Á á
Ą́ ą́
Ć ć
É é
Ǵ ǵ
Í í
Ĺ ĺ
ḿ
Ń ń
Ó ó
Ŕ ŕ
Ś ś
Ú ú
Ý ý
Ź ź
Ѓ ѓ
Ќ ќ

Akcent ostry (akut, akcent silny) – znak diakrytyczny w postaci ukośnej kreski, o kształcie prostym lub nieznacznego klina, wznoszącej się od lewej do prawej (np. τό). Stosowany w alfabecie łacińskim, cyrylicy tylko do oznaczania akcentu i w alfabecie greckim tylko w samogłoskach.

Przyporządkowanie fonetyczne

edytuj

Samogłoski

edytuj

W przypadku samogłosek ten diakrytyk oznacza wydłużenie (á [aː]) lub przykładany do niej akcent np. hiszpańskie ánimo ['ɑ.ni.mo] (nastrój, duch), animo [ɑˈni.mo] (witam) i animó [ɑ.ni.'mo] (powitał). Inne miejsce litery Á świadczy o zmianie znaczenia wraz ze zmianą akcentu.

Ten diakryt może zmieniać stopień otwarcia samogłoski, np. è [ɛ] i é [e] oraz ò [ɔ] i ó [o] w katalońskim i włoskim. Również w języku francuskim akut (fr. accent aigu), zapożyczony z pisowni greckiej, używany nad literą e (np. l’été), oznacza zmianę barwy samogłoski.

Jako oznaczenie tonu

edytuj

W niektórych językach służy również do oznaczania sylaby akcentowanej wypowiadanej w intonacji wznoszącej. Termin pierwotnie stosowany w odniesieniu do greki klasycznej (akcent toniczny w języku greckim już w starożytności został zastąpiony akcentem dynamicznym). Akcent akutowy spotykany był także m.in. w języku prasłowiańskim.

Spółgłoski

edytuj

W języku słowackim litery L i R oznaczają spółgłoski sylabotwórcze, które zachowują się w niektórych wypadkach jak samogłoski, więc występują też ich wydłużone odpowiedniki Ĺ i Ŕ.

W języku dolnołużyckim Ŕ oznacza miękkie r, np. cołnaŕ: (dopełniacz) cołnarja – pol. czółnarz.

W języku polskim i w łacince białoruskiej litery Ć [ʨ] Ń [ɲ] Ś [ɕ] Ź [ʑ] to zmiękczone odpowiedniki T(choć pisane przez C) N S Z.

W łacince ukraińskiej litery Ć D́ Ĺ Ń Ś T́ Ź to zmiękczone odpowiedniki C D L N S T Z.

Użycie

edytuj

W Unikodzie akcent ostry występuje w wersjach:

Znak Unicode Kod HTML Nazwa unikodowa Nazwa polska
´ U+00B4 ´ lub ´ lub ´ ACUTE ACCENT akcent ostry
ˊ U+02CA ˊ lub ˊ MODIFIER LETTER ACUTE ACCENT akcent ostry modyfikujący
́ U+0301 ́ lub ́ COMBINING ACUTE ACCENT akcent ostry dostawny

Przypisy

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj