]
  • Arawan [syn]
  • Nerseh [syn]
  • Zareh [syn]
  • Armog [syn]
  • Bagam (Pakam) [syn]
  • Wahan [syn]
  • Wahe [syn]

Dynastia Hydarnidów

edytuj
  • Hydarnes (perski satrapa Armenii ok. 450; satrapa Fenicji, Arabii i Hyrkanii)
  • Terituchmes (?–410; satrapa Hyrkanii) [syn]

Dynastia Orontydów (Erwanidów)

edytuj
  • Orontes (Erwand) I (satrapa Armenii i ok. 401–344; satrapa Myzji 366–344) [wnuk Orontesa, brata Hydarnesa?]

Królowie Armenii

edytuj

Dynastia Orontydów (Erwanidów) (pierwsze królestwo armeńskie)

edytuj
  • Orontes II (satrapa Armenii 344–331; król Armenii 331) [syn; wnuk Artakserksesa II, króla Persji]
  • Mithranes (331–317; satrapa Lidii) [syn]
  • Zależność od Macedonii 330–301
  • Neoptolemos (macedoński satrapa Armenii 323–321)
  • Orontes III (317–ok. 260) [syn Mithranesa?]
  • Zależność od Frygii 653–585
  • Samos (ok. 260–?) [syn?]
  • Arsames (po 260–228) [syn]
  • Kserkses (228-212) [syn]
  • Abidissares (ok. 212) [brat?]
  • Orontes IV (ok. 212–200) [brat Kserksesa]
  • Panowanie Seleucydów ok. 200–189
  • Podbój Armenii przez Rzym 189

Królowie Małej Armenii (Sofene)

edytuj

Królowie Wielkiej Armenii (Gordyene)

edytuj
 
Mapa pokazująca Małą Armenię, Sofene i Wielką Armenię za panowania Tigranesa II Wielkiego.

Dynastia Artaksydów (Artaszesydów) (drugie królestwo armeńskie)

edytuj
# Imię Wizerunek Urodzony Zmarł Czas rządów Rodzice Tytuł
1 Artakses I 188 p.n.e.–165? p.n.e. król Armenii
2 Artawazdes I 165? p.n.e.–115 p.n.e. Artakses I
Satenik
król Armenii
3 Tigranes I 115 p.n.e.–95 p.n.e. Artakses I
Satenik
król Armenii
4 Tigranes II Wielki   138 p.n.e. 56 p.n.e. 95 p.n.e.– 55p.n.e. Tigranes I lub Artawazdes I
król Armenii
5 Artawazdes II 55 p.n.e. – 34 p.n.e. Tigranes II
Kleopatra z Pontu
król Armenii
6 Artakses II 20 p.n.e. ok. 30 p.n.e. – 20 p.n.e. Artawazdes II król Armenii
7 Tigranes III 20 p.n.e. – 8/6 p.n.e. Artawazdes II król Armenii
8 Tigranes IV 8 p.n.e. – 5 p.n.e. król Armenii
9 Artawazdes III 5 p.n.e.– 2 p.n.e. król Armenii
10 Tigranes IV (ponownie) i Erato   2 p.n.e. – 1? n.e. król i królowa Armenii
11 Artawazdes IV 4 n.e.– 6 n.e. król Armenii
12 Tigranes V 36 n.e. 6–12 n.e. król Armenii
13 Erato   6 n.e.–12 n.e. Tigranes III królowa Armenii

Królowie z nadania Rzymu i Partii z różnych rodów

edytuj
  • Ariobarzanes (II) (2–4; wasal rzymski; król Medii Atropatene) [syn Artawazdesa I, króla Medii Atropatene i Małej Armenii]
  • Artawazdes IV (II) (4–6; wasal rzymski; usunięty, zmarł 10; król Medii Atropatene) [syn]
  • Tigranes V Herodian (6–12; wasal rzymski; usunięty, zmarł 36) [wnuk Heroda I Wielkiego, króla Judei]
  • Erato (3. panowanie 12)
  • Wonones I (ok. 12–15/16; wasal partyjski; wcześniej król Partii) [syn Fraatesa IV, króla Partii]
  • Orodes (ok. 15/16–18; wasal partyjski; usunięty) [syn Artabanosa II, króla Partii]
  • Artakses III (Zenon) (18–34; wasal rzymski) [syn Polemona I, króla Małej Armenii, Pontu i Bosporu]
  • Arsakes I (34–35; wasal partyjski) [brat Orodesa]
  • Orodes (2. panowanie 35; wasal partyjski)
  • Mitrydates (35–37; wasal rzymski; usunięty) [ brat Farsmana I, króla Iberii]
  • Panowanie rzymskie 37–41
  • Mitrydates (2. panowanie 41–51; wasal rzymski)
  • Radamist (51–53/54; wasal rzymski) [zięć; syn Farsmana I, króla Iberii]
  • Tirydates I (53–60; wasal partyjski; usunięty) [brat Wologezesa I, króla Partii]
  • Tigranes VI (60–62; wasal rzymski; usunięty, zmarł 68) [bratanek Tigranesa V]
  • Tirydates I (2. panowanie 62–ok. 98; wasal partyjski 62–63, potem rzymski)
  • Aksidares (po 98–113; wasal partyjski) [syn Pakorusa II, króla Partii]
  • Parthamasiris (113–114; wasal partyjski) [brat]
  • Panowanie rzymskie 114–117
  • Sanatruk (w południowej Armenii 114–117) [brat stryjeczny]
  • Wologazes I (117–140) [syn]
  • Sohemus (140–161; wasal rzymski; usunięty) [wnuk? Sohemusa, króla Emesy i Sofene]
  • Aureliusz Pakorus (161–163; usunięty; wasal partyjski) [syn Wologezesa III, króla Partii]
  • Sohemus (2. panowanie 163–180; wasal rzymski)

Dynastia Arsacydów i inni (trzecie królestwo armeńskie)

edytuj
  • Wologazes II (180–191; później król Partii) [syn? Wologazesa IV, króla Partii]
  • Chosroes I 191–216/17) [syn]
  • Tirydates II (216/17–252) [syn]
  • Artawazdes V (252–262; wasal partyjski; usunięty) [syn Sohemusa]
  • Zależność od Persji 252–287
  • Hormizd Ardaszir (262–272; później król Persji) [syn Szapura I, króla Persji]
  • Narses (273–279/80; tylko na wschodzie 279/80–293; później król Persji) [brat]
  • Chosroes II Dzielny (na zachodzie 279/80–287) [syn Tirydatesa II]
  • Tirydates III (287–293; w całym kraju 293–298) [brat]
  • Zależność od Rzymu 287–384
  • Tiran (Helios)-Tirydates IV Wielki (298–330) [syn Chosroesa II]
  • Chosroes III Mały (330–336; usunięty) [syn]
  • Flawiusz Hannibalianus (335–337)
  • Chosroes III (2. panowanie 337–339)
  • Arszak II (Tiran-Tirydates V) (339/40–367; usunięty, zmarł 370) [syn]
  • Pap (367/68–374) [syn]
  • Warazdat (374–377/78) [brat stryjeczny?]
  • Interregnum 377/78–378/79
  • Arszak III (378/79–384; tylko na zachodzie 384–390) [syn Papa]
  • Wologazes (Walarszak) (koregent 379–ok. 386) [brat]
  • Likwidacja królestwa Armenii Zachodniej 390

'Królowie Armenii Wschodniej

  • Chosroes IV (384–389; usunięty) [syn Warazdata]
  • Interregnum 389–401
  • Wramszapuh (401–417) [brat]
  • Chosroes IV (2. panowanie 417)
  • Szapur (417–421) [syn Jazdagirda I, króla Persji]
  • Artakses IV (422–428; usunięty) [syn Wramszapuha]
  • Likwidacja królestwa przez Persów 428

Perscy wicekrólowie (marzpanowie) Persarmenii

edytuj
  • Weh Mihr Szapur (428–442)
  • Wasak (442–451; książę Siuniku)
  • Adhur Hordmizd (451–465; książę Arszakuni)
  • Adhur Gusznasp (465–481)
  • Sahak (Izaak) II Bagratuni (481–483)
  • Szapur Mihran (483)
  • Zar Mihr (483–484)
  • Szapur Mihran (2. raz 484)
  • Nikor Wesznasp Tad (484)
  • Andigan (484–485)
  • Wahan Mamikonian (485–505)
  • Wardan Mamikonian (505–514) [brat]
  • Purzan (514–518)
  • Mzhezh I Gnuni (518–548)
  • Wesznawahram (Gusznasp Wahram) (548)
  • Tenszabasz (Tan Szapur) (548–552)
  • Wesznawahram (2. raz 552–554)
  • Tenszabasz (2. raz 554–558/60)
  • Warazdat (558/560–564)
  • Czihr Gusznasp Suren (564–572)
  • Wardan Gusznasp (572–573)
  • Glon Mihran (573–574)
  • Filip (574–576; książę Siuniku)
  • Tam Chosrou (576)
  • Waraz Vzur (576–578)
  • Aspahbad Pahlaw (579–586)
  • Frahad (586–590)
  • Frarti Datan (590–592)
  • Muszel I Mamikonian (591?)
  • Windatakan
  • Nachwefaghan
  • Merakbut (592–605)
  • Jazden
  • Butmah
  • Szahrajeanpet (ok. 611–613)
  • Parszenazdat (ok. 613)
  • Namdar Gusznasp (616–619)
  • Szahraplakan (619–624)
  • Roczwehan (624–627)
  • Panowanie Bizancjum 627–628
  • Waraz Tirots II Bagratuni (kuropalates 628–630/35)
  • Bizancjum podbija Persarmenię 630

Bizantyjscy gubernatorzy zachodniej Armenii (Akilisene)

edytuj
  • Buzes (ok. 540)
  • Hamazasp Mamikonian (ok. 565)
  • Muszel I Mamikonian (591–593)
  • Wahan (593–606)
  • Wasak Artsruni (?–611)
  • Okupacja perska 612–630

Pierwsi książęta Armenii

edytuj
  • Mzhezh II Gnuni (książę pod zwierzchnością bizantyjską 628/30–635)
  • Dawid Saharuni (635–638)
  • Teodor Rsztuni (641–ok. 643)
  • Waraz Tirots II Bagratuni (643–645)
  • Teodor (2. raz 645–655)
  • Zależność od Kalifatu 653–657
  • Muszel II Mamikonian (654–655)
  • Hamazasp II Mamikonian (655–658)
  • Zależność od Bizancjum 657–658
  • Panowanie Kalifatu 658–662
  • Grzegorz I Mamikonian (662–684/5)
  • Zależność od Kalifatu 662–690
  • Aszot II Bagratuni (686–690) [wnuk Waraz Tirotsa II]
  • Narses Kamsarakan (690–691)
  • Zależność od Bizancjum 690–711
  • Symbat VI Bagratuni (691–711) [bratanek Aszota II]
  • Okupacja arabska 697–700
  • Panowanie Kalifatu 711–732
  • Aszot III Ślepy Bagratuni (732–748) [bratanek Aszota II]
  • Zależność od Kalifatu 732–884
  • Grzegorz II Mamikonian (748–750)
  • Muszel III Mamikonian (750–755)
  • Izaak Bagratuni (755–761) [bratanek Aszota II]
  • Symbat VII Bagratuni (761–772) [syn Aszota III]
  • Interregnum 772–780
  • Taczat Andzewatsi (780–782/85)
  • Interregnum 782/85–806

Dynastia Bagratydów

  • Aszot IV Waleczny (Mięsożerny) (806–826) [syn Symbata VII]
  • Symbat VIII Wyznawca (826–855; usunięty, zmarł 862/67) [syn]
  • Bagarat (Bagrat) I (książę książąt 830–852) [brat]
  • Aszot V Wielki (856–862; książę książąt ok. 862–884; król Armenii 884–890) [syn Symbata VIII]
  • Aszot (antyksiążę 877–878; usunięty; książę Taronu) [syn Bagarata I]

Królowie Armenii

edytuj

Dynastia Bagratydów (czwarte królestwo armeńskie)

edytuj
  • Aszot I Wielki (884–890) [syn Symbata VIII]
  • Symbat I Męczennik (890–913; usunięty) [syn]
  • Aszot II Żelazny (913–928) [syn]
  • Aszot (antykról 921–936) [brat przyrodni]
  • Abas (928–952) [brat Aszota II]
  • Aszot III Miłosierny (952–977) [syn]
  • Symbat II Zdobywca (977–989) [syn]
  • Gagik I Szachinszach (989–1020) [brat]
  • Jan Symbat III (1020–1041) [syn]
  • Aszot IV Mężny (koregent 1021–1039/40) [brat]
  • Abas (koregent) [brat]
  • Gagik II (1041/42–1045; usunięty, zmarł 1080?) [syn Aszota IV]
  • Bizancjum podbija Armenię 1045

Książęta i królowie Armenii Cylicyjskiej

edytuj

Zobacz hasło: Armenia Mała (piąte królestwo armeńskie)

Lokalni władcy zachodniej Armenii

edytuj

Książęta Andzewatsiku

edytuj

Dynastia Andzewatsich

  • Jerachnawu (władca Arberani w Waspurakanie ok. 250)
  • Megar (ok. 350–370)
  • Gnel (ok. 370–374)
  • Choren (ok. 374–390)
  • Szmawon (ok. 430 -460)
  • Sachur (ok. 650)
  • Grzegorz (ok. 740–770)
  • Tachat (ok. 770–781, książę (iszchan) 781–785)
  • Muszel (ok. 850)

Dynastia Artsrunich

  • Gurgen I (867–896/97; antyksiążę Waspurakanu i Taronu)
  • Atom (ok. 896/97–940) [syn]
  • Gurgen II Chaczik (968/69–990/91; król Waspurakanu 990/91–1003/4) [kuzyn]
  • Derenik (po 991–?) [syn]

Dynastia Andzewatsich

  • Tigranes (?–1015)

Książęta Taronu

edytuj

Dynastia Mamikonidów

  • Artawazd I (władca Taronu i Tayk na zachodzie Armenii ok. 280–310)
  • Wacze I (ok. 310–335) [syn]
  • Artawazd II (ok. 335–350) [syn]
  • Wardan I (ok. 350–365) [syn]
  • Wasak (350–364) [brat]
  • Muszel I Waleczny (364–374/78) [syn]
  • Wacze II (374/378) [brat stryjeczny]
  • Manuel I (374/78–386; regent Armenii 378–386) [brat stryjeczny?]
  • Ardaszir (Artawazd III) (386–?) [syn]
  • Hamazasp I (387–432) [syn?]
  • Wardan II (ok. 432–451) [syn]
  • Mangnos (451–471) [syn]
  • Wahan I Wielki (471–505; wicekról Armenii 485–505) [brat stryjeczny]
  • Ward (505–509; wicekról Armenii 505–509) [brat]
  • Artawazd IV (508–540) [syn? Wahana I]
  • Samuel I (ok. 540–555) [syn]
  • Manuel II (ok. 555–572) [wnuk brata Wahana I]
  • Wardan III Czerwony (572) [brat]
  • Muszel II (572–ok. 593) [wnuk brata? Wahana I]
  • Wahan II Wilk (ok. 593–606) [syn?]
  • Symbat (ok. 606–?) [syn]
  • Wahan III Kamsarakan (ok. 610–630) [syn]
  • Tiran (ok. 630–638) [syn]
  • Hamazasp II (ok. 638–661; książę Armenii 655–657 i 657–658) [w 6. stopniu potomek Hamazaspa I?]
  • Muszel (współksiążę 654; książę Armenii 654) [brat]
  • Muszel III (ok. 693) [syn Hamazaspa II]
  • Grzegorz I (przed 748–750; książę Armenii 748–750) [bratanek]
  • Samuel II (ok. 750–772) [bratanek?]
  • Utrata państwa, oprócz Bagrawandene i części Taronu oraz Sasunu po 772
  • Mushel IV (ok. 772–775) [brat?]
  • Artavazd IV (ok. 775–797) [bratanek?]
  • Kurdik (ok. 797–852) [syn?]
  • Grzegorz II (ok. 852–856/62) [syn]
  • Utrata Bagrawandene, nabycie Digisene?
  • Manuel III (?–870/86) [bratanek?]
  • Aneksja Digisene przez Bizancjum 870/86
  • Muszel V (książę Taron-Arsamosate i Sasunu ok. 1000) [prawnuk brata? Grzegorza II]
  • Tornik (ok. 1058–1072/73) [syn]
  • Czorduanel I (1072/73–?) [syn]
  • Wigen (?–po 1125) [syn]
  • Czorduanel II (?–1165) [syn]
  • Hetum Bazyli (1165–1189; tylko książę Mopsuestii 1189–1193) [syn]
  • Taron-Arsamosate i Sasun podbite przez Hisn Hajfę 1189

Dynastia Bagratydów

  • Bagarat (Bagrat) I (826–852; książę książąt Armenii 830–852) [syn Aszota IV Walecznego, księcia Armenii]
  • Gurgen Artsruni (antyksiążę ok. 852–857/58)
  • Aszot I (858–ok. 878; usunięty; antyksiążę Armenii 877–878) [syn Bagarata I]
  • Dawid Królik (878–895) [brat]
  • Gurgen (895–897) [syn Aszota I]
  • Aszot II (897–898) [syn Dawida]
  • Grzegorz I (898–923) [wnuk Bagarata I]
  • Bagarat II (923–940) [syn]
  • Aszot III (940–966) [brat]
  • Grzegorz II (966; abdykował, zmarł 995) [syn]
  • Bagarat III (966; abdykował, zmarł 989) [brat]
  • Taron podbity przez Bizancjum 966

Dynastia Czorduanelich

  • Czorduanel I Czorduaneli (?–990; książę Derxene) [wnuk Czorduanela I i Marii, córki Bagarata II]

Dynastia Mamikonidów

  • Gantsi (ksiażę (części) Taronu ?–1036/37) [brat?]
  • Taczat (1036/37–?) [syn]
  • Czorduanel II (?–po 1123/24) [syn]

Książęta Bagratuni (Bagratydzi)

edytuj
  • Symbat (Smbat) I (książę Syspiritide, Kogowit, Tamoritide i dziedziczny aspet Armenii ok. 290–320)
  • Bagarat (Bagrat) (ok. 320–350) [syn]
  • Smbat II (ok. 350–380) [syn]
  • Izaak I (ok. 380–387) [syn?]
  • Symbat III (ok. 387–425) [syn?]
  • Tirots I (ok. 425–450) [syn?]
  • Izaak II (ok. 450–482; wicekról Armenii 481–482) [syn?]
  • Spandiat (ok. 505) [syn?]
  • Manuel (ok. 530) [syn?]
  • Aszot I (ok. 555) [wnuk]
  • Symbat IV Zwycięski (ok. 580–616/17; wicekról Hyrkanii 595–602) [bratanek]
  • Waraz Tirots II (616/17–645; wicekról Armenii 628–630/35; książę Armenii 643–645) [syn]
  • Symbat V (645) [syn]
  • Aszot II (ok. 645–690; książę Armenii 686–690) [syn]
  • Symbat VI (690–726; książę Armenii 691–711) [bratanek]
  • Aszot III Ślepy (726–761; książę Armenii 732–748; zdobył Bznunik) [bratanek Aszota II]
  • Symbat VII (761–772; książę Armenii 761–772; utrata Kogowit i Tamoritide) [syn]
  • Aszot IV Waleczny (Mięsożerny) (772–826; książę Armenii 806–826; zdobył Taron po 772, Tayk Południowy, Arszarunik i Siracene po 785) [syn]
  • Symbat VIII Wyznawca (826–855; książę Armenii 826–855; usunięty, zmarł 862/67; zdobył Moksene) [syn]

Aszot V Wielki (855–890; książę Armenii 856–ok. 862, książę książąt Armenii ok. 862–884; król Armenii 884–890; zdobył Bagrawandene) [syn]

  • Powstanie królestwa Armenii 884

Książęta Sziraku i Arszaruniku

edytuj

Dynastia Kamsarakan-Arszaruni

  • Kamsar (książę Sziraku (Siracene) i Arszaruniku ?–314)
  • Arszawir I (314–po 355) [syn]
  • Spandarat (po 355–ok. 378/79) [syn]
  • Szawasp (ok. 378/79–415) [syn]
  • Hrahat I (ok. 415–428) [bratanek]
  • Gazawon I (ok. 428–449) [syn]
  • Arszawir II (ok. 449–460) [syn?]
  • Wahan I (ok. 460–po 487) [syn]
  • Izaak (po 487–505) [brat]
  • Gazawon II (po 505–przed 555) [syn Wahana I?]
  • Zaurok (przed 555–po 571) [syn]
  • Narses I (przed 591–po 637) [syn?]
  • Wahan II (po 637–?) [syn?]
  • Narses II (przed 689–691; książę Armenii 689/90–691) [syn]
  • Narses III (691–?) [syn]
  • Hrahat II (ok. 720) [syn]
  • Artawazdes (ok. 740) [syn]
  • Narses IV (przed 750–po 785) [syn]
  • Szirak i Arszarunik podbity przez Aszota IV Walecznego, księcia Bagratuni po 785

Książęta i królowie Waspurakanu

edytuj

Książęta Artsrunidynastia Artsrunich

  • Wacze (książę Artsruni na zachodzie Armenii ok. 338/350)
  • Szawasp (ok. 360) [syn]
  • Merudżan I (ok.380) [syn]
  • Merudżan II (ok. 410) [bratanek]
  • Nerszapuh (Mihrszapuh) Rmbosian (przed 449/51–po 475) [syn?]
  • Izaak I (ok. 484–?) [syn?]
  • Wasak (?–610/11) [syn]
  • Waraz Szapuh (610?–643) [syn?]
  • Wahan (ok. 700) [syn?]
  • Izaak II (?–762) [syn]

Książęta Waspurakanu

  • Hamazasp I (762–785) [bratanek]
  • Gagik I (785–?) [syn]
  • Hamza (Hamazasp II) (ok. 900) [syn]
  • Aszot I Abulabas (836–852; usunięty) [syn]
  • Gurgen (antyksiążę 855–857/58; książę Mardpetakanu) [kuzyn]
  • Grzegorz Derenik (857/58–868; ustąpił) [syn Aszota I]
  • Aszot I Abulabas (2. panowanie 868–874)
  • Grzegorz Derenik (2. panowanie 874–886/87)
  • Gagik Abumrawan (regent 886/87–ok. 888; antyksiążę ok. 888–896) [kuzyn]
  • Sergiusz Aszot II (886/87–903) [syn Grzegorza Derenika]

Królowie Waspurakanu

  • Chaczik Gagik II (903–908; król 908–943/44) [brat]
  • Derenik Aszot III (943/44–958/59) [syn]
  • Abusahl Hamazasp III (958/59–968/69) [brat]
  • Aszot IV Izaak III Miłosierny (968/69–990/91) [syn]
  • Gurgen Chaczik (990/91–1003/04) [brat]
  • Senekerim Jan (1003/04–1021; abdykował, zmarł 1026/27) [brat]
  • Bizancjum podbija Waspurakan 1021/22

Książęta Moksene

edytuj

Dynastia Bagratydów

  • Symbat Wyznawca (?–855; książę Bagratuni jako Symbat VIII, książę Armenii 826–855; usunięty, zmarł 862/67) [syn Aszota IV Walecznego, księcia Armenii]
  • Muszel (855–?) [syn]
  • Grzegorz (książę? ok. 900) [syn]
  • Zapranik (ok. 976) [wnuk]

Dynastia Artsrunich

  • Hmajak (ok. 1080)

Królowie Lori

edytuj

Dynastia Bagratydów

  • Gurgen (Cyriak, Korike) I (982–989) [syn Aszota III, króla Armenii]
  • Dawid I Bez Ziemi (989–1046/68) [syn]
  • Symbat (koregent 989–?) [brat]
  • Cyriak II (koregent ok. 1046; król 1046/48–1189; wasal Seldżukidów 1064) [syn Dawida I]
  • Okupacja Seldżukidów 1081–1089
  • Dawid II (1089–ok. 1113; usunięty; tylko w Matsnaberd ok. 1113–1145) [syn]
  • Abas I (koregent 1089–ok. 1113; usunięty; tylko w Tawusz ok. 1113–1145) [brat]
  • Seldżukidzi podbijają Lori ok. 1113

Królowie Matsnaberdu (Taszir-Dżogaret)

  • Dawid II (ok. 1113–1145; wcześniej król Lori)
  • Cyriak III (ok. 1145–1185) [syn]
  • Abas II (1185–1192) [syn]
  • Alsartan I (1192–1232; abdykował, zmarł po 1232) [syn]
  • Cyriak IV (1232–1236; usunięty, zmarł 1249?) [syn]
  • Mongołowie podbijają Matsnaberd 1236
  • Pahlavan (1258–1260) [syn]
  • Tagiatin (1260)
  • Alsartan II (ok. 1260–1280)
  • Nieznani władcy (ok. 1280–1450)
  • Armeńscy władcy z dynastii Melikian (ok. 1450–1801)

Królowie Karsu (Wanandu)

edytuj

Dynastia Bagratydów

  • Muszel (962–984) [syn Abasa, króla Armenii]
  • Abas I (984–1029) [syn]
  • Gagik Abas II (1029–1064; abdykował, zmarł 1080) [syn]
  • Kars włączony do Bizancjum, potem podbity przez Seldżukidów 1064

Władcy Ani

edytuj

Dynastia Banu Szaddad

  • Abul-Aswar Szawir I ibn al-Fadl ibn Muhammad (1064–1067)
  • Zależność od Seldżukidów 1064–1072
  • Al-Fadl Manuczir (1067–1118) [syn]
  • Abul-Aswar Szawir II (1118–1124) [syn]
  • Panowanie gruzińskie 1124–1126
  • Fadlun I (III) (1126–1130) [syn]
  • Chuszczir (1131) [brat]
  • Mahmud (ok. 1132–?) [brat]
  • Fachr ad-Din Szaddad (przed 1154–155) [syn]
  • Fadlun II (IV) (1155–1161) [brat]
  • Panowanie gruzińskie 1161–1163
  • Okupacja Ildigizida Atabega 1163–1164
  • Szachanszah I (1164–1174) [brat]
  • Panowanie gruzińskie 1174–1185
  • Jan Orbelian (1174–1177)
  • Zakare (1185–1198/99; usunięty)
  • Kaj Sułtan (ok. 1198) [brat Szachan-Szacha I]
  • Panowanie gruzińskie 1199–1201

Książęta Anidynastia Zakarydów

  • Zakare (2. panowanie pod zwierzchnością gruzińską 1201–1216)
  • Jan I (atabeg 1201–1231)
  • Szachanszah II (1216–1261; wasal Mongołów od 1236) [syn Zakarego]
  • Jan II (1261–ok. 1280) [syn]
  • Zależność od Il-Chanów 1266–1335
  • Szachanszah III (ok. 1280–1320) [syn]
  • Wram (Wahram) (1320–ok. 1342) [brat]
  • Ani podbite przez Czupanidów ok. 1342

Lokalni muzułmańscy władcy w zachodniej Armenii

edytuj

Władcy Arzanu

edytuj

Dynastia Banu Zurara

  • Zurara (ok. 800–850)
  • Musa (ok.. 850–870) [syn]
  • Abu-Madżrai (ok. 870–890) [syn]
  • Arzan podbity przez Amid 890

Emirowie Manzikertu

edytuj

Dynastia Banu Kajs (Abul-Warda)

  • Abul-Ward (862/67–887)
  • Abd al-Hamid (887–po 900) [syn]
  • Abu Sawada (ok. 914) [syn]
  • Abul-Aswad (po 930) [stryj]
  • Abul-Muizz Ahmad ibn Abd ar-Rahman (po 940–949/52) [syn adoptowany; kuzyn]
  • Abu Salim (949/52–964) [syn?]
  • Panowanie Banu Hamdan 964–985
  • Amid podbija Manzikert 985

Władcy Amidu

edytuj

Dynastia Banu Szajbani

  • Isa ibn asz-Szajch ibn as-Salih asz-Szajbani (870–882/83; gubernator Palestyny 866–870)
  • Ahmad (883–898) [syn]
  • Muhammad (898–899; usunięty, zmarł ok. 900) [syn]
  • Panowanie Kalifatu 899–901

Dynastia Banu Hamdan

  • Abul-Chajdż Abd Allah ibn Hamdan (władca Amidu i Arzanu 901–929)
  • Abul-Hasan Ali (Sajf ad-Daula) (929–967) [syn]
  • Abut-Taglib Fadl Allah ibn Hasan (Uddat ad-Daula) (967–978)
  • Panowanie Bujidów 978–983

Dynastia Banu Marwan (kurdyjska)

  • Abu Abd Allah al-Husajn ibn Dustak al-Harbuha al-Bad (władca Amidu 982/93–990)
  • Panowanie Majjafarikinu 990–997
  • Abu Tahir Jusuf (997–1024; wasal Majjafarikinu)
  • Panowanie Majjafarikinu 1024–1061
  • Said ibn Ahmad ibn Marwan (1061–1063)
  • Panowanie Majjafarikinu 1063–1092

Dynastia Inala

  • Inal (ok. 1097–1100)
  • Fachr ad-Din Ibrahim (ok. 1100–1109/10) [syn]
  • Sad Daula Abu Mansur Ilaldi (1109/10–1141) [syn]

Dynastia Nisani (de facto regenci i ministrowie)

  • Muajad ad-din Abu Ali al-Hasan ibn Ahmad an-Nisani (ok. 1136–1156)
  • Dżamal ad-Din Kamal ad-Din Abul-Kasim Ali (1156–1177/78) [syn]
  • Baha ad-Din Masud (1177/78–1183) [syn]
  • Panowanie Hisn Kajfa 1183–1241
  • Panowanie Rumu 1241–1260
  • Panowanie Tabrizu 1260–1352

Ak Kojunlu („spod znaku białego barana”)

  • Kutlug Beg ibn Tur Ali (władca w Amidzie ok. 1352–?)
  • Baha ad-Din Kara Juluk Usman ibn Fachr ad-Din (1378–1435)
  • Ali (1435) [syn]
  • Nur ad-Din Hamza (1435–1445/66) [brat]
  • Uzun Hasan (1466–1478; władca Mardinu od 1453, w Tabriz 1469) [syn Alego]
  • Chalil (1478) [syn]
  • Jakub Beg (1478–1490) [brat]
  • Abul-Fath Baj-Sunkur (1490–1492; usunięty, zmarł 1493) [syn]
  • Mardin podbija Amid 1492

Emirowie Achlatu

edytuj
  • Nagah (964–984)
  • Panowanie Majjafarikinu 984–1071
  • Panowanie Seldżukidów 1071–1112
  • Panowanie Majjafarikinu 1112–1127

Dynastia Artukidów

  • Ahmad (1127–1128) [syn Ibrahima, emira Majjafarikinu]
  • Nasir ad-Din Sukman II ibn Ibrahim (1128–1185) [bratanek]
  • Sajf ad-Din Bak Timur (1185–1193)
  • Badr ad-Din Ak-Sunkur (1193–1197) [syn Sukmana II]
  • Szuga ad-Din Kutlug (uzurpator 1197)
  • Al-Malik al-Mansur Muhammad (1197–1206) ([syn Bak Timura]
  • Izz ad-Din Balban (uzurpator 1206–1207)
  • Majjafarrikin podbija Achlat 1207

Emirowie Majjafarikinu (Martyropolisu)

edytuj

Dynastia Banu Marwan (kurdyjska)

  • Abu Abd Allah al-Husajn (983–990)
  • Zjednoczenie z Mardinem 983–997
  • Abu Ali al-Hasan ibn Marwan (990–997) [bratanek]
  • Mumahhid ad-Daula Abu Mansur Said (997–1010) [brat]
  • Abu Szudża Parwiz ibn Muhammad (uzurpator 1010–1011)

Nasr ad-Daula Abu Nasr Ahmad (1011–1061) [brat Abu Alego al-Hasana]

  • Zjednoczenie z Mardinem 1024–1061
  • Nizam ad-Din Abul-Kasim Nasr (1061–1079) [syn]
  • Zjednoczenie z Mardinem 1063–1092
  • Abu-Muzaffar Mansur (1079–1085/86) [syn]
  • Panowanie Seldżukidów 1085–1092
  • Nasir ad-Daula (1092–1093)
  • Panowanie Seldżukidów 1093–1108

Dynastia Artukidów

  • Muin ad-Din Sukman I al-Kutbi (emir Majjafarikinu z tytułem szacha Armenii 1108–1112; wcześniej emir Hisn Kajfy; zdobył Achlat 1112) [brat Jakutiego, emira Mardinu]
  • Zahir ad-Din Ibrahim (1112–1127; wcześniej emir Hisn Kajfy) [syn]
  • Nadżm ad-Din Il-Ghazi I (1122; emir Mardinu 1106/7–1122) [stryj]
  • Szams ad-Daula Sulajman I (1122–1124) [syn]
  • Husam ad-Din Timurtasz (1124–1152; emir Mardinu 1122–1252) [brat]
  • Nadżm ad-Din Alpi (1152–1179) [syn]
  • Kutb ad-Din Il-Ghazi II (1179–1184) [syn]
  • Husam ad-Din Juluk Arslan (1184–1185; regencja 1184–1185) [syn]

Dynastia Ajjubidów

Władcy Bidlisu

edytuj
  • Muhammad ibn Dżuhajr (1084; seldżucki gubernator Majjafarikinu 1085–1089)
  • Muhammad ibn Dilmacz (1084–?)

Tugan Arslan al-Ahdab ibn Husam ad-Daula (władca (szach) Bidlisu i Armenii ok. 1131–1137)

  • Husam ad-Daula Karti (1137–1143/44) [syn]
  • Okupacja Zankidów z Mosulu 1139–1180
  • Szams ad-Din Jakut Arslan (1143/44–1145/46) [syn]
  • Zija ad-Din Ajjub (1145/46–1148; były wezyr)
  • Fachr ad-Din Daulat Szach ibn Tugan (1148–?)
  • Nieznani władcy (?–1192)
  • Panowanie Achlatu 1192–1207
  • Panowanie Majjafarikinu 1207–1260
  • Panowanie Il-Chanów 1260–1350

Dynastia Zija ad-Dina

  • Hadżdżi Szaraf I ibn Zija ad-Din (emir Bidlisu ok. 1394–1403; usunięty)
  • Szams ad-Din I (1403–?) [syn]
  • Zależność od Kara Kojunlu 1406–1420
  • Zależność od Timurydów 1420–1467
  • N.N.(?) (?–1467)
  • Okupacja Ak Kojunlu 1467–1495
  • Ibrahim (w Achlat i Bidlisie ok. 1476)
  • Muhammad (ok. 1495–1507) [syn]
  • Amir Szaraf II (1507/14–1534)
  • Zależność od Persji 1508–1514
  • Zależność od Turków osmańskich 1514–1534
  • Szams ad-Din (1534–1558) [syn]
  • Zależność od Persji 1534–1578
  • N.N.(?) (1558–1579)
  • Szaraf ad-Din Chan al-Bidlisi (chan 1579–1596; usunięty)
  • Zależność nominalna od Turków osmańskich 1586–1847
  • Szams ad-Din III (1596–1601) [syn]
  • Nieznani władcy (1601–1849)

Emirowie Hisn Hajfy

edytuj

Dynastia Artukidów

  • Muin ad-Din Sukman I al-Kutbi (1101/2–1104/5; potem emir Majjafarikinu)
  • Zahir ad-Din Ibrahim (1104/5–1108; potem emir Majjafarikinu) [syn]
  • Rukn ad-Daula Daud (ok. 1108–1144) [brat]
  • Fachr ad-Din Abul-Harit Kara Arslan (1144–1167) [syn]
  • Nur ad-Din Muhammad (1167–1185/86) [syn]
  • Al-Masud Kutb ad-Din Sukman II (1185/86–1200/1) [syn]
  • As-Salih Nasir ad-Din Mahmud (1200/1–1222) [brat]
  • Rukn ad-Din Maudud (1222–1232) [syn]
  • Al-Masud (1232; usunięty) [syn]

Dynastia Ajjubidów

  • As-Salih Nadżm ad-Din Ajjub (1232–1239; sułtan Egiptu i Syrii 1239–1249) [wnuk Adila, emira Majjafardinu, sułtana Egiptu i Syrii]
  • Al-Muazzam Turanszach (1239–1249; sułtan Egiptu i Syrii 1249–1250) [syn]
  • Al-Muwahhid Taki ad-Din Abd Allah (1249–1283) [syn]
  • Mongołowie (Ilchanidzi) podbijają Hisn Hajfę 1260
  • Al-Kamil Abu Bakr Muhammad I (1283–?) [syn]
  • Al-Adil Mudżir ad-Din Muhammad II (?) [syn]
  • Al-Adil Szihab ad-Din Ghazi (?) [syn]
  • Al-Salih Abu Bakr (?–1378) [syn]
  • Al-Adil Fachr ad-Din Sulajman I (1378–?) [brat]
  • Al-Aszraf Szaraf ad-Din Ahmad I (?–1432/33) [syn]
  • As-Salih Salah ad-Din Chalil I (1432/33–1452) [syn]
  • Al-Kamil Ahmad II (1452–?) [syn]
  • Al-Adil Chalaf ibn Muhammad (?–1462) [wnuk Ahmada I]
  • Chalil II ibn Sulajman (1462–1517?) [wnuk Ahmada I]
  • Sulajman II (1517–1525?) [syn]
  • Al-Husajn (1525) [brat]
  • Hisn Hajfa podbita przez Turków osmańskich 1525

Dynastia Artukidów

  • Jakuti ibn Artuk ibn Aksik al-Kutbi al-Amir (1101/2–1104/5)
  • Ali (1104/5–1106/8) [brat]
  • Nadżm ad-Din Il-Ghazi I (1106/7–1122) [brat]
  • Husam ad-Din Timurtasz (1122–1152; w Majjafarikinie od 1124) [syn]
  • Zjednoczenie z Majjafarikinem 1152–1184
  • Husam ad-Din Juluk Arslan (1184–1200/1; utrata Majjafarikinu 1185) [prawnuk]
  • Regencja 1184–1204
  • Al-Mansur Nasir ad-Din Artuk Arslan (1200/1–1239/40) [brat]
  • as-Said Nadżm ad-Din Ghazi I (1239/40–1260) [syn]
  • Mongołowie (Ilchanidzi) podbijają Mardin 1259
  • Al-Muzaffar Kara Arslan (1260–1292) [syn]
  • Szams ad-din Daud I (1292–1294) [syn]
  • Al-Mansur Nadżm ad-Din Ghazi II (1294–1312) [brat]
  • Al-Adil Imad ad-Din Ali Alpi (1312) [syn]
  • Szams ad-Din Salih I (1312–1364) [brat]
  • Al-Mansur Ahmad (1364–1367/68) [syn]
  • As-Salih Mahmud (1367/68) [syn]
  • Al-Muzaffar Daud II (1368–1376/77) [stryj]
  • Az-Zahir Madżd ad-Din Isa (1376/77–1394; usunięty) [syn]
  • As-Salih II ibn Daud (1394–1397; usunięty)
  • Isa (2. panowanie 1397–1407)
  • As-Salih II (2. panowanie 1407–1408)

Ak Kojunlu („spod znaku białego barana”)

  • Panowanie Amidu 1408–1445
  • Muizz ad-Din Dżahangir (1445–1453) [syn Alego, władcy Amidu]
  • Uzun Hasan (1453–1478; władca Amidu od 1466) [brat]
  • Kasim (po 1478–1503; władca Amidu od 1492) [syn Dżahangira]
  • Persja podbija Mardin 1503

Emirowie Charputu

edytuj

Dynastia Artukidów

  • Nurad-Daula Balak ibn Bahram (1106/10–po 1123) [bratanek Sukmana I, emira Hisn Hajfy, Majjafarikinu]
  • Panowanie Hisn Hajfy po 1123–1185
  • Imad ad-Din Abu Bakr (1185/86–1203/4) [syn Kara Arslana, emira Hisn Hajfy]
  • Nizam ad-Din Ibrahim (1203/4–?) [syn]
  • Al-Chidr (przed 1234–1261/62) [syn]
  • Zależność od Rumu od 1234
  • Al-Muizz Nur ad-Din Artuk Szach (1261/62–?)

Lokalni muzułmańscy władcy w centrum Armenii

edytuj

Chanowie Nachiczewanu

edytuj
  • Haidar Kuli Chan (ok. 1751)
  • Kalb Ali Chan (ok. 1779)
  • Karim Chan Kangarli (ok. 1810–1834)
  • Rosja podbija Nachiczewan 1834
  • Amir Dżuna Chan Kadżar (gubernator (beglarbeg) Erywania pod zwierzchnością perską 1604–1605/06; usunięty)
  • Panowanie osmańskie 1605/06–1625
  • Amir Dżuna Chan Kadżar (2. panowanie 1625–1628)
  • Tahmasp Kuli Chan I (1628–1634) [syn]
  • Muhammad Chan Kadżar Kowanlu Amir Kabir
  • Okupacja osmańska 1634–1636
  • Kalbali Chan (1636–1641)
  • Ketuh Ahmad Chan (1641–1645)
  • Chosrou Chan (ok. 1645–1650)
  • Muhammad Chan I (ok. 1650–1655)
  • Nadżaf Chan (ok. 1655–1660)
  • Abbas Kuli Chan (ok. 1660–1665)
  • Safi Kuli Chan I (ok. 1655–1670)
  • Safi Kuli Chan II (ok. 1670–1675)
  • Zaal Chan (ok. 1675–1680)
  • Murtaza Kuli Chan (ok. 1680–1682)
  • Muhammad Chan II (1682–1688)
  • Farzali Chan (ok. 1688–1710)
  • Amirgune Chan (ok. 1710–1724)
  • Panowanie osmańskie 1724–1733
  • Muhammad Kuli Chan (1735–1736)
  • Pir Muhammad Chan (1736)
  • Tahmasp Kuli Chan I (ok. 1736–1740)
  • Mahmud Kuli Chan (ok. 1740–1745)
  • Mahdi Chan Qasimlu (ok. 1745–1748)
  • Husajn Ali Chan (1748–1752)
  • Zależność od Gruzji ok. 1750–1798
  • Chalil Chan (1752–1755)
  • Hasan Ali Chan Kadżar (1755–1763)
  • Husajn Ali Chan Kadżar (1762–1783) [brat]
  • Gulam Ali Chan Kadżar (1783–1784) [syn]
  • Muhammad Chan Kadżar (1784–1805) [brat]
  • Mahdi Kuli Chan (1805–1806)
  • Muhammad Chan III (1806–1807)
  • Husajn Kuli Chan (1807–1827)
  • Rosja podbija Erywań 1826

Lokalni władcy wschodniej Armenii

edytuj

Książęta i królowie Siuniku

edytuj

Dynastia Haikidów

  • Antioch (Andok) I (książę Siuniku (Siunii) na wschodzie pod zwierzchnością armeńską ok. 314)
  • Walinak (Waghinak) I (ok. 330/39) [syn]
  • Antioch II (?–384/85) [brat]
  • Babik I (384/85–404) [syn]
  • Samus Gentuni (404/05)
  • Walinak II (404/05–412/13) [brat? Babika I]
  • Wasak I (412/13–451; wicekról Armenii 442–451) [syn Babika I]
  • Waraz Walan (Wahan) (451–475/76) [zięć; syn? Walinaka II]
  • Babik II (Babgen I) (575/76–490) [syn Wasaka I]
  • Gedeon (antyksiążę 475/76–483) [syn Waraz Walana]
  • Wram (antyksiążę 483–490) [syn]
  • Interregnum 490–491
  • Wasak II (491–502) [syn]
  • Artaszir I (502–511) [syn]
  • Interregnum 511–514
  • Babgen II (514–524) [syn]
  • Szapuh (uzurpator 524–535)
  • Jan I (535–553) [syn Babgena II]
  • Waghugh (553–554) [syn]
  • Grzegorz I (554–564) [syn]
  • Mihr Artaszir II (564–587) [syn]
  • Interregnum 587–590
  • Piran (590–591) [syn]
  • Interregnum 591–593
  • Sergiusz (593–595) [syn]
  • Interregnum 595–598
  • Izaak I (598–608) [syn]
  • Interregnum 608–621
  • Grzegorz II Nowirak (621–636/37) [syn]
  • Hrahat ((636/37–652/53) [syn]
  • Jan II (652/53–679/80) [syn]
  • Kurd I (679/80–697/98) [syn]
  • Babgen III (729/741) [syn?]
  • Kurd II (ok. 770) [syn?]
  • Wasak III (?–821) [syn?]
  • Podział Siuniku na dwie części 821

Książęta Siuniku Wschodniego (Wajots-Dzor)

  • Filip I (821–848) [syn]
  • Babgen IV (848–851/52) [syn]
  • Wasak IV Mały Książę (851/52–892/93) [brat]
  • Grzegorz (antyksiążę ok. 853)
  • Hrahat (antyksiążę 881)
  • Aszot (książę Wajots-Dzor, Balk, Czahuk i Tsluk ok. 892/93–908) [brat Wasaka IV]
  • Filip II (książę Haband i Sznher ok. 892/93–943) [syn Wasaka IV]
  • Symbat I (909–940/49) [syn Aszota]
  • Babgen V (książę Balk) [brat]
  • Wasak V (książę Wajots-Dzor, Czahuk i części Tsluk 940/49–ok. 960) [syn Symbata I]
  • Symbat II (książę Tsluk i Balk ok. 960–970; król Siuniku ok. 970–998) [bratanek Symbata I]

Książęta Siuniku Zachodniego (Gelarkuniku)

  • Izaak II (821–831/32) [syn Wasaka III]
  • Grzegorz Supan I (831/32–851) [syn]
  • Wasak IV Gabur (851–859) [syn]
  • Grzegorz Supan II (859–912/13) [syn]
  • Izaak III (ok. 914–?) [brat]
  • Wasak V (914–ok. 920) [brat]

Królowie Siuniku

  • Symbat II (ok. 970–998; wcześniej książę Tsluk i Balk)
  • Wasak VI (ok. 998–1019) [syn]
  • Symbat III (ok. 1019–?) [wnuk? Grzegorza Suphana II]
  • Grzegorz III (?–ok. 1072) [brat]

Dynastia Aranszahikidów

  • Jan Senekerim (ok. 1072–1094) [syn adoptowany; brat żony Grzegorza III]
  • Grzegorz IV (ok. 1094–1116) [syn]
  • Symbat IV (116–1166) [brat]

Seldżucy podbijają Siunik 1166

Dynastia Haikidów – linia Chaczen

  • Hasan Wielki (1166–1170; abdykował, zmarł po 1201) [zięć Grzegorza IV]

Książęta Siunikudynastia Orbelianich

  • Elikum I (książę Czahuk i Erndżak w Siuniku przed 1175–ok. 1187) [syn księcia Liparita VI Orbeliani]
  • Liparit I (ok. 1187–1202; książę Siuniku 1202–po 1225) [syn]
  • Elikum II (po 1225–1249/50; książę Wajots-Dzor 1236–1249/50) [syn]
  • Symbat I (1249/50–1273, nazywany „królem Siuniku”; książę Wajots-Dzor 1249/50–1273) [brat]
  • Tarsajicz (1273–1290) [brat]
  • Elikum III (1290–1300) [syn]
  • Biurtel I (1300–1340) [syn]
  • Beszken I (1340–po 1349) [syn]
  • Biurtel II (po 1349–1407) [bratanek]
  • Symbat II (1407–1421) [brat]
  • Beszken II (1421–1437; usunięty, zmarł 1438) [syn]
  • Timurydzi podbijają Siunik 1437

Władcy (melikowie) Siuniku

  • Stolica Kapan

Władcy Taczew

  • Melik Bagir (ok. 1690–1722)
  • Dawid Beg (1722–1725)
  • Mhitar Sparapet (1725–1727)
  • Ajwaz Beg (1727–1730)

Dynastia Safrazianwładcy Sisakanu (Sisianu)

  • Melik Safraz (ok. 1680–1710)

Dynastia Parsadanianwładcy Kapanu

  • Parsadan I (ok. 1630–1650)
  • Sarkis (ok. 1650–1670) [syn]
  • Palasan (Pali) I (ok. 1670–1690) [syn]
  • Parsadan II (ok. 1690–1724) [syn]
  • Palasan II (ok. 1724–1750) [syn]
  • Parsadan III (ok. 1750–1780) [syn]

Książęta Chaczenu Północnego i Wajots-Dzor

edytuj

Dynastia Chalbakidów

  • Chalbak I (książę Chaczenu Północnego ok. 1120–1160)
  • Chalbak II (ok. 1160–1200) [syn]
  • Wasak Waleczny (ok. 1200–1224/25; książę Wajots Dzor od 1202) [syn]
  • Prosz Hasan I (1224/25–1284) [syn]
  • Panowanie książąt Siuniku w Wajots-Dzor 1236–1273?
  • Hasan II (1284–1292) [syn]
  • Papak (1292–1298/99) [syn]
  • Eaczi (1298/99–1317; książę Wajots-Dzor ok. 1313) [syn]
  • Hasan III (1317–1351; książę Wajots-Dzor ok. 1320–?) [syn]
  • Arlut I (1351–1385) [bratanek]
  • Arlut II (książę Czaczenu Północnego i Wajots-Dzor ok. 1417) [wnuk?]
  • Dżum (ok. 1473/76) [syn?]
  • Lalabek (tylko Chaczen Północny ok. 1480) [syn]
  • Arlut III (ok. 1498) [syn]

Władcy (melikowie) Gelarkuniku (Gegharkuniku)

edytuj

Dynastia Szachnazarian

  • Irits (?Mirza I) (ok. 1460–1490) [w 9. stopniu potomek? Hasana Wielkiego, księcia Chaczenu i króla Siuniku]
  • Mirzadżan (II) Sprawiedliwy (ok. 1490–1520) [syn]
  • Melikbek I (ok. 1520–1550) [syn]
  • Balasan (ok. 1550–?) [syn]
  • Melikbek II (?–1578) [wnuk brata Melikbeka I]
  • Szachnazar I (1578–1608) [syn]
  • Jawri Beg (ok. 1608–1625) [syn]
  • Abow (ok. 1625–1630) [brat]
  • Palasan (ok. 1630–1640)
  • Melikbek III (ok. 1640–1670)
  • Mirza (III) II (ok. 1670–1710)
  • Sarkis (ok. 1710–1730) [syn]
  • Manuczar (ok. 1730–1760) [syn]

Lokalni władcy Artsachu (Karabachu)

edytuj

Władcy Chaczenu

edytuj

Dynastia Haikidów

  • Atrnerseh I (ksiażę Chaczenu ?–853; także książę Gardmanu i Albanii) [syn Izaaka II, księcia Siuniku Zachodniego]
  • Grzegorz I Naren (po 855–881; książę Gardmanu i Albanii) [syn]
  • Abulis (881–898; książę Gardmanu i Albanii) [syn]
  • Atrnerseh II (898–910; książę Gardmanu i Albanii) [brat]
  • Izaak Sewada I (910–po 922; książę Gardmanu i Albanii; usunięty) [brat]
  • Senekerim I (ok. 955; książę Albanii) [syn]
  • Sewada II Książę (ok. 980; książę Albanii) [syn]
  • Jan Senekerim II (ok. 980/1000; król Albanii) [syn]
  • Grzegorz II (ok. 1000–1003/4; król Albanii) [brat]
  • Grzegorz III (książę? ok. 1080) [bratanek]
  • Wachtang I Sakar (ok. 1120–1142) [syn]
  • Hasan I Wielki (1142–1182; król Siuniku 1166–1170; abdykował, zmarł po 1201) [syn]
  • Wachtang II Tangiz (Tonkik) (1182-po 1214) [syn]
  • Dżalal ad-Daula Hasan II (po 1214–1261; „król Artsachu i Balku”) [syn]
  • Jan Atabek I (1261–1289/90) [syn]
  • Dżalal I (1289/90–ok. 1311) [syn]
  • Atabek II (książę? ok. 1350) [syn]
  • Dżalal II (książę? ok. 1417) [syn]
  • Albast (książę? ok. 1443) [syn]
  • Sajton (Ajtun) (książę? ok. 1457) [syn]

Władcy (melikowie) Chaczenudynastia Hasan-Dżalalian

  • Hatir (po 1457–1467) [syn]
  • Welidżan I (po 1467–1491) [brat]
  • Mechrab (władca? ok. 1520) [syn Hatira]
  • Dżalal III (ok. 1550) [syn]
  • Welidżan II (ok. 1590) [syn]
  • Baltazar (ok. 1630) [syn]
  • Welidżan III (?–1686) [syn]
  • Mulki (1686–1716) [brat]
  • Grzegorz IV (1716–1747) [syn]
  • Allawerdi I (1747–1755) [brat]
  • Mirzabek (1755–1775)
  • Allawerdi II (1775–1813) [prawnuk Allawerdiego I]
  • Rosja podbija Chaczen 1813

Władcy Dizaku

edytuj
  • Zjednoczenie z Warandą po 1261–1606
  • Okupacja dynastii szachnazariańskiej 1606–1716

Dynastia Awanidów

  • Bachtam I (tylko tytularny władca (melik) ok. 1640) [syn Awana II, władcy Warandy i Dizaku]
  • Awan III (Egan II) (1716–1744; „chan Sagnachu (Sinachu)” 1734) [syn]
  • Aram (1744–1747) [syn]
  • Jesai (1747–1781) [brat]
  • Bachtam II (1781–ok. 1799) [syn Arama]
  • Abas II (1799–1828)
  • Dizak podbity przez Rosję 1828

Władcy Warandy

edytuj

Książęta Warandy i Dizakudynastia Awanidów

  • Wachtang (po 1261–?; także książę Lori-Somcheti) [wnuk Hasana Wielkiego, księcia Chaczenu i króla Siuniku]
  • Awan (Egan) I (ok. 1280) [syn]
  • Gabriel (ok. 1310) [syn]
  • Abas I (ok. 1346) [syn]
  • Iszchan (ok. 1380) [syn]
  • Barchutar (?–ok. 1411) [syn]
  • Dżalal (po 1438-?) [syn]
  • Chumar (Kamar, Karchmaz) (?–1478; książę Somheti 1478–?) [syn]
  • Welidżan (ok. 1478–1500) [syn]

Władcy (melikowie) Warandy i Dizaku

  • Pap (ok. 1500–1530) [w 7. stopniu potomek Awana I]
  • Alam (Elam) (ok. 1530–1566) [syn]
  • Paszik (ok. 1566–1580) [syn]
  • Sudżum (ok. 1580–1600) [syn]
  • Awan II (ok. 1600–1606) [syn]
  • Podział na Warandę I Dizak 1606

Dynastia Szachnazarian

  • Mirza (III) II (1606–ok. 1630) [syn Melibeka II, władcy Gelarkuniku]
  • Balin (ok.1630–1644) [syn]
  • Szachnazar II (1644–1682) [syn]
  • Husajn I (1682–1736) [syn]
  • Mirza (IV) III (1736–ok. 1747) [syn]
  • Józef Husajn II (ok. 1747–1750) [brat]
  • Szachnazar III (ok. 1750–1791) [brat]
  • Husajn III (1791–1805) [syn]
  • Dżamszid (1805–?) [brat]
  • Dżahanbachsz (po 1805–przed 1822) [brat]
  • Chudad (1822–1828) [wnuk? Dżamszida]
  • Waranda podbita przez Rosję 1828

Władcy Gulistanu

edytuj

Dynastia Beglaridów

  • Abow I Czarny (władca (melik) Gulistanu na terenie ok. 1605–1632) [w 13. stopniu potomek Hasana Wielkiego, księcia Chaczenu i króla Siuniku]
  • Beglar (1632–ok. 1650) [syn]
  • Abow II Kulawy (ok. 1650–1728) [syn]
  • Józef I (1728–1775) [syn]
  • Beglar Józef (1775–1776) [syn]
  • Abow III (1776–1808) [brat]
  • Pridon (1808–po 1808) [syn Beglara Józefa]
  • Minas (po 1808) [syn Abowa III]
  • Józef II (po 1808–1826) [syn Pridona]
  • Rosja podbija Gulistan 1828

Władcy Szuszy

  • Muhammad (władca Szuszy ok. 1150–1155)
  • Al-Muzaffar (ok. 1155–1160)
  • Bajbars (ok. 1160–1190)
  • Abd al-Malik (ok. 1190–1193?)
  • Okupacja gruzińska 1193/94
  • Prowincja perska 1551–1588
  • Panowanie osmańskie 1588–1606

Chanowie Karabachu

  • Muhammad Chan ibn Chalil Chan Zijad-oglu (chan Karabachu pod zwierzchnością perską 1606–po 1610)
  • Murszid Kuli Chan (po 1610–1620) [syn]
  • Muhammad Kuli Chan (po 1620–1626; usunięty) [brat]
  • Daud Chan ibn Allahwardi Chan (1626–ok. 1642; perski gubernator (beglarbeg) Karabachu od 1639)
  • Muhammad Kuli Chan (2. panowanie ok. 1642–1650)
  • Murtaza Kuli Chan Zijad-oglu Kadżar (ok. 1650)
  • Ugurlu Chan I (ok. 1663)
  • Nieznani chanowie (1680–1722)
  • Haczi Dawud Beg (tylko osmański gubernator (beglarbeg) 1722–1728)
  • Mahithar (tylko osmański gubernator 1728–1730)
  • Ugurlu Chan II Zijad-oglu (1730–1738)
  • Hadżdżi Chan Czemskeseka (ok. 1743–1747)
  • Panah Chan Ali Beg Dżiwanszir (1747–1761)
  • Ibrahim Chalil Chan (1759/61–1797/1806) [syn]
  • Muhammad Beg Dżiwanszir (1797) [bratanek]
  • Mahdi Kuli Chan, son (1806–1822/27; abdykował formalnie 1827, zmarł 1845) [syn Ibrahima Chalila]
  • Karabach podbity przez Rosję 1822/26

Władcy (melikowie) Dżraberdu

edytuj

Dynastia Israelian

Dynastia Atabekian

  • Wani (1812–1854)
  • Dżraberd podbity przez Rosję 1854

Bibliografia

edytuj
  • Toumanoff C., Manuel de Généalogie et de Chronologie pour l’histoire de la Caucasie Chrétienne (Arménie – Géorgie – Albanie), Edizioni Aquila, Roma 1976.
  • Truhart P., Regents of Nations. Systematic Chronology of States and Their Political Representatives in Past and Present. A Biographical Reference Book, Part 1: Antiquity Worldwide, München 2000, s. 57–63, ISBN 3-598-21543-6.
  • Truhart P., Regents of Nations. Systematic Chronology of States and Their Political Representatives in Past and Present. A Biographical Reference Book, Part 3: Asia & Pacific Oceania, München 2003, s. 859–877, ISBN 3-598-21545-2.

Linki zewnętrzne

edytuj