Albania Kaukaska
Albania Kaukaska (orm. Աղվանք, Aghvank[1][2], az. Qafqaz Albaniyası, part. Ardhan, pahl. Arran[3], arab. Al Ran[1][3], gr. Ἀλβανία[2]) – państwo historyczne, królestwo istniejące w starożytności na terenie obecnego Azerbejdżanu i południowej części Dagestanu.
| IV wiek p.n.e. – VIII w. | |
| Stolica | |
|---|---|
| Ustrój polityczny | |
| Data powstania |
IV wiek p.n.e. |
| Data likwidacji |
VIII wiek |
| |
Toponimia edytuj
Jego nazwa, „Albania”, jest pochodzenia grecko-łacińskiego i oznacza w tych językach „górzysty kraj”[2]. Według Pliniusza stolicą królestwa była Qəbələ[4], obecnie pozostały po niej ruiny oraz nazwa jednego z rejonów administracyjnych Azerbejdżanu: Quabala. Strabon opisywał, że zamieszkują to królestwo ludy posługujące się 26 językami. Według Roberta Hewsena były to ludy ibero-kaukaskie, które być może dzięki warunkom terenowym (analogia z Baskami) nie uległy asymilacji przez Indoeuropejczyków, którzy zdominowali rozległe obszary Europy i Azji zachodniej[5].
Historia edytuj
Królestwo powstało w IV wieku p.n.e. W 65 roku p.n.e. próbowali je podbić Rzymianie, zakusy te jednakże odparto, zadając najeźdźcom duże straty[6]. Przez pewien okres Albania była sojuszniczką Rzymu w jego starciach m.in. z Partami. W latach 252-253 kraj został podbity przez Sasanidów, stając się jedną z satrapii (satrapia Albanii)[7]. W roku 387 dokonano podziału Albanii między Sasanidów a Bizancjum[4]. W 451 r. miało miejsce nieudane powstanie przeciwko Persji. W 504 roku cała Albania Kaukaska została podbita przez Sabirów lub Chazarów, a następnie odbita przez szacha Kawada. Chazarowie zajęli ją ponownie w 552 roku i równie szybko utracili na rzecz Persów[8]. W połowie VII wieku przeszła pod panowanie arabskie, od tej pory nie używano już tej nazwy w kontekście regionu czy jednostki politycznej, nowi władcy zjednoczyli kraj z Armenią[7].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b V. Minorsky. Caucasica IV. Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London, Vol. 15, No. 3. (1953), p. 504.
- ↑ a b c An Ethnohistorical Dictionary of the Russian and Soviet Empires, James Stuart Olson (red.), Lee Brigance Pappas (red.), Nicholas Charles J Pappas (red.), Westport, Conn.: Greenwood Press, 1994, ISBN 0-313-27497-5, OCLC 830163195.
- ↑ a b C. E. Bosworth: Arrān. Encyclopædia Iranica. [dostęp 2010-10-12]. (ang.).
- ↑ a b M. L. Chaumont: Albania. Encyclopædia Iranica. [dostęp 2010-10-12]. (ang.).
- ↑ Robert H. Hewsen. „Ethno-History and the Armenian Influence upon the Caucasian Albanians,” in: Samuelian, Thomas J. (Hg.), Classical Armenian Culture. Influences and Creativity, Chicago: 1982, 27-40.
- ↑ Plutarch, The Parallel Lives. Pompey, 35.
- ↑ a b Ph. Gignoux: Anērān. Encyclopædia Iranica. [dostęp 2010-10-12]. (ang.).
- ↑ Jerzy Strzelczyk: Zapomniane narody Europy. Wrocław: Ossolineum, 2006, s. 192-193. ISBN 978-83-04-04769-3.