Wypaleniska
Wypaleniska – wieś w Polsce, położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie bydgoskim, w gminie Solec Kujawski[4][5].
| wieś | |
 Droga w Wypaleniskach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (III 2011) |
181[2] |
| Strefa numeracyjna |
52 |
| Kod pocztowy |
86-050[3] |
| Tablice rejestracyjne |
CBY |
| SIMC |
0095934 |
Położenie na mapie gminy Solec Kujawski  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu bydgoskiego  | |
 53°03′38″N 18°08′37″E/53,060556 18,143611[1]
| |
Podział administracyjny edytuj
W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.
Integralne części wsi edytuj
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0095897 | Siedmiogóry | część wsi |
Charakterystyka edytuj
Wypaleniska położone są w Puszczy Bydgoskiej, tuż za wschodnią granicą obszaru administracyjnego miasta Bydgoszczy. Miejscowość znajduje się na południe od drogi krajowej nr 10 Bydgoszcz-Toruń. Nazwa nawiązuje do dużej leśnej polany (być może powstałej wskutek pożaru), zaznaczonej na mapach już w XVIII wieku. Miejscowość od północy sąsiaduje z Żółwinem i Siedmiogórami, a od wschodu z miejscowościami: Makowiska i Rudy.
Wypaleniska to wieś zanikająca z powodu sąsiedztwa rozbudowanego w latach 90. XX wieku miejskiego wysypiska śmieci dla Bydgoszczy. Środek wsi zlokalizowany jest przy skrzyżowaniu tzw. traktu bydgosko-gniewkowskiego oraz drogi leśnej prowadzącej z Makowisk do Łażyna. Gleba jest wybitnie piaszczysta. Od strony północno-wschodniej teren kończy się wyraźną krawędzią nad niżej położonymi Makowiskami. W obrębie wsi można znaleźć relikty dawnych domostw, sadów i ogrodów. Część posesji zarosła już lasem.
Z uwagi na sąsiedztwo z Miejskim Kompleksem Utylizacji Odpadów dla miasta Bydgoszczy, znaczna część terenu wsi uznana jest za rejon szczególnie uciążliwy. Na terenie wsi znajdują się 2 żwirownie o łącznej powierzchni 7 ha, odlewnia metali nieżelaznych oraz liczne fermy drobiu. Część obszaru Wypalenisk, leżąca na południe od obwodnicy Bydgoszczy należy do Obszaru Chronionego Krajobrazu Wydm Kotliny Toruńsko-Bydgoskiej[6].
Przez Wypaleniska przebiega 
szlak „Puszczański” z Bydgoszczy-Łęgnowa na przełaj przez Puszczę Bydgoską do Gniewkowa[7].
Historia edytuj
Rozwój osady wiąże się z powszechnym w tych okolicach osadnictwem olęderskim oraz z kolonizacją niemiecką[8]. Na mapie Schröttera (1796-1802) nie zaznaczono jeszcze miejscowości, co świadczy o nieco późniejszej kolonizacji, niż okoliczne osady olęderskie, natomiast widoczna jest rozległa polana leśna, prawdopodobnie pożarzysko.
Spis miejscowości rejencji bydgoskiej z 1833 r. podaje, że w kolonii Wypaleniska (niem. Schulitzer Feuer-länder) mieszkało 84 osób (70 ewangelików, 14 katolików) w 12 domach[9]. Miejscowość należała do parafii katolickiej w Solcu i ewangelickiej w Bydgoszczy. Według opisu Jana Nepomucena Bobrowicza z 1846 r. Wypaleniska (Soleckie Ogniska) były kolonią osadniczą, należącą do miasta Solca[10]. Kolejny spis z 1860 r. podaje, że we wsi Wypaleniska (niem. Feyerland) mieszkało 174 osób (171 ewangelików, 3 katolików) w 29 domach. Dzieci uczęszczały do szkoły w Otorowie. Miejscowość należała do parafii katolickiej i ewangelickiej w Solcu[11].
Natomiast dla roku 1884 Słownik geograficzny Królestwa Polskiego podaje, że Soleckie Wypaleniska (niem. Feyerland) były wsią w powiecie bydgoskim, położoną 6 km na południowy zachód od Solca, na terenie dawnego soleckiego lasu miejskiego. Miejscowość leżała przy trakcie bydgosko-gniewkowskim. W 30 domach mieszkało tu 208 osób, w tym 2 katolików, reszta to ewangelicy. Wieś obejmowała powierzchnię 50 ha[12].
W XIX wieku, a także w okresie międzywojennym na polanie Wypaleniska pozyskiwano piasek i żwir do celów budowlanych. Po II wojnie światowej południową i zachodnią cześć polany zalesiono, natomiast w części wschodniej rozlokowana była zabudowa wsi.
1 sierpnia 1977 wsie Łęgnowo i Plątnowo, Żółwin oraz część Wypalenisk włączono w obszar administracyjny miasta Bydgoszczy. Przyczyną było poszukiwanie przez Bydgoszcz dogodnego terenu pod inwestycje komunalne: oczyszczalnię ścieków oraz miejskie wysypisko śmieci. Początkowo w Żółwinie, a później koło Wypalenisk rozbudowano Międzygminny Kompleks Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych służący całej Bydgoszczy, jak również okolicznym gminom. Z uwagi na bliskość wysypiska, w latach 90. XX wieku południowa część wsi została objęta strefą ochronną. Ze względu na uciążliwości środowiskowe ludność wsi została w większości przesiedlona. Wkrótce w Wypaleniskach zamknięto szkołę, a na opuszczone pola zaczęła wchodzić sukcesja leśna.
Terytorium wsi, które zostało włączone do Bydgoszczy należy do jednostki urbanistycznej Żółwin-Wypaleniska, pozostała część należy do gminy Solec Kujawski.
Demografia edytuj
Według Narodowego Spisu Powszechnego (XII 2011 r.) miejscowość liczyła 181 mieszkańców[2].
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 153137
- ↑ a b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1560 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Bydgoszczy. Miejska Pracownia Urbanistyczna w Bydgoszczy – załącznik nr 1 do uchwały nr L/756/09 Rady Miasta Bydgoszczy z dnia 15 lipca 2009 r.
- ↑ Wdowicki Maciej: Szlaki Puszczy Bydgoskiej, [w:] Kalendarz Bydgoski 2010.
- ↑ Barbara Janiszewska-Mincer, Solec Kujawski – dzieje miasta i okolic do 1806 roku, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2001, ISBN 83-7174-748-9, OCLC 830299439.
- ↑ Verzeichniss aller Ortschaften des Bromberger Regierungs-Bezirks mit einer geographisch-statistischen Uebersicht. Bromberg 1833.
- ↑ Jan Nepomucen Bobrowicz: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜stwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 36.
- ↑ Verzeichniss sämmtlicher Ortschaften des Regierungs-Bezirks Bromberg. Bromberg 1860.
- ↑ http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_XI/49 dostęp 2015-01-26.