Biały Kamień (Ukraina)

Biały Kamień (ukr. Білий Камінь, Biłyj Kamiń) – wieś na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, w rejonie złoczowskim. Liczy niecałe 800 mieszkańców.

Biały Kamień
Білий Камінь
Ilustracja
Pomnik Kłosy
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Ukraina

Obwód

 lwowski

Powierzchnia

1,94 km²

Wysokość

245 m n.p.m.

Populacja (2001)
• liczba ludności
• gęstość


776
399 os./km²

Nr kierunkowy

+38 03265

Kod pocztowy

80710

Położenie na mapie obwodu lwowskiego
Mapa konturowa obwodu lwowskiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Biały Kamień”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Biały Kamień”
Ziemia49°53′45″N 24°51′00″E/49,895833 24,850000
Galeria: szkoła, administracja...
Szkoła średnia
Szkoła średnia
Stara szkoła
Budynek administracji
Budynek administracji
Znak drogowy
Dawny herb z 1682 r.
Galeria: stary cmentarz
Stary cmentarz
Stary cmentarz
Stary cmentarz
Stary cmentarz
Stary cmentarz
Stary cmentarz
Stary cmentarz

Historia

edytuj

Według jednej z hipotez jest to miejsce urodzenia króla Polski Michała Korybuta Wiśniowieckiego[1].

Za II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą wiejskiej gminy Białykamień w powiecie złoczowskim w województwie tarnopolskim. W 1921 roku liczył 1515 mieszkańców[2].

Podczas okupacji niemieckiej polska rodzina Zawerów ukrywała na swojej posesji dwóch Żydów, za co w 1989 roku Instytut Jad Waszem uhonorował Floriana Zawera i Kazimierę Zawer tytułami Sprawiedliwych wśród Narodów Świata[3]. W 1944 roku Ukraińcy zamordowali Floriana Zawera oraz jego ojca i brata[4].

Podczas drugiej okupacji sowieckiej w Białym Kamieniu stacjonował oddział tzw. istriebitielnych batalionów złożony z Polaków. 9 listopada 1944 banderowcy wzięli podstępem do niewoli 18 żołnierzy oddziału i po wyprowadzeniu z miejscowości zamordowali ich poprzez rozstrzelanie[5].

Położenie, gleby

edytuj

Autorzy Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich o Białym Kamieniu: miasteczko, na lewym brzegu Bugu, w powiecie złoczowskim, położone 1,5 mili na północny zachód od sądu powiatowego w Złoczowie i o milę na południe od Oleska. Miasteczko leży w miejscu, w którym schodzą się trzy gatunki gleby, mianowicie od południa żyzne doliny złoczowskie z tłustą, ciężką urodzajną ziemią; czarnoziem tu niezgłębiony, trudny do obrobienia; od zachodu i północy zaczynają się piaski ciągnące się na zachód ku Buskowi, Kamionce Strumiłowej, Mostom i idące do województwa lubelskiego, na północ ku Brodom, zaś od wschodu leży to miasteczko pod samymi górami, stanowiącymi dział wód między Morzem Czarnym i Bałtyckim. Z tych powodów grunt tu bardzo rozmaity, więcej jednakże piaszczysty i kamienisty niż urodzajny[1].

Zabytki

edytuj
  • zamek na równinie w pobliżu Bugu wybudował książę Jerzy Wiśniowiecki[6], kasztelan kijowski, w 1611 r., syn Michała. Zamek w kształcie kwadratu był długi na 58 m i szeroki na 54 m. W rogach znajdowały się cztery ośmioboczne wieże – baszty. Zamek posiada dwie bramy, z których jedna miała portal i dwie kolumny korynckie. Po śmierci Jerzego Wiśniowieckiego zamek wraz z miastem przeszedł w posiadanie jego bratanka księcia Jeremiego Wiśniowieckiego, jednego z najbogatszych ludzi na Ukrainie. Książę Jeremi i jego żona Gryzelda Zamoyska przebudowali zamek w jeden z najlepszych w prowincji. W XIX wieku zamek został pozbawiony funkcji obronnych. Resztki budynków spłonęły w 1848 roku. Pod koniec XIX wieku pozostałości murów jeszcze wznosiły się kilka metrów nad ziemią. Ruiny zamku były systematycznie niszczone w czasach sowieckich. Tak więc ostatecznie w miejscu zamku powstało boisko do piłki nożnej. Według Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich: w ruinach niegdyś obronnego zamku mieszkała żona księcia Karola St. Radziwiłła Panie Kochanku, ordynata na Nieświeżu, Ołtyce i wojewody wileńskiego; księstwo Radziwiłłowie nie żyli ze sobą, księżna mieszkała w Białym Kamieniu i tu umarła; do niedawna żyli tu ludzie, którzy ją pamiętali[1]
  • kościół pw. Wniebowzięcia NMP, rzymskokatolicki, barokowy z 1737 r.
  • cerkiew greckokatolicka pw. Św. Trójcy
  • ślady zwalisk starożytnej budowy niewiadomego pochodzenia i czasu, znajdują się na pobliskiej górze[1]
  • dawna fabryka cukru, przerobiona na gorzelnię[1].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. I. Warszawa: 1880–1902, s. 198.
  2. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom XV – Województwo Tarnopolskie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923.
  3. Zawer Kazimiera. sprawiedliwi.org.pl. [dostęp 2024-03-10]. (pol.).
  4. Zawer Florjan & Kazimiera. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-03-10]. (ang.).
  5. Damian Karol Markowski, W cieniu Wołynia. „Antypolska akcja” OUN i UPA w Galicji Wschodniej 1943-1945, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2023, ISBN 978-83-08-08166-2, s. 320
  6. Jerzy Wiśniowiecki. www.genealogia.grocholski.pl. [dostęp 2014-11-15].

Bibliografia

edytuj
  • Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. I, Warszawa, 1880–1902, s. 198–199.
  • Mieczysław Orłowicz Ilustrowany przewodnik po Galicyi, Bukowinie, Spiszu, Orawie i Śląsku Cieszyńskim, Lwów, 1919, st. 96.
  • Ю. Юречко, Білий Камінь: відгомін віків, Złoczów, 2006.

Linki zewnętrzne

edytuj