Bizmutynit
Bizmutynit – minerał z gromady siarczków. Jest minerałem średniotemperaturowych hydrotermalnych żył kruszcowych. Nazwa pochodzi od składu chemicznego minerału.
Właściwości chemiczne i fizyczne | |
Inne nazwy |
bizmutyn, błyszcz bizmutu |
---|---|
Skład chemiczny |
Bi2S3 – siarczek bizmutu |
Twardość w skali Mohsa |
2 |
Przełam |
nierówny |
Łupliwość |
trójkierunkowa, w jednym kierunku doskonała |
Układ krystalograficzny | |
Gęstość minerału |
6,78–7,2 g/cm³ |
Właściwości optyczne | |
Barwa |
stalowoszara lub jasnoszara z delikatnym żółtawym lub niebieskawym odcieniem |
Rysa |
szara |
Charakterystyka
edytujWłaściwości
edytujTworzy kryształy o pokroju słupkowym lub igiełkowym wykazujące delikatne, podłużne zbrużdżenia. Występuje w skupieniach zbitych, ziarnistych, łuskowych. Jest miękki, krajalny, strugalny, nieco giętki, ale nie sprężystym. Często zawiera domieszki: selenu, antymonu, złota, ołowiu, żelaza, miedzi.
Występowanie
edytujWystępuje w średniotemperaturowych, hydrotermalnych żyłach kruszcowych,. Niekiedy w pegmatytach i utworach kontaktowo – metasomatycznych. Zazwyczaj jest znajdowany w towarzystwie chalkopirytu, pirotynu, markasytu, arsenopirytu, wolframitu, kwarcu, kasyterytu, bizmutu rodzimego, galeny, syderytu, berylu, topazu.
Miejsca występowania:
- Na świecie: Boliwia – Tazna, Chorolque, Peru – Cerro de Pasco, USA – Connecticut, Rosja – Zabajkale, Włochy – okolice Turynu, Elba, Wielka Brytania, Czechy, Rumunia.
- W Polsce: stwierdzony został tylko na Dolnym Śląsku.
Zastosowanie
edytujZawiera 81,3% Bi – najlepsze źródło otrzymywania bizmutu. Jest interesujący dla kolekcjonerów. Piękne kryształy pochodzą z USA i Meksyku.
Zobacz też
edytujBibliografia
edytuj- O. Medenbach, C. Sussieck-Fornefeld: Minerały, „Świat Książki” – 1996
- W. Heflik, L. Natkaniec-Nowak: Minerały Polski, Wyd. „Antykwa” – 1998
- J. Żaba: Ilustrowany słownik skał i minerałów, Videograf II Sp. z o. o – 2003
- W. Schumann: Minerały świata, O. Wyd. ”Alma-Press” 2003
- J. Bauer: Przewodnik Skały i minerały, Wyd. Multico 1997