Bitwa pod Treszczyną
Bitwa pod Treszczyną[a] – walki polskiego Białostockiego pułku strzelców z oddziałami sowieckimi toczone w pierwszym roku wojny polsko-bolszewickiej.
| Wojna polsko-bolszewicka | |||
| Czas |
lipiec 1919 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce |
pod Treszczyną | ||
| Terytorium | |||
| Wynik |
zwycięstwo Polaków | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
Wojna Polska 1918–1921[1]
Geneza
edytujW pierwszych miesiącach 1919 roku na wschodnich krańcach odradzającej się Rzeczypospolitej stacjonowały jeszcze wojska niemieckie Ober-Ostu. Ich ewakuacja powodowała, że opuszczane przez nie tereny od wschodu zajmowała Armia Czerwona. Jednocześnie od zachodu podchodziły oddziały Wojska Polskiego[2]. W lutym 1919 jednostki polskie weszły w kontakt bojowy z oddziałami Armii Czerwonej. Rozpoczęła się nigdy niewypowiedziana wojna polsko-bolszewicka[3].
Wskutek zarządzenia pogotowia bojowego przeciwko Niemcom, w maju i czerwcu front przeciwsowiecki pozostawał w defensywie. W drugiej połowie lipca Naczelne Dowództwie WP zakończyło prace nad planem szeroko zakrojonej operacji zaczepnej, której celem było opanowanie Mińska, Borysowa, Bobrujska i oparcie frontu o linię rzek Dźwiny i Berezyny[4].
Walczące wojska
edytuj| Jednostka | Dowódca | Podporządkowanie |
 Wojsko Polskie
| ||
|---|---|---|
| Dywizja Litewsko-Białoruska | gen. Adam Mokrzecki | Front Litewsko-Białoruski |
| ⇒ Białostocki pułk strzelców | ppłk Stefan Pasławski | Dywizja Lit.-Biał. |
| → II/ Białostockiego ps | por. Marian Turkowski | Białostocki ps |
 Armia Czerwona
| ||
| oddziały ACz | 16 Armia | |
Walki pod Treszczyną
edytujPodczas polskiej ofensywy na Białorusi, II batalion Białostockiego pułku strzelców por. Mariana Turkowskiego, wzmocniony baterią artylerii, otrzymał rozkaz uchwycenia przeprawy na Uszy. Batalion maszerował traktem na Turzec i Mir[5]. Na drodze stał silnie broniony przez Sowietów Turzec i Zagórze. Idąca w szpicy 5 kompania por. Wincentego Powiechrowskiego uderzyła jednym plutonem na miejscowość, kolejny pluton prowadził działania demonstracyjne wzdłuż drogi na Korelicze, a trzeci obchodził Turzec od południa i zmusił nieprzyjaciela do opuszczenia wzgórz. Koncentryczny atak plutonów zakończył się sukcesem, a Sowieci wycofali się w kierunku na Zagórze. Pozostałe pododdziały batalionu obeszły prawe skrzydło nieprzyjaciela, a uderzająca od czoła 5 kompania opanowała wieś, którą pośpiesznie opuścił przeciwnik obawiający się okrążenia[6].
Pomimo zmęczenia porucznik Turkowski zdecydował się na kontynuowanie natarcia. Tym razem w szpicy maszerowała 6 kompania piechoty. Szpica niepostrzeżenie dotarła pod Treszczynę i zdobyła ją. Na skraju wioski ustawiono całą broń maszynową i rozpoczęto ostrzał mostów na Uszy. Kilkakrotnie powtarzane sowieckie kontrataki zostały odparte. Po około godzinie pod Treszczynę dotarły pozostałe kompanie batalionu z artylerią. Uderzenie sił głównych przełamano obronę przeciwnika. Polacy obsadzili jeden most, a następnie, przy wsparciu baterii, opanowali folwark Usza i drugi most[5][7].
Uwagi
edytuj- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 416 nazywa miejscowość Treszczyzną, a Różycki i Dybkowski 1929 ↓, s. 15 używają nazwy Treszczyna.
Przypisy
edytuj- ↑ Przybylski 1930 ↓.
- ↑ Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 9.
- ↑ Wyszczelski 2011 ↓, s. 146.
- ↑ Odziemkowski 2010 ↓, s. 415.
- ↑ a b Odziemkowski 2004 ↓, s. 416.
- ↑ Różycki i Dybkowski 1929 ↓, s. 14.
- ↑ Różycki i Dybkowski 1929 ↓, s. 15.
Bibliografia
edytuj- Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko – rosyjskiej 1919 – 1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Janusz Odziemkowski: Piechota polska w wojnie z Rosją bolszewicką 1919-1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adam”, 2010. ISBN 978-83-7072-650-8.
- Adam Przybylski: Wojna polska 1918–1921. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1930.
- Marian Różycki, Stefan Dybkowski: Zarys historii wojennej 79-go pułku piechoty. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Lech Wyszczelski: Wojna o polskie kresy 1918–1921. Warszawa: Wydawnictwo Bellona SA, 2011. ISBN 978-83-11-12866-8.