Żarkowo
Żarkowo (kaszb. Żôrkòwò lub też Żarkòwò[4][5], niem. Sorkow) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Dębnica Kaszubska. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa słupskiego.
| wieś | |
.JPG) Centrum wsi Żarkowo | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2013) |
60[2] |
| Strefa numeracyjna |
59 |
| Kod pocztowy |
76-248[3] |
| Tablice rejestracyjne |
GSL |
| SIMC |
0744309 |
Położenie na mapie gminy Dębnica Kaszubska  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu słupskiego  | |
 54°22′28″N 17°19′28″E/54,374444 17,324444[1]
| |
Geografia
edytujPołożenie
edytujWieś położona jest w północno-zachodniej części województwa pomorskiego, w południowo-wschodniej powiatu słupskiego i północnej gminy Dębnica Kaszubska. Przez wieś przepływa rzeka Graniczna, będąca prawobrzeżnym dopływem Skotawy.
Wieś Żarkowo według regionalizacji fizycznogeograficznej Jerzego Kondrackiego leży na obszarze megaregionu Pozaalpejska Europa Środkowa, prowincji Nizina Środkowoeuropejska, podprowincji Pojezierza Południowobałtyckie, makroregionu Pojezierze Zachodniopomorskie, mezoregionu Wysoczyzna Polanowska[6][7].
Struktura powierzchni gruntów
edytujStruktura powierzchni gruntów w obrębie sołectwa Żarkowo[8]:
| Wyszczególnienie | Powierzchnia [ha] | Udział % w ogólnej powierzchni obrębu |
|---|---|---|
| Grunty zabudowane i zurbanizowane | 3,46 | 2,24 |
| Grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzaczone | 0,45 | 0,29 |
| Łąki i pastwiska trwałe | 35,66 | 22,98 |
| Grunty orne | 105,59 | 68,00 |
| Sady | 1,21 | 0,78 |
| Nieużytki | 1,5 | 0,97 |
| Drogi | 5,99 | 3,84 |
| Rowy | 0,72 | 0,48 |
| Grunty pod wodami powierzchniowymi płynącymi | 0,42 | 0,29 |
| Grunty pod wodami powierzchniowymi stojącymi | – | – |
| Użytek ekologiczny | – | – |
| Razem | 155,27 | 100,00 |
Administracja
edytuj.JPG)
Żarkowo należy administracyjnie do gminy Dębnica Kaszubska, w powiecie słupskim, w województwie pomorskim. Miejscowość stanowi samodzielne sołectwo. Samorząd Mieszkańców Wsi Sołectwa Żarkowo działa na podstawie następujących przepisów prawnych[9]:
- Ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym,
- Uchwały Nr XIII/64/2003 z dnia 30 października 2003 roku w sprawie uchwalenia Statutu Gminy Dębnica Kaszubska,
- Załącznika do Uchwały Nr XV/107/2012 Rady Gminy Dębnica Kaszubska z dnia 29 lutego 2012 r.
W wyborach do Rady Gminy Dębnica Kaszubska sołectwo Żarkowo należy do okręgu wyborczego nr 10, któremu przysługuje 1 mandat. Okręg ten współtworzą również sołectwa: Dobieszewo (z miejscowościami Dobieszewo, Dobieszewko, Leśnia), Łabiszewo (z miejscowościami Łabiszewo i Boguszyce) i Podole Małe[10].
Demografia
edytujWedług danych Urzędu Gminy w Dębnicy Kaszubskiej na dzień 15 stycznia 2009 roku struktura wiekowa ludności w miejscowości Żarkowo przedstawiała się następująco[8]:
| Wiek | 0-3 | 4-6 | 7-12 | 13-15 | 16-19 | 20-25 | 26-40 | 40-60 | 61 i więcej | Suma |
| Razem | 2 | 1 | 7 | 0 | 1 | 10 | 13 | 15 | 4 | 53 |
| Razem % | 3,77 | 1,89 | 13,20 | 0,00 | 1,89 | 18,87 | 24,53 | 28,30 | 7,55 | 100 |
Oświata
edytuj.JPG)
Edukację na poziomie przedszkolnym i podstawowym dzieci odbywają w Szkole Podstawowej im. Adama Mickiewicza w Gogolewie[8][11]. Na etapie edukacji gimnazjalnej młodzież uczęszcza do Gimnazjum im. Czesława Miłosza w Dębnicy Kaszubskiej[8][11]. Edukację ponadgimnazjalną realizować można w Słupsku, gdzie zlokalizowane są wszelkie rodzaje szkół ponadgimnazjalnych. Osoby dorosłe, oprócz kształcenia ponadgimnazjalnego w Słupsku, mają możliwość nauki w Publicznym Uzupełniającym Liceum Ogólnokształcącym w Dębnicy Kaszubskiej[12].
Do 2003 roku uczniowie z Żarkowa odbywali edukację podstawową nie w Gogolewie, lecz w Dobieszewie[13]. Dzieci uczęszczające do klas w przedziale 0 – 3 realizowały naukę w filii w Borzęcinie, potem kontynuowały ją w szkole w Dobieszewie w klasach 4 – 6. Placówkę zlikwidowano z powodu niewielkiej ilości uczniów i braku funduszy na zapewnienie jej funkcjonowania w gminnym budżecie[14].
Przed drugą wojną światową dzieci pobierały nauki w szkole w Podolu Małym. Jej otwarcie miało miejsce dnia 1 października 1932 roku.
Nazwa
edytujNazwa miejscowości ma pochodzenie słowiańskie i charakter dzierżawczy. Powstała przez dodanie do nazwy osobowej Żar(e)k formantu -owo[15]. Niemiecka nazwa Sorkow jest adaptacją fonetyczną pierwotnej nazwy słowiańskiej[15].
Rada Języka Kaszubskiego proponuje kaszubską formę nazwy Żarkòwò[5].
Zabytki i archeologia
edytujWykaz obiektów znajdujących się w Gminnej Ewidencji Zabytków[16]:
Wykaz stanowisk archeologicznych podlegających pod obszar wsi Żarkowo[16]:
| charakter obiektu | obszar archeologiczny |
|---|---|
| osada średniowieczna | AZP 11-32/46 |
| kultura pomorska, osada późnośredniowieczna | AZP 11-32/47 |
| kultura łużycka | AZP 11-32/48 |
| nieokreślone | AZP 11-32/49 |
| kultura pomorska, osada wczesnośredniowieczna, osada późnośredniowieczna | AZP 11-32/50 |
| kultura łużycka, osada średniowieczna | AZP 11-32/51 |
| neolit | AZP 11-32/52 |
| kultura łużycka | AZP 11-32/53 |
| kultura łużycka | AZP 11-32/58 |
| kultura łużycko-pomorska, osada wczesnośredniowieczna | AZP 12-30/1 |
Cmentarz ewangelicki
edytuj.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
W Żarkowie, na południowy wschód od zabudowań wsi, znajduje się nieczynny, niewielki cmentarz przedwojennych mieszkańców wsi. Został założony na skraju lasu, nazywanego Lasem Żarkowskim, na planie kwadratu. Pozostałości nagrobków dowodzą istnienia cmentarza już pod koniec XIX wieku, co jednak nie ma potwierdzenia w ówczesnych materiałach kartograficznych. Zachowały się kamienne stele z końca XIX wieku, obiekty, które są rzadkością na cmentarzach ewangelickich w powiecie słupskim[17].
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 163257
- ↑ WYKAZ MIEJSCOWOŚCI GMINY DĘBNICA KASZUBSKA wraz z liczbą mieszkańców wg stanu w dniu 2013.09.30. [dostęp 2015-12-14].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1642 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ artykuly-Kaszëbsczé miestné miona - kaszubskie nazwy miejscowości : Nasze Kaszuby [online], naszekaszuby.pl [dostęp 2023-12-18].
- ↑ a b Felicja Baska-Borzyszkowska i inni, Polsko-kaszubski słownik nazw miejscowych, Gdańsk: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, 2017, s. 226, ISBN 978-83-62137-50-3.
- ↑ Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998. ISBN 83-01-12479-2.
- ↑ Jerzy Kondracki. Regiony fizycznogeograficzne Polski. „Poznaj Świat”. nr 4 (137), kwiecień 1964.
- ↑ a b c d Rady Gminy Dębnica Kaszubska: Plan odnowy miejscowości Żarkowo na lata 2009-2018. Żarkowo: styczeń 2011.
- ↑ Statut Sołectwa Żarkowo. Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Gminy Dębnica Kaszubska. [dostęp 2013-09-07]. (pol.).
- ↑ Uchwała Rady Gminy Dębnica Kaszubska w sprawie podziału na okręgi wyborcze. Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Gminy Dębnica Kaszubska. [dostęp 2013-07-14]. (pol.).
- ↑ a b Informacja o stanie realizacji zadań oświatowych w Gminie Dębnica Kaszubska w roku szkolnym 2008/2009.
- ↑ Placówki oświatowe w gminie Dębnica Kaszubska. debnicakaszubska.eu. [dostęp 2015-12-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-25)]. (pol.).
- ↑ Załącznik do uchwały nr XXIX/172/2009 Rady Gminy Dębnica Kaszubska z dnia 27.03.2009 r. Plan Odnowy Miejscowości Dobieszewo na lata 2009-2016. debnicakaszubska.zetokoszalin.pl. [dostęp 2013-08-12]. (pol.).
- ↑ Nie likwidujcie nas. Słupsk Nasze Miasto. [dostęp 2013-07-29]. (pol.).
- ↑ a b Witold Iwicki, Toponimia byłego powiatu słupskiego, Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskie, 1993, s. 122.
- ↑ a b Załącznik nr 1 do uchwały nr VI/30/2011 Rady Gminy Dębnica Kaszubska z dnia 30 marca 2011 roku w sprawie uchwalenia studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dębnica Kaszubska.
- ↑ Krystyna Mazurkiewicz-Palacz: Dawne cmentarze w powiecie słupskim. Słupsk: Starostwo Powiatowe w Słupsku, 2012, s. 69. ISBN 978-83-60228-45-6. [dostęp 2021-08-08].