Wydawca

instytucja lub organizacja zajmująca się drukowaniem i dystrybucją książek, prasy i/lub mediów elektronicznych

Wydawcaosoba bądź instytucja (ta druga zwana również wydawnictwem), za której pieniądze przygotowywane, opracowywane, a następnie drukowane jest czasopismo, książka, lub publikowana podobna rzecz, np. komercyjny portal internetowy.

Wydawca realizuje zwykle politykę wydawniczą, plasując się w określonym segmencie rynku, zarówno ze względu na skalę prowadzonych przedsięwzięć, jak i prezentowaną tematykę, a nawet może narzucać swój stosunek do przedstawianych treści.

Odpowiednikiem wydawcy w kinematografii jest producent filmowy.

Definicje ustawowe edytuj

Jednostka redakcyjna Definicja
art. 8 Prawa prasowego (Dz.U. z 2018 r. poz. 1914) Wydawcą może być osoba prawna, fizyczna lub inna jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej. W szczególności wydawcą może być organ państwowy, przedsiębiorstwo państwowe, organizacja polityczna, związek zawodowy, organizacja spółdzielcza, samorządowa i inna organizacja społeczna oraz kościół i inny związek wyznaniowy.
art. 15 Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1062, ze zm.) Domniemywa się, że producentem lub wydawcą jest osoba, której nazwisko lub nazwę uwidoczniono w tym charakterze na przedmiotach, na których utwór utrwalono, albo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu.
art. 2 Ustawy z dnia 7 listopada 1996 r. o obowiązkowych egzemplarzach bibliotecznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 545) Przez określenie „wydawca” należy rozumieć osobę prawną, jednostkę organizacyjną nie posiadającą osobowości prawnej oraz osobę fizyczną, która prowadzi na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej działalność polegającą na publikowaniu dzieł; domniemywa się, że wydawcą jest osoba, której nazwę lub nazwisko uwidoczniono w tym charakterze na egzemplarzach publikacji.

Zadania wydawcy edytuj

Bezpośrednia działalność wydawcy może ograniczać się jedynie do spraw finansowo-prawnych, jak np.:

  • nadzór finansowy
  • wybór dzieł, określanie ich przydatności dla możliwości dalszego funkcjonowania wydawcy na rynku i kierowanie ich do realizacji, a w przypadku realizowania jakiejś misji podejmowanie decyzji co do wydawania dzieł niedochodowych
  • obrót prawami wydawniczymi.

Szeregiem innych czynności wydawca może zajmować się osobiście, lub zlecać je podwykonawcom. Są to np.:

  • rozpoznanie rynku
  • określanie lub nawet kreowanie potrzeb odbiorców
  • stwarzanie warunków ułatwiających autorowi tworzenie dzieła
  • nadzór redakcyjny (merytoryczny) oraz techniczny nad procesem powstawania publikacji, ilustracji oraz tekstów.
  • reklama i promocja własnych produktów (oraz ich autorów).

Lista największych polskich wydawnictw edytuj

Kolejność według przychodów za rok 2011, źródło: „Rzeczpospolita” z 10 maja 2012.

Lp. Nazwa Miasto Przychody ze sprzedaży książek
w 2011 r. w mln zł
Wydane tytuły w 2011
1. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Warszawa 226,6 1673
2. Wydawnictwo Nowa Era Warszawa 198,9 938
3. Wolters Kluwer Polska Warszawa 181,3 454
4. Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 130,7 2086
5. Weltbild Polska Warszawa 112 460
6. Grupa Edukacyjna MAC Warszawa 100,7 700
7. Pearson Central Europe Warszawa 93,3 617
8. Reader’s Digest Warszawa 82,7 43
9. Wiedza i Praktyka Warszawa 68,7 97
10. Olesiejuk Warszawa 66,3 1158
11. C.H. Beck Warszawa 56,3 450
12. Lexis Nexis Warszawa 47,0 293
13. Macmillan Publishers Warszawa 34,7 110
14. Egmont Polska Warszawa 34,1 579
15. Hachette Livre Polska Warszawa 33,8 91
16. Forum (wydawnictwo) Warszawa 32,9 7
17. Grupa Wydawnicza Helion Gliwice 31,8 404
18. Prószyński Media Warszawa 30,3 195
19. Dom Wydawniczy Rebis Poznań 23,9 281
20. Wydawnictwo Albatros Warszawa 21,8 218
21. Wydawnictwo WAM Kraków 21,5 358
22. Gruner+Jahr Polska Warszawa 21,4 276
23. Raabe Warszawa 19,1 8
24. Czarna Owca Warszawa 18,6 88
25. Bellona Warszawa 17,9 249
26. Nasza Księgarnia Warszawa 17,9 183
27. Muza Warszawa 15,6 171
28. Wydawnictwo Wilga Warszawa 14,1 312
29. Wydawnictwo Buchmann Warszawa 13,5 163
30. ODDK Warszawa 12,4 220
31. Drukarnia i Księgarnia św. Wojciecha Poznań 11,5 192

Według danych „Rzeczpospolitej”:

  • nakład książek w Polsce w 2011 wyniósł 134,8 mln zł (3% mniej niż w 2010)
  • 2,65 mld zł – wartość rynku książek w Polsce w 2012 (2,6 mld w 2007, 2,91 mld w 2008, 2,86 mld w 2009, 2,94 mld w 2010, 2,7 mld w 2011)[1]
  • 24920 – liczba wydanych tytułów w 2011 (w tym 12180 pierwszych wydań)
  • 5410 – średni nakład jednego wydania w 2011[2]

Wydawnictwa katolickie w Polsce edytuj

Zobacz więcej w artykule Kościół katolicki w Polsce, w sekcji Wydawnictwa katolickie.

Ważny segment rynku książki w Polsce stanowią wydawnictwa katolickie, których istnieje ponad 100.

Przypisy edytuj

  1. M. Lemańska, Chomikuj wciąż unika procesu. „Rzeczpospolita”, 3.09.2013, s. B5.
  2. Rzeczpospolita” z dnia 10 maja 2012.