Aleksander Girdwoyń
Aleksander Girdwoyń herbu Jastrzębiec (ur. w 1852 w majątku Lisajcie (pow. Telsze na Żmudzi), zm. 1922) – polski ogrodnik, pomolog. Był stryjecznym bratem Michała Ichtiologa i pszczelarza (1841-1924) i Kazimierza inżyniera agrotechnika, specjalisty w dziedzinie melioracji (1843-1926)[1].
Życiorys
edytujPo uzyskaniu wykształcenia ogólnego w Telszach oddawał się gospodarowaniu w swych folwarkach Lisajcie i Zacisze. Natomiast specjalistyczne wykształcenie ogrodnicze i pomologiczne uzyskał początkowo w szkole ogrodniczej działającej przy Ogrodzie Pomologicznym w Warszawie, a następnie w Prószkowie na (Śląsku Opolskim). Wiedzę praktyczną zdobywał za granicą – w Dreźnie, Berlinie i w Holandii, gdzie przebywał do 1880 roku[2].
Znalazłszy się w kraju objął stanowisko inspektora Ogrodu Pomologicznego i działającej przy nim Szkoły Ogrodniczej w Warszawie piastując je do 1898. W tym okresie przyczynił się do wykształcenia licznego grona wybitnych specjalistów[3]. Działał zarazem w założonym w 1884 roku Towarzystwie Ogrodniczym Warszawskim będąc przez pewien okres członkiem jego zarządu i wiceprezesem[4].
Rok 1898 był początkiem jego samodzielnej działalności w dziedzinie sadownictwa a szczególnie szkółkarstwa drzew owocowych. Uruchomił bowiem w podwarszawskim Ożarowie „Zakład Pomologiczny A.Girdwoynia". Szkółka mieściła się w Ołtarzewie na obszarze 36 ha[5]. Na wspomniany Zakład składały się: szkółka drzew owocowych, sad handlowy oraz plantacje warzyw i jagód. Prowadził też w Zakładzie działalność szkoleniową dla praktykantów, w liczbie kilkunastu osób. Rezultatem jego prac było skompletowanie jednego z czołowych - na skalę ogólnopolską - zbiorów odmian drzew owocowych. Kolekcję tę wzbogacił własnymi odmianami takimi, jak np. „Siewka A.Girdwoynia” i „Piękne z Ołtarzewa”. Ogólnokrajowy zasięg miała też jego działalność jako projektanta, założyciela i kierownika wielu gospodarstw sadowniczych dostarczających swe produkty na rynek na obszarach Polski, Litwy, Ukrainy, Rosji. Działalność ta opierała się na materiale pochodzącym ze szkółek drzew owocowych Zakładu Pomologicznego A. Girdwoynia w Ołtarzewie[4][6].
Znacznie szerszy charakter miało jego zaangażowanie w działalność społeczno-charytatywną - w Instytucie Moralnej Opieki nad Dziećmi na Mokotowie w ramach Fundacji Skarbka. Z działalnością tą wiązał się jego pomyślny udział w zarządzaniu majątkami tej fundacji (folwarki Ksawerów i Mokotów), które doprowadził do wysokiego poziomu kultury agrarnej i rentowności[7]. Znany jest także jako jeden z „inicjatorów założenia spółdzielni finansowej ogrodników warszawskich wraz z Marcelim Różańskim i Arturem Machlejdem.” Dało to początek Warszawskiemu Bankowi Spółdzielczemu[8].
Zmarł 24 grudnia 1922. Jego żoną była Maria Kossakowska, z którą miał jedno dziecko - syna Aleksandra[7].
Przypisy
edytuj- ↑ Zob.: http://www.sejm-wielki.pl/b/6.187.88, także odpis z Herbarza Bonieckiego: http://www.wielcy.pl/boniecki/pl/art/6/187.xml#osoba88 (egz. w Bibl.UW.: http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/publication?id=49
- ↑ Zob.: Polski Słownik Biograficzny, Kraków 1948-1958, wyd. Polska Akademia Umiejętności – Zakład Narodowy im. Ossolińskich, t.VII – hasło: „Girdwoyń Aleksander”, s.476 (aut. Bolesław Hryniewiecki)
- ↑ Jej dyrektorem był w tych latach prof. Edmund Jankowski.
- ↑ a b Zob.: Polski Słownik Biograficzny..., s.476.
- ↑ Jak wynika z zachowanej korespondencji - Zakład działał pod niezmienioną nazwą jeszcze w 1940, a jego biuro mieściło się wówczas w Warszawie pod adresem: „Emilii Plater 35 (róg Al.Jerozolimskich)”. Świadczy o tym list z 10 lipca 1940 jego syna Aleksandra do kuzyna Witolda Girdwoynia (syna Kazimierza zamieszkałego w Krakowie, ul.Staszica 14 m.7), w którym pisał m.in.: [...] „U mnie nic nowego. Pracuję w Związku. Ma być reorganizacja i chcą abym jechał do Krakowa. Oczywiście nie jest to możliwe, gdyż nie mogę rzucić gospodarstwa, z którym jest wiele kłopotów. Wiosną miałem b. ciężko wobec strat mrozowych. Jakoś się przetrwało [...]. Teraz są już wpływy, ale ledwo można związać koniec z końcem.[...]
- ↑ Girdwoyń Aleksander, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2016-10-30].
- ↑ a b Polski Słownik Biograficzny..., s.476.
- ↑ Zob.: Warszawski Bank Spółdzielczy - O nas - https://www.bank-wbs.pl/245,o-nas.html (dostęp: 2016-10-29), zob. także: www.sbo.internetdsl.pl/story.htm (dostęp 2016-10-29), jak również: http://www.ozarow.maz.pl/forum/viewtopic.php?t=893&postorder=desc (dostęp 2016-10-29)
Bibliografia
edytuj- Encyklopedia popularna PWN, wyd.dziesiąte, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1982, s.237 (hasło: „Girdwoyń Aleksander”);
- Polski Słownik Biograficzny, Kraków 1948-1958, wyd. Polska Akademia Umiejętności – Zakład Narodowy im. Ossolińskich, t.VII – hasło: „Girdwoyń Aleksander”, s.476 (aut. Bolesław Hryniewiecki);
- Girdwoyń Aleksander, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2016-10-30].
- „Magazyn Bankowości Spółdzielczej w Polsce” nr 2, marzec 2014, s. 15 - http://www.bs.net.pl/sites/default/files/media/.../bs.net_numer2_marzec2014.pdf (dostęp: 2016-10-29);
- Ogrodnik. R. 23, nr 7 (15 kwietnia 1933) - http://www.dlibra.umcs.lublin.pl/dlibra/plain-content?id=9182 (dostęp: 2016-10-29);