Wojciech Orliński

polski dzienikarz

Wojciech Orliński (ur. 24 stycznia 1969 w Warszawie) – polski dziennikarz, publicysta i pisarz, działacz związkowy, autor książek podróżniczych, fantastycznych i publicystycznych, chemik. W latach 1997–2021 pracował w „Gazecie Wyborczej”, gdzie pisał głównie na tematy związane z kulturą masową i internetem.

Wojciech Orliński
Ilustracja
Wojciech Orliński (2019)
Data i miejsce urodzenia

24 stycznia 1969
Warszawa

Narodowość

polska

Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Dziedzina sztuki

literatura (powieść fantastyczna, publicystyka, literatura podróżnicza)

Strona internetowa

Życiorys

edytuj

Absolwent XXII Liceum Ogólnokształcącego im. José Marti w Warszawie[1]. Ukończył studia chemiczne na Uniwersytecie Warszawskim[2]. Pracował w „Sztandarze Młodych”, Biuletynie Polskiej Akademii Nauk i „Wiadomościach Kulturalnych”, jeden z założycieli pisma „Lewą Nogą”. W latach 90. był działaczem Polskiej Partii Socjalistycznej[3]. Publikował również w „Krytyce Politycznej”. W 2005 stypendysta wiedeńskiego Instytutu Nauk o Człowieku[potrzebny przypis]. Od sierpnia 2006 prowadzi blog „Ekskursje w dyskursie”.

W latach 2011–2021 był przewodniczącym związku zawodowego w Agora S.A., działającego w ramach NSZZ „Solidarność”[4].

W październiku 2020 Agora zwróciła się do związku zawodowego z wnioskiem o wyrażenie zgody na zwolnienie Wojciecha Orlińskiego[5]. Powodem wymienionym przez spółkę było „straszenie pracowników zwolnieniami grupowymi”. Przeciwko zwolnieniu zaprotestował związek zawodowy „Solidarność”, publikując list do zarządu Agory, pod którym podpisała się niemal setka dziennikarzy, artystów, polityków i działaczy społecznych, m.in. Łukasz Lipiński, Agnieszka Holland, Franciszek Sterczewski czy Mariusz Szczygieł[6]. W końcu również szefowie redakcji (poza redaktorem naczelnym Adamem Michnikiem) napisali list do pracowników, w którym wyrażają zrozumienie dla decyzji zwolnienia Wojciecha Orlińskiego, ale proszą zarząd od odstąpienia od tej decyzji[7]. Pod naciskiem opinii publicznej, związków zawodowych, a także dziennikarzy i pracowników, zarząd Agory odstąpił od planu zwolnienia Wojciecha Orlińskiego. On sam skomentował sprawę na swoim blogu: „Ponieważ porozumieliśmy się z zarządem jak Polak z Polakiem, nie będę już do niczego wracać. Wielkodusznie puszczę wszystko w niepamięć”[8].

W grudniu 2020 felietony Wojciecha Orlińskiego powróciły do reporterskiego dodatku „Gazety Wyborczej” – „Dużego Formatu”[9]. W 2020 podjął pracę jako nauczyciel chemii[10]. W lutym 2021 odszedł z redakcji „Gazety Wyborczej”[11], jednak nadal publikował w niej swoje teksty[12]. W kwietniu 2024 poinformował o zakończeniu współpracy, rezygnacji z dziennikarstwa i skoncentrowaniu się na pracy pedagogicznej.[13]

Określa siebie jako ateistę[12].

Twórczość

edytuj

Znawca twórczości Stanisława Lema. Jest autorem książki Co to są sepulki? Wszystko o Lemie (2007), czyli encyklopedycznego przewodnika po twórczości Lema, a także biografii Lema zatytułowanej Lem. Życie nie z tej ziemi (2017), książki Lem w PRL-u (2021) i scenariusza do poświęconego Lemowi filmu dokumentalnego Borysa Lankosza Autor Solaris[14]. Nagrodzony Śląkfą (nagrodą Śląskiego Klubu Fantastyki) w kategorii Wydawca Roku za rok 2008, za wydanie z jego inicjatywy kolekcji dzieł Stanisława Lema przez wydawnictwo Agora[15].

Jako autor beletrystyki napisał powieść fantastyczną Polska nie istnieje (2015) oraz opowiadania science fiction publikowane w „Nowej Fantastyce” i antologiach. Jest również autorem książek podróżniczych śladami popkultury: Ameryka nie istnieje (2010), czyli relacji z podróży po Stanach Zjednoczonych śladami popkultury i jej kontynuacji Route 66 nie istnieje (2012) oraz Sztokholm Stiega Larssona (2013), czyli przewodnika po Sztokholmie śladami bohaterów trylogii Millennium Stiega Larssona i samego pisarza. Jest również współautorem przewodników Wiedeń (2013), Chorwacja, Dalmacja (2013), Sztokholm (2013) oraz Wiedeń i dolina Dunaju (2018) wydanych w wydawnictwie Pascal[potrzebny przypis].

Jest też autorem książki Internet. Czas się bać (2013), poruszył w niej temat monopoli internetowych, inwigilacji i funkcjonowania wielkich korporacji w sieci. Opublikował również książkę Człowiek, który wynalazł internet. Biografia Paula Barana (2019) omawiającą założenia i idee stojące za początkiem sieci komputerowej. W 2020 została ona nominowana do Górnośląskiej Nagrody Literackiej „Juliusz” 2020[16].

W 2022 opublikował książkę Kopernik. Rewolucje, za którą otrzymał Górnośląską Nagrodę Literacką „Juliusz” dla najlepszej polskiej biografii[17].

Publikacje

edytuj

Książki

edytuj
  • Co to są sepulki? Wszystko o Lemie (Znak, 2007), poszerzone wznowienie w formie elektronicznej jako Lemologia: Co to są sepulki? (iSource, 2010)
  • Ameryka nie istnieje (Wyd. Pascal, 2010)
  • Route 66 nie istnieje (Wyd. Pascal, 2012)
  • Sztokholm Stiega Larssona (Wyd. Pascal, 2013)
  • Wiedeń (współautor, Wyd. Pascal 2013)
  • Chorwacja, Dalmacja (współautor, Wyd. Pascal 2013)
  • Sztokholm (współautor, Wyd. Pascal 2013)
  • Wiedeń i dolina Dunaju (współautor, Wyd. Pascal 2018)
  • Jeśli nie jesteś płacącym klientem, jesteś towarem (ebook, wyd. BookRage, 2013)
  • Internet. Czas się bać (Wyd. Agora 2013)
  • Polska nie istnieje (Wyd. NCK 2015)
  • 10 lat emocji. Kino polskie 2005–2015 (Wyd. Agora, 2015)
  • Lem. Życie nie z tej ziemi (Wyd. Czarne, 2017)
  • Człowiek, który wynalazł internet. Biografia Paula Barana (Wyd. Agora, 2019)
  • Lem w PRL-u (Wydawnictwo Literackie, 2021)
  • Kopernik. Rewolucje (Wyd. Agora, 2022)

Opowiadania

edytuj
  • Retro („Nowa Fantastyka” 11/1991)
  • Śnieżka („Nowa Fantastyka” 1/1999)
  • Wszystkie szajby świata („Nowa Fantastyka” 4/2007)
  • Diabeł warszawski (antologia Księga strachu, wyd. Runa 2007)
  • Socpunk („Nowa Fantastyka” 2/2008)
  • Stanlemian (antologia Głos Lema, wyd. Powergraph 2011, antologia Lemistry, wyd. Comma Press 2011)
  • Conrad Street (antologia Conradology, wyd. Comma Press 2017)

Tłumaczenia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Zbigniew Ślęzakowski, XXII Liceum Ogólnokształcące z Oddziałami Dwujęzycznymi im. José Martí, Oferta edukacyjna na rok szkolny 2016/2017, s. 12.
  2. Temat pracy magisterskiej: Chronokulometryczne badanie wpływu adsorpcji wyższych alkoholi alifatycznych na kinetykę elektroredukcji kompleksu ołowiu Pb (II) z eterem koronowym 18c6 na kapiącej elektrodzie rtęciowej (Co to są sepulki?).
  3. Janusz Korwin-Mikke, Wojciech Orliński. Wymiana ciosów. „Lewą Nogą”, s. 82, 1995. Książka i Prasa. 
  4. Agora: pierwsze zwolnienia grupowe we wrześniu [online], fronda.pl [dostęp 2021-12-26].
  5. Nikola Bochyńska, Agora chce zwolnić szefa związków zawodowych. 'Za straszenie pracowników zwolnieniami grupowymi’ [online], wirtualnemedia.pl, 5 października 2020 [dostęp 2021-12-26].
  6. NSZZ „S” Agora SA i Inforadio sp. zoo [online], facebook.com, 6 października 2020 [dostęp 2021-12-26].
  7. Jacek Kowalski, Agora decyzję ws. szefa związku zawodowego podejmie na początku tygodnia. „Może wypowiedzenie przyślą w nocy” [online], wirtualnemedia.pl, 2 października 2020 [dostęp 2021-12-26].
  8. Wojciech Orliński, Patronite nie istnieje [online], ekskursje w dyskursie, 14 października 2020 [dostęp 2021-01-26].
  9. Felietony Wojciecha Orlińskiego znowu w ‘Dużym Formacie’ [online], wirtualnemedia.pl, 3 grudnia 2020 [dostęp 2021-01-26].
  10. Nota biograficzna na stronie Wydawnictwa Czarne. [dostęp 2021-12-26].
  11. Wojciech Orliński odchodzi z „Gazety Wyborczej”, będzie pracował jako nauczyciel [online], wirtualnemedia.pl, 5 lutego 2021 [dostęp 2021-02-26].
  12. a b Wojciech Orliński, Orliński: Chociaż jestem ateistą, lubię od czasu do czasu zajrzeć do Biblii [online], wyborcza.pl, 13 marca 2023 [dostęp 2023-03-13].
  13. Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2024-04-19].
  14. Autor Solaris, wpis na blogu z 3 października 2016 [dostęp 2021-12-26].
  15. ŚLĄKFA [online] [dostęp 2021-12-26] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-31].
  16. Edycja V – 2020 – Górnośląska Nagroda Literacka „Juliusz” [online], nagrodajuliusz.pl [dostęp 2021-12-26].
  17. Wojciech Orliński laureatem Górnośląskiej Nagrody Literackiej „Juliusz” [online], Rynek książki, 24 października 2023 [dostęp 2023-10-23] (pol.).

Linki zewnętrzne

edytuj