Zygmunt Milewicz ps. „Róg”, „Smotrycz”, „Witold”, vel Mieczysław Tatarowski, vel Ostrowski (ur. 2 maja 1896 w Krasiłowie, zm. 17 stycznia 1985 w Londynie) – uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, major, oficer Polskich Sił Zbrojnych, Armii Krajowej, w powstaniu warszawskim zastępca dowódcy batalionu „Czata 49”, cichociemny. Znajomość języków: rosyjski, ukraiński, angielski, francuski[1]. Zwykły Znak Spadochronowy nr 0026, Bojowy Znak Spadochronowy nr 2002[2][3].

Zygmunt Milewicz
Róg, Smotrycz, Witold
major major
Data i miejsce urodzenia

4 maja 1896
Krasiłów

Data i miejsce śmierci

17 stycznia 1985
Londyn

Przebieg służby
Lata służby

1939–1945

Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne
Armia Krajowa

Jednostki

3 Dywizja Piechoty, 4 Brygada Kadrowa Strzelców 1 Samodzielna Brygada Spadochronowa, batalion „Czata 49”

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa,
kampania wrześniowa powstanie warszawskie

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (od 1941) Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami

Życiorys

edytuj

Od 1906 uczył się w Zakładzie Naukowym Męskim Gustawa Kośmińskiego w Częstochowie, w 1914 zdał egzamin dojrzałości. Działał w Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół”, organizacjach „Przyszłość” oraz „Polska Młodzież Narodowa”. W 1914 wyjechał z Wołynia do rodziców na Podole. We wrześniu 1918 powrócił z Rosji, podjął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego. Od 19 listopada jako ochotnik w Wojsku Polskim, początkowo w 1 Pułku Artylerii Górskiej w Nowym Targu, następnie od 8 grudnia w 1 kompanii 2 Pułku Strzelców Podhalańskich[3].

W lipcu 1920 ukończył Szkołę Podchorążych Piechoty w Warszawie, przydzielony jako dowódca plutonu 67 Pułku Piechoty 17 Dywizji Piechoty. Uczestniczył w walkach nad Niemnem, w lipcu ranny, do listopada 1920 w szpitalu w Warszawie, następnie w Grudziądzu. 9 listopada zwolniony ze służby czynnej, awansowany na stopień podporucznika. 28 października 1924 obronił dyplom magistra prawa na Uniwersytecie Warszawskim. Podjął pracę w Banku Ziemiańskim w Warszawie, od 1932 jako prokurent w Banku Zachodnim[3].

W kampanii wrześniowej zmobilizowany, przydzielony do Wojewódzkiej Komendy Policji Państwowej w Krakowie. Ewakuowany przez Ropczyce, Przeworsk, Jarosław, Lwów, Tarnopol. Buczacz. 18 września przekroczył granicę z Rumunią, internowany. Od listopada 1939 we Francji, w obozie Camp de Carpiagne, następnie Chauteauborent oraz Sables d’Or. Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, od maja 1940 przydzielony jako adiutant dowódcy 3 batalionu 9 Pułku Piechoty[3].

Po upadku Francji ewakuowany, od 22 czerwca 1940 w Wielkiej Brytanii, w obozie Biggar. Przydzielony do 4 Brygady Kadrowej Strzelców, później przekształconej w 1 Samodzielną Brygadę Spadochronową.

Cichociemny

edytuj

Zgłosił się do służby w kraju. Przeszkolony ze specjalnością w dywersji i łączności na kursach specjalnych dla kandydatów na cichociemnych m.in. dywersyjno – strzeleckim (STS 25, Inverlochy), łączności (Alyth), spadochronowym, i in. Zaprzysiężony na rotę ZWZ/AL 28 listopada 1941 przez szefa Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, przydzielony do tego oddziału, awansowany na topień kapitana ze starszeństwem od 3 marca 1942[3].

Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski w nocy 3/4 marca 1942, w operacji lotniczej „Collar”, z samolotu Halifax L-9618 „W”, na placówkę odbiorczą „Pole”, w okolicach miejscowości Łosinno, 7 km od Wyszkowa. Razem z nim skoczyli: kpt. Stanisław Jankowski ps. Agaton, por. Jan Kochański ps. Jarema, kpt. Bohdan Piątkowski ps. Mak, por. Franciszek Pukacki ps. Gzyms, por. Jan Rogowski ps. Czarka[4].

Po aklimatyzacji do realiów okupacyjnych w Warszawie, przydzielony do Wydziału Przerzutów Powietrznych „Syrena” V Oddziału Komendy Głównej Armii Krajowej[5], od września 1942 jako zastępca kierownika referatu odbioru zrzutów Wydziału Przerzutów Powietrznych (Wydział Zrzutów V-S) o kryptonimie „Syrena”, „Import”, „M II Grad” Komendy Głównej AK. Od czerwca 1944 kierownik referatu odbioru oraz zastępca kierownika referatu operacyjnego „M II Grad”[3].

W Powstaniu Warszawskim do ok. 1 września kierownik odbioru zrzutów w Komendzie Obwodu Śródmieście. Od 1 września 1944 zastępca dowódcy batalionu „Czata 49” na Czerniakowie[6], używał pseudonimu „Witold”. W nocy 19/20 września ciężko ranny w nogę od wybuchu pocisku artyleryjskiego, leczony w szpitalu polowym w domu przy ul. Wilanowskiej 5. W nocy 21/22 września do tego budynku dostał się oddział żołnierzy niemieckich. Większość przebywających w nim osób rozstrzelali. Ocalało kilkanaście osób, wśród których znalazł się Zygmunt Milewicz[7]. Aresztowany, osadzony na Al. Szucha, następnie w siedzibie gestapo na Woli. Przewieziony na operację nogi do szpitala w Skierniewicach, po niej 13 października uciekł[3].

Od listopada 1944 jako oficer operacyjny oraz zastępca kierownika referatu przerzutów w Wydziale Lotnictwa Komendy Głównej Armii Krajowej. Awansowany na stopień majora, ze starszeństwem od 1 stycznia 1945[3].

W lipcu 1945 wyjechał do Wielkiej Brytanii, 17 września zameldował się w Oddziale VI (Specjalnym) w Londynie, przydzielony do Centrum Wyszkolenia Piechoty. Od października leczył się w Szpitalu Wojennym nr 4, od lutego 1946 w szpitalu dla rekonwalescentów. Od maja 1946 w Samodzielnym Wydziale Statystycznym Sztabu Głównego WP w Londynie. W marcu 1947 wybrany do komisji rewizyjnej na I Zjeździe Koła Armii Krajowej w Londynie. Po zdemobilizowaniu w 1948 pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii.

Zmarł 17 stycznia 1985 w Londynie, pochowany na cmentarzu Gunnersbury.

Awanse

edytuj

Ordery i odznaczenia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Cichociemni - rekrutacja [online], Cichociemni elita dywersji [dostęp 2024-02-25] (pol.).
  2. Cichociemni - nazwa, przysięga, znak [online], Cichociemni elita dywersji [dostęp 2024-02-25] (pol.).
  3. a b c d e f g h Teka personalna, 1941–1945, s. 3-31 (pol.), w zbiorach Studium Polski Podziemnej w Londynie, sygn. Kol.023.0175.
  4. Kajetan Bieniecki, Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Kraków: Arcana, 1994, s. 39, ISBN 83-86225-10-6 (pol.).
  5. Komenda Główna ZWZ - AK 1940 - 1944
  6. Lista cichociemnych w Powstaniu Warszawskim, wraz z ich przydziałami bojowymi | HISTORIA.org.pl - historia, kultura, muzea, matura, rekonstrukcje i recenzje historyczne [online], historia.org.pl [dostęp 2017-11-28] (pol.).
  7. Urząd Dzielnicy Żoliborz - Powstanie na Żoliborzu 1944 - Wydarzenia 21 - 30 IX 1944

Linki zewnętrzne

edytuj