Łesia Ukrainka

pisarka i poetka ukraińska

Łesia Ukrainka (ukr. Леся Українка), właśc. Łarysa Petriwna Kosacz-Kwitka (ukr. Лариса Петрівна Косач-Квітка), herbu Korczak (ur. 13 lutego?/25 lutego 1871 w Nowogrodzie Wołyńskim (Zwiahlu), zm. 19 lipca?/1 sierpnia 1913 w Surami) – ukraińska poetka, pisarka i krytyczka literacka.

Łesia Ukrainka
Леся Українка
Ilustracja
Imię i nazwisko

Łarysa Petriwna Kosacz-Kwitka

Data i miejsce urodzenia

25 lutego 1871
Nowogród Wołyński (Zwiahel), gubernia wołyńska, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

1 sierpnia 1913
Surami, gubernia tyfliska, Imperium Rosyjskie

Narodowość

ukraińska

Dziedzina sztuki

literatura

Ważne dzieła

Pieśń lasu

podpis
Łesia Ukrainka
Łarysa Petriwna Kosacz-Kwitka
ilustracja
Herb
Korczak
Rodzina

Kosacz

Ojciec

Petro Kosacz

Matka

Olena Pcziłka

Mąż

Kłyment Kwitka

podpis

Pochodzenie i twórczość

edytuj

Urodziła się w rodzinie prawnika Petra Kosacza herbu Korczak i pisarki Olhi Kosacz (Ołena Pcziłka). Jej wujem był ukraiński językoznawca i historyk Mychajło Drahomanow. Wykształcenie zdobyła w domu, gdyż od dzieciństwa chorowała na gruźlicę kości. Debiutowała w 1884 roku dwoma wierszami opublikowanymi w lwowskim czasopiśmie „Zoria” („Gwiazda”). Oprócz licznych wierszy, tomy: Na kryłach piseń („Na skrzydłach pieśni”, 1893), Dumy i mriji („Myśli i marzenia”, 1899), Widhuky („Recenzje”, 1902), opublikowała również kilkanaście dramatów. Jej twórczość była odbiciem silnych emocji i duchowego niepokoju, a jednocześnie wiary w zwycięstwo dobra i sprawiedliwości. Czując się spadkobierczynią kultury europejskiej, często nawiązywała do starożytności, a także do współczesnych sobie prądów literatury zachodniej. W jej dziełach wyraźnie widoczne są rysy symbolizmu. Za najdoskonalszy z utworów Łesi Ukrainki uważa się dramat poetycki Lisowa pisnia (Pieśń lasu)[1].

Jako krytyczka literacka, Łesia Ukrainka opublikowała szereg artykułów poświęconych historii i współczesności literatury europejskiej, w tym polskiej. Jest również autorką licznych przekładów na język ukraiński, m.in. Homera, Heinego, Hugo, Byrona i Mickiewicza.

Była opozycyjnie nastawiona wobec władzy carskiej, przynależała do organizacji marksistowskich na Ukrainie. W 1902 dokonała przekładu Manifestu komunistycznego Karola Marksa na język ukraiński, za co pozostawała pod dozorem policyjnym.

Życie prywatne

edytuj

W 1901 zmarł jej pierwszy narzeczony Serhij Merżynski. Pod koniec życia wyszła za mąż za etnologa Kłymenta Kwitkę, związek ten jednak – jako mezalians – nie został zaakceptowany przez jej matkę. W tym samym czasie do gruźlicy dołączyła choroba nerek. Łesia Ukrainka zmarła podczas pobytu w sanatorium w Surami (obecnie Gruzja). Jej grób znajduje się na cmentarzu Bajkowa w Kijowie.

Upamiętnienie

edytuj

Główna, centralna ulica Łucka nosi imię Łesi Ukrainki[2]. Jej podobizna znajduje się na banknocie 200 hrywien.

Galeria

edytuj

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Florian Nieuważny, Fenomen Łesi Ukrainki, [w:] Łesia Ukrainka, Pieśń lasu, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1989, ISBN 83-06-01787-0.
  2. Історія та факти головної вулиці Луцька, про які ви не знали [online], lutsk-future.com.ua [dostęp 2021-07-21] (ukr.).
  3. Tł. za: Między Sąsiadami – Між сусідами // Almanach Fundacji św. Włodzimierza Chrzciciela Rusi Kijowskiej w Krakowie. – 1999. – Nr 9. – S. 265. Por. też D. Puchacz Pożegnanie z ziemią. Problem zamorskiej emigracji zarobkowej w twórczości Wasyla Stefanyka. Próba zrozumienia czy usprawiedliwienia ukraińskiego chłopa // Krakowskie Zeszyty Ukrainoznawcze.– 1998. – T. VII–VIII. – S. 204–208.

Linki zewnętrzne

edytuj