Wiadomości Literackie
Wiadomości Literackie – tygodnik społeczno-kulturalny wydawany w latach 1924–1939 w Warszawie.
 Wiadomości Literackie, winieta, 1930 | |
| Częstotliwość | |
|---|---|
| Państwo | |
| Tematyka |
społeczno-kulturalna |
| Pierwszy numer | |
| Ostatni numer | |
| Redaktor naczelny | |
| Średni nakład |
do 15 000 |
| Liczba stron |
12–16 (duży format) |
Historia i profil
edytujPismo zostało założone w styczniu 1924 przez Mieczysława Grydzewskiego. Pierwszy numer ukazał się 6 stycznia 1924, w cenie 200 000 marek za egzemplarz. Początkowo wydawane jako popularna gazeta literacka z przewagą materiałów informacyjnych i felietonowych, od lat trzydziestych zawierały głównie artykuły problemowe o tematyce społecznej, literackiej, kulturalnej i politycznej. Reprezentowało poglądy liberalne. Publikowało artykuły o różnych formach wypowiedzi – od wysublimowanych i teoretyzujących tekstów, poprzez felietony i reportaże, po anegdoty, ciekawostki i kąśliwe polemiki.
Pismo nie miało sprecyzowanego kierunku politycznego. W pierwszych latach po przewrocie majowym zdecydowanie solidaryzowało się z obozem sanacyjnym. W latach trzydziestych (po procesie brzeskim) związało się z tzw. „lewicą sanacyjną”, prezentując oblicze demokratyczno-liberalne, o tendencjach racjonalistycznych, laickich, antyrasistowskich, pacyfistycznych i proaborcyjnych.[potrzebny przypis].
Tytuł był drukowany w dużym formacie o objętości 12-16 kolumn. Miał nakład do 15 tys. egz., co wskazuje na jego niezbyt rozległy zasięg społeczny, ograniczający się do sfer inteligenckich.
Na łamach tygodnika publikowali przede wszystkim skamandryci: Julian Tuwim, Antoni Słonimski, Kazimierz Wierzyński, Jan Lechoń, Jarosław Iwaszkiewicz, Józef Wittlin, Stanisław Baliński, Zuzanna Ginczanka. Pisali do niego także: Jerzy Liebert, Tadeusz Boy-Żeleński, Ksawery Pruszyński, Michał Choromański, Zbigniew Uniłowski, Aleksander Janta-Połczyński, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Karol Irzykowski, Michał Walicki, Stanisław Ossowski, Wacław Lednicki, Bruno Winawer, Emil Breiter, Antoni Sobański, Irena Krzywicka, Stefania Zahorska i futurysta Bronisław Iwanowski. W 1933 debiutował tu Bruno Schulz.
Karykatury rysowali: Zdzisław Czermański, Feliks Topolski, Władysław Daszewski, Franciszka Themerson, Jerzy Zaruba i inni.
Kontynuacją „Wiadomości Literackich” był wydawany podczas II wojny światowej w latach 1940–1944 tygodnik „Wiadomości Polskie, Polityczne i Literackie” oraz wydawane po wojnie na emigracji w Londynie w latach 1946–1981 „Wiadomości”[1].
Setna rocznica powstania „Wiadomości Literackich” została upamiętniona uchwałą Sejmu RP z dnia 26 stycznia 2024[2][3].
Przypisy
edytuj- ↑ Jan Kott. Do ostatniej redaktorki „Wiadomości”. „Wiadomości”, s. 1, nr 3 (1816) z marca/kwietnia 1981.
- ↑ Monitor Polski 2024 r. poz. 94 [online], monitorpolski.gov.pl [dostęp 2024-02-06].
- ↑ Uchwała Sejmu w 100. rocznicę wydania pierwszego numeru „Wiadomości Literackich” - Sejm Rzeczypospolitej Polskiej [online], www.sejm.gov.pl [dostęp 2024-02-06].
Bibliografia
edytuj- Jerzy Łojek, Jerzy Myśliński, Wiesław Władyka, Dzieje prasy polskiej, Warszawa 1988
- Literatura polska • Przewodnik encyklopedyczny, pod red. Czesława Hernasa, t. 2, Warszawa 1985
Linki zewnętrzne
edytuj- Pełnotekstowe archiwum „Wiadomości Literackich” w wersji elektronicznej w formacie Djvu – Małopolska Biblioteka Cyfrowa
- Wiadomości Literackie 1924-1933: zestawienie treści, indeks ilustracyj, pseudonimy i kryptonimy, oprac. Marian Toporowski – Biblioteka Cyfrowa UMCS
- Reportaże Wiadomości Literackich