Witold Nowacki
Witold Nowacki (ur. 20 lipca 1911 w Zakrzewie, zm. 23 sierpnia 1986 w Warszawie) – specjalista w dziedzinie mechaniki budowli[1], teorii sprężystości[2] i termosprężystości[3]. Profesor Politechniki Gdańskiej, Politechniki Warszawskiej i Uniwersytetu Warszawskiego, prezes Polskiej Akademii Nauk.
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
20 lipca 1911 |
| Data i miejsce śmierci |
23 sierpnia 1986 |
| Doktorat | |
| Doktor honoris causa Politechnika Gdańska – 1971 Politechnika Poznańska – 1979 Politechnika Łódzka, Politechnika Warszawska – 1981 | |
| Odznaczenia | |
   
| |
Życiorys
edytujUrodził się w rodzinie Ludwika (ur. 1876) i Bronisławy (ur. 1888), córki Józefa Czyżewskiego[4]. Miał liczne rodzeństwo (jego starszą siostrą była Halina Nowacka[5]). Ukończył Gimnazjum Państwowe w Nakle nad Notecią i w 1929 zdał maturę. W latach 1929–1934 studiował w Gdańsku na Wydziale Inżynierii Technische Hochschule Danzig. W latach 1934–1937 pracował w firmach budowlanych w Gdyni, w 1937–1939 w Warszawie. We wrześniu 1939 podporucznik saperów w Legionowie pod Warszawą[4].
W okresie II wojny światowej przebywał w obozie jenieckim Oflag II C Woldenberg, gdzie zorganizował Studium Dokształcania Politechnicznego.
Po wyzwoleniu pracował w Politechnice Warszawskiej, gdzie 12 września 1945 uzyskał doktorat (na podstawie pracy przygotowanej w oflagu). Od 15 września 1945 pracował w Politechnice Gdańskiej, jako profesor i kierownik Katedry Wytrzymałości Materiałów i Statyki Budowlanej. Od 21 grudnia 1945 doktor habilitowany (także na podstawie pracy przygotowanej w oflagu). W latach 1945–1947 pełnił funkcję prodziekana, w latach 1947–1949 dziekana Wydziału Inżynierii Lądowej i Wodnej Politechniki Gdańskiej, w latach 1949–1952 prorektora Politechniki Gdańskiej[4]. W 1952 przeniósł się do Warszawy, gdzie do 1955 był profesorem Politechniki Warszawskiej, następnie do 1977 Uniwersytetu Warszawskiego. Był współorganizatorem Polskiej Akademii Nauk, w latach 1952–1957 sekretarzem naukowym Wydziału IV Nauk Technicznych PAN, w latach 1957–1966 zastępcą sekretarza naukowego PAN, w latach 1966–1977 sekretarzem naukowym i wiceprezesem, w latach 1978–1980 prezesem[6]. W 1956 został członkiem rzeczywistym PAN. Od 1972 członek honorowy Gdańskiego Towarzystwa Naukowego[4].
Był też członkiem Akademii Nauk ZSRR, Czechosłowackiej Akademii Nauk (od 1962), Bułgarskiej Akademii Nauk (od 1964), Austriackiej Akademii Nauk (od 1974), Royal Society of Edinbourgh (od 1978), Assembly General of the International Union of Theoretical and Applied Mechanics (1955–1977), prezesem International Society of Interaction of Mathematics and Mechanics (1977–1983)[7].
Zajmował się zagadnieniami statyki i dynamiki, teorii sprężystości, lepkosprężystości, magnetosprężystości oraz teorii niesymetrycznej sprężystości.
W latach 1946–1948 był członkiem PPS, od kongresu zjednoczeniowego PPS i PPR 15 grudnia 1948 roku należał do PZPR. W latach 1964–1970 był zastępcą członka KC PZPR[8], w latach 1980–1981 członek KC PZPR[9]. Członek Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu w 1968 r.[10] W czerwcu 1968 wszedł w skład Komitetu Honorowego obchodów 500 rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika[11].
Był mężem Janiny (1912–1999), ojcem Jerzego i Wojciecha Krzysztofa (1938– 2009), profesora zwyczajnego, pracownika PAN[4], dziadkiem Barbary Nowackiej, teściem Izabeli Jarugi-Nowackiej.
Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 26-6-27)[12].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Order Budowniczych Polski Ludowej (21 lipca 1977)[13]
- Order Sztandaru Pracy I klasy (lipiec 1964)[14]
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski[7]
Nagrody i wyróżnienia
edytuj- Nagroda Państwowa II stopnia (1949)[7]
- Nagroda Państwowa I stopnia za osiągnięcia naukowe w zakresie teorii dźwigarów powierzchniowych (1955)[15]
- Nagroda Państwowa I stopnia (1966)[7]
- Nagroda im. prof. Stefana Bryły (1971)[16]
- Doktor honoris causa Politechniki Gdańskiej (1971)[17]
- Doktor honoris causa Politechniki Poznańskiej (1979)[18]
- Doktor honoris causa Politechniki Łódzkiej (1981)[19]
- Doktor honoris causa Politechniki Warszawskiej (1981)[20]
- Doktor honoris causa Wojskowej Akademii Technicznej (1986)[4]
Upamiętnienie
edytuj25 listopada 1995 w Gmachu Głównym Politechniki Gdańskiej odsłonięto tablicę upamiętniającą prof. Witolda Nowackiego i nadano jego imię sali nr 167[4].
Literatura przedmiotu
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Witold Nowacki, Mechanika budowli, t. 1 – 1964, t. 2 – 1967, PWN, Warszawa.
- ↑ Witold Nowacki, Teoria sprężystości, PWN, Warszawa, 1973.
- ↑ Witold Nowacki, Termosprężystość, Wrocław 1972, Zakł. Nar. Ossolińskich.
- ↑ a b c d e f g NOWACKI WITOLD, prorektor Politechniki Gdańskiej – Encyklopedia Gdańska [online], gdansk.gedanopedia.pl [dostęp 2024-06-20].
- ↑ Halina Durnaś (Nowacka). [w:] Genealogy Directory [on-line]. geni.com. [dostęp 2018-11-13].
- ↑ Członkowie PAN: Skorowidz.
- ↑ a b c d Kto jest kim w Polsce, Interpress 1984.
- ↑ Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 673. ISBN 83-223-2073-6.
- ↑ Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej [online], katalog.bip.ipn.gov.pl [dostęp 2017-11-27] (ang.).
- ↑ „Trybuna Robotnicza”, nr 133 (7571), 5 czerwca 1968, s. 2.
- ↑ „Urania”, miesięcznik Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii, nr 3, marzec 1969, s. 84.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: WITOLD NOWACKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-01-31].
- ↑ „Nowiny”, nr 165 (8951), 22-23-24 lipca 1977, s. 2.
- ↑ Lista odznaczonych, „Trybuna Robotnicza”, nr 170, 20 lipca 1964, s. 2.
- ↑ Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-06-20].
- ↑ Medal im. prof. Bryły i prof. Żenczykowskiego. zgpzitb.org.pl. [dostęp 2024-02-03].
- ↑ Osoby uhonorowane tytułem doktora honoris causa PG. pg.gda.pl. [dostęp 2011-02-23].
- ↑ Doktorzy honoris causa Politechniki Poznańskiej. [dostęp 2011-02-23].
- ↑ Doktoraty honoris causa w PŁ. p.lodz.pl. [dostęp 2011-02-23].
- ↑ Doktorzy honoris causa PW. pw.edu.pl. [dostęp 2016-09-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-25)].
Bibliografia
edytuj- Biblioteka Cyfrowa Politechniki Warszawskiej.
- Witold Nowacki, Dźwigary powierzchniowe, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1980, ISBN 83-01-02476-3, OCLC 751517175.
- Witold Nowacki: Dynamiczne zagadnienia termosprężystości, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1966.
- Witold Nowacki: Teoria sprężystości, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1970.
- Witold Nowacki: Dynamika budowli, „Arkady”, Warszawa 1972.
- Witold Nowacki: Mechanika Budowli, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1976.
- Witold Nowacki: Teoria niesymetrycznej sprężystości, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1981.
- Witold Nowacki, Zbigniew Olesiak, Termodyfuzja w ciałach stałych, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1991.