Billy Crudup
Billy Crudup, właśc. William Gaither Crudup[1] (ur. 8 lipca 1968 w Manhasset) – amerykański aktor.
Billy Crudup (2015) | |
Imię i nazwisko |
William Gaither Crudup |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
8 lipca 1968 |
Zawód |
aktor |
Lata aktywności |
od 1996 |
Życiorys
edytujWczesne lata
edytujUrodził się w Manhasset[2] w stanie Nowy Jork jako drugi z trzech synów Georgann (z domu Gaither) i Thomasa Henry’ego Crudupa III[3]. Jego rodzina była pochodzenia angielskiego, a także miała korzenie niemieckie i szkockie[4]. Jest wnukiem adwokata Billy’ego Gaithera z Florydy. Ma dwóch braci (producentów filmowych: Tommy’ego (ur. 1966) i Brooksa (ur. 1971)). Jego rodzice rozwiedli się, gdy był małym chłopcem. Gdy miał osiem lat, wraz z rodziną opuścił Nowy Jork[5]; dorastał w stanie Teksas i na Florydzie[6]. Uczęszczał do Hillcrest High School w Dallas. W 1986 ukończył szkołę średnią Saint Thomas Aquinas High School w Fort Lauderdale. Naukę kontynuował na Uniwersytecie Karoliny Północnej w Chapel Hill, na wydziale komunikacji.
Kariera
edytujWystępował na scenie Lab!Theatre. W 1994 otrzymał dyplom ukończenia sztuk pięknych w Tisch School of the Arts przy Nowojorskim Uniwersytecie. Rok później debiutował na scenie Broadwayu w Lincoln Center Theater jako Byronic geniusz matematyczny płci żeńskiej w spektaklu Arkadia[7], który przyniósł mu nagrody Theatre World, Outer Critics Circle i Clarence Derwent.
Po raz pierwszy na dużym ekranie pojawił się w dwóch filmach – komedii muzycznej Woody’ego Allena Wszyscy mówią: kocham cię (Everyone Says I Love You, 1996) i dramacie Barry’ego Levinsona Uśpieni (Sleepers, 1996)[8] jako morderca.
W 1997 roku powrócił na broadwayowską scenę w roli Solyonia w sztuce Antoniego Czechowa Trzy siostry, a rok później zagrał tytułową postać w przedstawieniu Oedipus Rex. Jego głos został użyty w reklamie MasterCard „Priceless” (1997). Użyczył też głosu Ashitakowi, bohaterowi angielskiej wersji japońskiego filmu animowanego Księżniczka Mononoke (Princess Mononoke, 1999). Zebrał znakomite recenzje za kreację znanego w latach 70. amerykańskiego długodystansowca Steve’a Prefontaine’a – który w wieku 24 lat zginął w wypadku samochodowym – w jednym z lepszych w historii kina sportowych biografii Przed metą (Without Limits, 1998)[9]. Za postać Pete’a Caldera, rywalizującego ze swoim przyjacielem (Woody Harrelson) na Dzikim Zachodzie, w westernie Kraina Hi-Lo (The Hi-Lo Country, 1998) odebrał nagrodę National Board of Review. Uznanie zyskała także rola mistycznego gitarzysty Russella Hammonda w dramacie muzycznym Camerona Crowe U progu sławy (Almost Famous, 2000)[10]. Rola 20-letniego włóczęgi FH, który brnie przez życie w stanach narkotykowego odurzenia w dramacie Syn Jezusa (Jesus’ Son, 1999) została uhonorowana nagrodą na festiwalu filmowym w Paryżu. Zagrał potem w komedii przygodowej fantasy Duża ryba (Big Fish, 2003), dramacie kostiumowym Królowa sceny (Stage Beauty, 2004) jako Edward Kynaston, mistrzowski odtwórca teatralnych ról kobiecych w czasach, gdy mogli je odtwarzać tylko mężczyźni, oraz kasowym dreszczowcu Mission: Impossible III (2006)[11] z Tomem Cruise.
Był dwukrotnie nominowany do nagrody Tony za występ w sztuce broadwayowskiej – Człowiek słoń (The Elephant Man) w 2002 oraz Poduszyciel (The Pillowman) z Jeffem Goldblumem w 2005. Od października 2006 do maja 2007 występował w dziewięciogodzinnej trylogii brytyjskiego dramaturga Toma Stopparda Utopie (The Coast of Utopia) w Lincoln Center, zdobywając nagrodę Tony[12]. W 2018 jako tytułowy bohater spektaklu Harry Clarke otrzymał nagrody teatralne: Lucille Lortel Award, Drama Desk Award, Obie Award i Outer Critics Circle Award[13].
Życie prywatne
edytujW latach 1996–2003 związany był z aktorką Mary-Louise Parker[14], z którą ma syna Williama Atticusa (ur. 2004). Spotykał się także z Claire Danes (2004-2005)[15].
Filmografia
edytujRok | Tytuł | Rola | Uwagi |
---|---|---|---|
1996 | Uśpieni | Tommy Marcano | |
1996 | Wszyscy mówią: kocham cię | Ken Risley | |
1997 | Abbottowie prawdziwi | Jacey Holt | |
1997 | Grind | Eddie Dolan | |
1998 | Pętla | Teddy | |
1998 | Przed metą | Steve Prefontaine | |
1998 | Kraina Hi-Lo | Pete Calder | |
1999 | Księżniczka Mononoke | Ashitaka (głos) | angielski dubbing |
1999 | Syn Jezusa | FH | |
2000 | Przebudzenie miłości | Fielding Pierce | |
2000 | U progu sławy | Russell Hammond | |
2001 | Światowy podróżnik | Cal | |
2001 | Charlotte Gray | Julien Levade | |
2003 | Duża ryba | William „Will” Bloom | |
2003 | Królowa sceny | Ned Kynaston | |
2005 | Trust the Man | Tobey | |
2006 | Mission: Impossible III | John Musgrave | |
2006 | Dobry agent | Arch Cummings | |
2007 | Dedykacja | Henry Roth | |
2008 | Pretty Bird | Curtis Prentiss | |
2009 | Watchmen: Strażnicy | Jon Osterman / Dr. Manhattan | |
2009 | Wrogowie publiczni | J. Edgar Hoover | |
2009 | The Ballad of G.I. Joe | Zartan | krótkometrażowy |
2010 | Jedz, módl się, kochaj | Stephen | |
2011 | Thin Ice | Randy Kinney | |
2012 | Straż sąsiedzka | „Creepy Neighbor” | Cameo |
2013 | Więzy krwi | Frank Pierzynski | |
2014 | Bez kompasu | Sam Manning | |
2014 | The Longest Week | Dylan Tate | |
2014 | Glass Chin | J.J. Cook | |
2015 | The Stanford Prison Experiment | Dr. Philip Zimbardo | |
2015 | Spotlight | Eric MacLeish | |
2016 | Youth in Oregon | Brian Gleason | |
2016 | Jackie | Theodore H. White | |
2016 | 20th Century Women | William | |
2017 | Obcy: Przymierze | Christopher Oram | |
2017 | Liga Sprawiedliwości | Henry Allen[16] | |
2019 | After the Wedding | Oscar |
Przypisy
edytuj- ↑ Billy Crudup. Listal. [dostęp 2017-12-06]. (ang.).
- ↑ Billy Crudup Biography (1968-). Film Reference. [dostęp 2022-07-29]. (ang.).
- ↑ Billy Crudup Biography. The Famous People. [dostęp 2022-07-29]. (ang.).
- ↑ Billy Crudup – What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2021-09-26]. (ang.).
- ↑ Billy Crudup Biography, Celebrity Facts and Awards. TV Guide. [dostęp 2017-12-06]. (ang.).
- ↑ Rebecca Flint Marx: Billy Crudup Biography. AllMovie. [dostęp 2021-09-26]. (ang.).
- ↑ Billy Crudup. Internet Broadway Database. [dostęp 2021-09-26]. (ang.).
- ↑ Billy Crudup. AlloCiné. [dostęp 2015-12-06]. (fr.).
- ↑ Billy Crudup. Rotten Tomatoes. [dostęp 2021-09-26]. (ang.).
- ↑ Billy Crudup. TV.com. [dostęp 2017-05-17]. (ang.).
- ↑ Billy Crudup (8 de Julho de 1968). Filmow.com. [dostęp 2017-12-06]. (port.).
- ↑ Billy Crudup Awards. AllMovie. [dostęp 2021-09-26]. (ang.).
- ↑ Billy Crudup. Internet Off–Broadway Database. [dostęp 2021-09-26]. (ang.).
- ↑ Mary-Louise Parker w bazie Notable Names Database (ang.)
- ↑ Claire Danes w bazie Notable Names Database (ang.)
- ↑ Rohan Patel: JUSTICE LEAGUE: The Age Of Heroes Has Arrived In The First Epic Teaser Trailer. ComicBookMovie.com. [dostęp 2017-03-25].
Linki zewnętrzne
edytuj- Billy Crudup w bazie IMDb (ang.)
- Billy Crudup w bazie Filmweb
- Billy Crudup w bazie Notable Names Database (ang.)
- ISNI: 0000000114805860
- VIAF: 118300073
- LCCN: no00073640
- GND: 142322563
- BnF: 14167528k
- SUDOC: 071204067
- NLA: 42379196
- NKC: xx0055220
- BNE: XX1288052
- NTA: 202564282
- BIBSYS: 4097263
- CiNii: DA14345022
- PLWABN: 9810584187305606
- NUKAT: n2010054818
- J9U: 987007434474805171
- CANTIC: a11956240
- KRNLK: KAC2020L2932
- LIH: LNB:BId6;=BL