Bilbil ogrodowy

Bilbil ogrodowy
	Pycnonotus barbatus
	(Desfontaines, 1789)
	; Podgatunek nominatywny (Maroko)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	bilbile
Rodzaj	Pycnonotus
Gatunek	bilbil ogrodowy
Synonimy
	Turdus barbatus Desfontaines, 1789;
	Turdus barbatus Desfontaines, 1789;
Podgatunki
	P. b. barbatus (Desfontaines, 1789); P. b. inornatus (Fraser, 1843); P. b. gabonensis Sharpe, 1871; P. b. arsinoe (Lichtenstein, 1823); P. b. schoanus Neumann, 1905; P. b. spurius Reichenow, 1905; P. b. layardi Gurney, 1879; P. b. tricolor (Hartlaub, 1862); P. b. somaliensis Reichenow, 1905; P. b. dodsoni Sharpe, 1895;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Bilbil ogrodowy^[4] (Pycnonotus barbatus) – gatunek małego, hałaśliwego ptaka z rodziny bilbili (Pycnonotidae). Zasiedla niemal całą Afrykę z wyjątkiem Sahary oraz północnych i południowo-zachodnich krańców kontynentu. Zabłąkane osobniki spotykano w Hiszpanii^[3]. Nie jest zagrożony.

Charakterystyka edytuj

Nie występuje dymorfizm płciowy. Dość duża głowa, dziób prawie prosty, gruby. Głowa cała czarna, poniżej głowy upierzenie rozjaśnia się stopniowo aż po piersi barwy brudnobiałej z brązowym odcieniem. Skrzydła jasnobrązowe, matowe. Pokrywy skrzydłowe nieco ciemniejsze. Pokrywy podogonowe żółte albo białe, ogon i wierzch ciała brązowe. Młode mają brązową głowę i również stopniowo jaśniejsze upierzenie poniżej.

Wymiary

długość ciała: 19 cm
rozpiętość skrzydeł: 26,5–30,5 cm
masa ciała: 25,5–40 g

Systematyka edytuj

Bilbil okopcony (P. b. tricolor); Kenia

Podgatunki: Wyróżniono dziesięć podgatunków P. barbatus^[2]^[4], z których kilka (tricolor, somaliensis, dodsoni) przez niektóre ujęcia systematyczne wyodrębnianych jest do rangi gatunku^[5]:

bilbil ogrodowy (P. barbatus barbatus) – Maroko do Tunezji.
P. barbatus inornatus – południowa Mauretania i Senegal do zachodniego Czadu i północnego Kamerunu.
P. barbatus gabonensis – środkowa Nigeria i środkowy Kamerun do Gabonu i południowego Konga.
bilbil nilowy (P. barbatus arsinoe) – wschodni Czad, północny i środkowy Sudan oraz wschodni Egipt.
P. barbatus schoanus – południowo-wschodni Sudan, zachodnia, środkowa i wschodnia Etiopia oraz Erytrea.
P. barbatus spurius – południowa Etiopia.
P. barbatus layardi – południowo-wschodnia Kenia do Zambii, Botswany i Południowej Afryki.
bilbil okopcony (P. barbatus tricolor) – wschodni Kamerun do Demokratycznej Republiki Konga i południowego Sudanu, zachodnia i środkowa Kenia, Angola, północno-zachodnia Botswana oraz północna i zachodnia Zambia.
bilbil łuskopierśny (P. barbatus somaliensis) – Dżibuti, północno-zachodnia Somalia i północno-wschodnia Etiopia.
bilbil kołnierzasty (P. barbatus dodsoni) – północna Somalia i południowo-wschodnia Etiopia do wschodnio-środkowej Kenii.

Ekologia edytuj

Biotop: Okolice potoków, polany pomiędzy zadrzewieniami, ogrody i zadrzewienia, a także pola.
Zachowanie: Często przesiaduje w eksponowanych miejscach. Przemieszcza się w hałaśliwych stadach. Często przebywa w ogrodach, gdzie nie jest płochliwy.
Głos: Piosenka jest wesoła, złożona z krótkich, głośnych fraz wyśpiewywanych w skocznym rytmie. W stadzie ciągle wydają chrapliwe dźwięki podobne do piosenki.
Pożywienie: Zazwyczaj owoce i owady, bardzo rzadko kwiaty i nektar.

Jaja podgatunku nominatywnego

Lęgi: Wyprowadza 1 lęg. Pora zależy od występowania. Buduje gniazdo w kształcie miseczki ze źdźbeł trawy oraz liści i wyściela je włosiem. Mieści się ono w krzewie lub na drzewie. 2–3 białe albo jasnoróżowe jaja, obficie nakrapiane. Inkubacja trwa od 12 dni do dwóch tygodni. Po podobnym czasie młode nabywają umiejętności latania.

Status edytuj

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje bilbila ogrodowego za gatunek najmniejszej troski (LC, least concern) nieprzerwanie od 1994 roku. Gatunek jest bardzo liczny. W Liberii jego liczebność ocenia się na 3 miliony osobników, w południowym Mozambiku natomiast na od 5 do 10 milionów. Trend liczebności populacji uznaje się za wzrostowy^[3].

Przypisy edytuj

↑ Pycnonotus barbatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Common Bulbul (Pycnonotus barbatus). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2012-08-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c BirdLife International, Pycnonotus barbatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018, wersja 2020-2 [dostęp 2020-12-05] (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Pycnonotidae Gray,GR, 1840 - bilbile - Bulbuls (wersja: 2020-09-20). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-12-05].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Bulbuls. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-12-05]. (ang.).

Bibliografia edytuj

D. Chandler, D. Couzens, E. Dunn, J. Elphic, R. Hume i inni: Fakty o zwierzętach świata: Ptaki. MULTICO, 2008. ISBN 978-83-7073-583-8.

Linki zewnętrzne edytuj

Zdjęcia i materiały audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Pycnonotus barbatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[ibc-2] Common Bulbul (Pycnonotus barbatus). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2012-08-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)]. (ang.).

[iucn-3] BirdLife International, Pycnonotus barbatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018, wersja 2020-2 [dostęp 2020-12-05] (ang.).

[mk-4] Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Pycnonotidae Gray,GR, 1840 - bilbile - Bulbuls (wersja: 2020-09-20). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-12-05].

[ioc-5] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Bulbuls. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-12-05]. (ang.).

[4]

[3]

[1]

[2]

[5]