Zbigniew Gertych

polski polityk, wicepremier, ekonomista, agrotechnik

Zbigniew Gertych (ur. 26 października 1922 w Poznaniu, zm. 4 lipca 2008 w Warszawie) – polski polityk, ekonomista, agrotechnik, profesor, specjalista w dziedzinie ogrodnictwa i warzywnictwa, wolnomularz, poseł na Sejm PRL II, III, VIII i IX kadencji, w latach 1982–1985 wicemarszałek Sejmu VIII kadencji, od 1994 członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk, Wiceprezes Rady Ministrów w rządzie Zbigniewa Messnera (1985–1987).

Zbigniew Gertych
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

26 października 1922
Poznań

Data i miejsce śmierci

4 lipca 2008
Warszawa

Wiceprezes Rady Ministrów
Okres

od 12 listopada 1985
do 16 kwietnia 1987

Przynależność polityczna

Polska Zjednoczona Partia Robotnicza

Wicemarszałek Sejmu VIII kadencji (PRL)
Okres

od 21 lipca 1982
do 31 sierpnia 1985

Przynależność polityczna

Polska Zjednoczona Partia Robotnicza

Ambasador PRL/RP w Wielkiej Brytanii
Okres

od 14 kwietnia 1987
do lutego 1990

Poprzednik

Stefan Staniszewski

Następca

Tadeusz de Virion

Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy I klasy Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (od 1941) Brązowy Krzyż Zasługi z Mieczami Srebrny Krzyż Zasługi Mérite Philantropique

Życiorys

edytuj

Syn Tadeusza i Marii. W czasie II wojny światowej walczył w Armii Krajowej, był więziony w obozach i więzieniach niemieckich. W 1946 ukończył studia na Uniwersytecie Jagiellońskim, a trzy lata później uzyskał stopień doktora. Od 1963 był doktorem habilitowanym, od 1969 profesorem nadzwyczajnym, a od 1979 profesorem zwyczajnym nauk rolniczych. W 1977 uzyskał członkostwo w Polskiej Akademii Nauk (jako członek korespondent, a w 1991 członek rzeczywisty). Był członkiem prezydium PAN (1978–1980, 1984–1986)[1].

Od 1946 do 1953 pracował w Zakładzie Dendrologii PAN w Kórniku. W latach 1953–1964 sprawował funkcję dyrektora Sadowniczego Zakładu Doświadczalnego w Brzeznej podległego Instytutowi Sadownictwa w Skierniewicach. Od 1964 do 1973 był wicedyrektorem Instytutu Warzywnictwa, następnie jego dyrektorem (1974–1985). Kierował Zakładem Ekonomiki Rolnictwa i Leśnictwa PAN. W latach 1964–1973 był zastępcą sekretarza, a później sekretarzem Wydziału V Nauk Rolniczych i Leśnych PAN. Od 1981 I zastępca sekretarza naukowego PAN. W 1990 zatrudniony jako profesor w Ogrodzie Botanicznym PAN w Powsinie. Członek wielu krajowych i zagranicznych towarzystw naukowych, był między innymi członkiem Rady Najwyższej i Komitetu Wykonawczego Międzynarodowego Towarzystwa Nauk Ogrodniczych.

Od 1955 należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W latach 1975–1981 był członkiem Centralnej Komisji Rewizyjnej PZPR[2]. Pełnił funkcję radnego Wojewódzkiej Rady Narodowej. Pełnił mandat posła na Sejm PRL II, III, VIII i IX kadencji (1957–1965, 1980–1989). W latach 1980–1982 był przewodniczącym Sejmowej Komisji Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów. W 1982 wybrany na wicemarszałka Sejmu VIII kadencji (do 1985). W 1957 jako jedyny pokonał kandydata z miejsca „mandatowego” na liście Frontu Jedności Narodu w okręgu Nowy Sącz, Jana Antoniszczaka.

W 1982 członek prezydium Tymczasowej Rady Krajowej Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego[3], a następnie członek Komitetu Wykonawczego Rady Krajowej PRON. Przewodniczący Krajowego Komitetu Narodowego Czynu Pomocy Szkole. W latach 1986–1988 zastępca przewodniczącego Społecznego Komitetu Odnowy Starego Miasta Zamościa[4].

W latach 1985–1987 był wicepremierem w rządzie Zbigniewa Messnera. W latach 1987–1990 pełnił funkcję ambasadora PRL/RP w Wielkiej Brytanii.

Był działaczem uniwersalistycznym[5], członkiem Tymczasowego Parlamentu Świata, przez dwie kadencje piastował funkcję Wielkiego Mistrza Wielkiego Wschodu Polski powstałego w 1997 (pierwszym powojennym Wielkim Mistrzem WWP był przez trzy kolejne kadencje Andrzej Nowicki). W trakcie pobytu na placówce dyplomatycznej w Londynie brał udział w pracach tamtejszego Rotary Club. Otrzymał Złote pióro Wolnomularza Polskiego 2006.

Pochowany na cmentarzu Rakowickim.

Odznaczenia

edytuj

Odznaczony Mérite Philantropique, Wielkim Krzyżem z Gwiazdą Orderu Demokracji (Kolumbia), Krzyżem Walecznych, Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Orderem Sztandaru Pracy I klasy, Medalem im. Mikołaja Kopernika, Brązowym Krzyżem Zasługi z Mieczami oraz Srebrnym Krzyżem Zasługi (1954)[6]. W 1989 został doktorem honoris causa Akademii Rolniczej w Szczecinie[7], był także doktorem honoris causa Akademii Nauk Rolniczych w Berlinie.

Przypisy

edytuj
  1. GERTYCH, Zbigniew. pan.pl. [dostęp 2023-02-03].
  2. Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 235. ISBN 83-223-2073-6.
  3. Dziennik Polski”, r. XXXVIII, nr 223 (11 807), Kraków, 20 grudnia 1982, s. 2.
  4. Andrzej Kędziora: Społeczny Komitet Odnowy Starego Miasta. zamosciopedia.pl, 26 października 2014. [dostęp 2020-04-13].
  5. Zbigniew Gertych: O humanizm uniwersalny. wolnomularz.pl. [dostęp 2014-07-04].
  6. M.P. z 1954 r. nr 100, poz. 1261.
  7. 50 lat Akademii Rolniczej w Szczecinie, red. Lech Pałasz. Akademia Rolnicza w Szczecinie 2004, s. 165. ISBN 83-7317-125-8.

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj