Zaraza przytuliowa (zaraza zwyczajna) (Orobanche caryophyllacea Sm.) – gatunek rośliny z rodziny zarazowatych.

Zaraza przytuliowa
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

jasnotowce

Rodzina

zarazowate

Rodzaj

zaraza

Gatunek

zaraza przytuliowa

Nazwa systematyczna
Orobanche caryophyllacea Sm.[3]
Trans. Linn. Soc. London 4: 169. 1798 [24 May 1798]
Synonimy
  • Orobanche galii Duby
  • Orobanche major L.
  • Orobanche quadrifida K. Koch
  • Orobanche vulgaris Poir.

Zasięg występowania

edytuj

Występuje w całej Europie z wyjątkiem północnej części, w północnej Afryce oraz w Azji w środkowej części w pasie od Turcji do Chin[4]. W Polsce rzadka, występuje na Pomorzu Zachodnim, w Wielkopolsce, na Wyżynie Lubelskiej i Roztoczu.

Morfologia

edytuj
Pokrój
Roślina jednoroczna o wysokości od 10 do 40 cm, wyjątkowo do 60 cm.
Łodyga
Wzniesiona, koloru żółtawego lub fioletowego, z licznymi brązowymi łuskami.
Liście
Brak.
Kwiaty
Żółtawe, jasnobrązowe lub brązowawofioletowe o długości 2–3,5 cm. Na górnej wardze kwiatu znajdują się jasne włoski gruczołkowate.

Biologia i ekologia

edytuj

Roślina jednoroczna. W Polsce kwitnie od czerwca do lipca. Rośnie na ubogich łąkach i nieużytkach. Jest rośliną pasożytniczą, a jej żywicielami są rośliny z rodzaju przytulia oraz z rodziny marzanowatych.

Zagrożenia i ochrona

edytuj

W latach 2004–2014 gatunek był objęty w Polsce ochroną ścisłą, od 2014 r. znajduje się pod ochroną częściową[5]. Został umieszczony na polskiej czerwonej liście w kategorii VU (narażony)[6].

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-06] (ang.).
  3. The Plant List. [dostęp 2012-09-04]. (ang.).
  4. Taxon: Orobanche caryophyllacea Sm.. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2012-11-01]. (ang.).
  5. Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin.
  6. Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

Bibliografia

edytuj
  • Bertram Münker: Kwiaty polne i leśne. Warszawa: Świat Książki, 1998, s. 188-189. ISBN 83-7129-756-4.