Bolesław Masłowski
Bolesław Masłowski ur. w 1851 we Włodawie[2], zm. w 1928 w Konicach na Morawach (Czechosłowacja) – polski chemik, specjalista w dziedzinie barwników.
,_chemist,_photograph,_ca_1900.jpeg) Bolesław Masłowski - zdjęcie z ok. 1900 roku[1] | |
| Data i miejsce urodzenia |
1851 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1928 |
| Zawód, zajęcie | |
| Alma Mater | |
| Rodzice |
Rajmund Masłowski (1825–1897) i Waleria Józefa Danilewicz-Masłowska (1827–1869) |
| Małżeństwo |
Felicja Masłowska |
,_chemist,_birth_certificate.jpeg)
Dzieciństwo edytuj
Urodził się 21 czerwca 1851 roku we Włodawie nad Bugiem[3]. Pochodził się ze zubożałej rodziny szlacheckiej, herbu Samson, wywodzącej się z ziemi wieluńskiej. Masłowscy używali przydomku "Watta" i pisali się "z Rudy" (Z. Gloger w swej "Geografii historycznej ziem dawnej Polski" podaje za Długoszem, że pierwszą stolicą ziemi wieluńskiej była Ruda, zanim wybrano dogodniej położony Wieluń)[4][5][6].
Rodzina edytuj
Był synem Rajmunda (1825–1897) i Walerii Józefy z Danilewiczów (1827–1869), bratem Stanisława, artysty-malarza (1853–1926), Zdzisława i Mieczysława[7][8]. Dziadek Masłowskiego ze strony matki, Wincenty Danilewicz (ur. 1787 w Mińsku Lit., herbu Ostoja) brał udział jako szwoleżer w kampanii napoleońskiej, za co został odznaczony francuskim orderem Legii Honorowej[9][10][11]. Ojciec Masłowskiego, z zawodu prawnik, kilkakrotnie awansował zmieniając wraz z rodziną miejsce zamieszkania. Włodawa, miejsce urodzenia Bolesława, była jedną z wielu miejscowości, w których jego ojciec znajdował zatrudnienie. Rodzina Masłowskich przeniosła się stamtąd w roku 1856 do Garwolina, gdzie Rajmund Masłowski pełnił funkcję pisarza sądu pokoju. W latach 1858–1865 Masłowscy mieszkali w Chęcinach. Rajmund Masłowski uczestniczył w powstaniu styczniowym 1863 roku jako naczelnik okręgu chęcińskiego. W związku z tym w połowie 1864 roku został aresztowany i około 6 miesięcy spędził w więzieniu w Kielcach[7].
Studia edytuj
Od 1865 roku Masłowscy mieszkali w Kaliszu i tam Bolesław ukończył szkołę średnią. Następnie podjął naukę na dwuletnim studium farmacji w Warszawie (gdzie jego ojciec został służbowo przeniesiony w 1871 roku). Studia kontynuował w Heidelbergu. Uczęszczał tam na wykłady prof. Roberta Bunsena - znakomitego niemieckiego fizyka i chemika, współtwórcy podstaw analizy spektralnej (wraz z G. Kirchhoffem) i wynalazcy (m.in. popularnego palnika Bunsena)[2].
W rezultacie wybuchu wojny rosyjsko-tureckiej w 1877 roku, Bolesław Masłowski - jako poddany carski - został powołany do armii rosyjskiej i wcielony do służby sanitarnej. Po zakończeniu służby kontynuował studia w szkole chemicznej w Miluzie (Alzacja) i ukończył je w 1881 roku. Przypadło to na okres szczytowego rozkwitu tej uczelni pod kierunkiem prof. E. Noeltinga. Podczas swych rozległych studiów Masłowski obrał chemię barwników (kolorystykę) jako specjalizację[2].
Praca edytuj
Mimo znakomitego przygotowania zawodowego zdobytego w wielu cenionych ośrodkach naukowych, znalezienie odpowiedniego zatrudnienia w Polsce podzielonej na zabory okazało się dla niego trudne. Przedsiębiorstwa przemysłowe zdominowane przez obcy kapitał, wszelkie wymagające wysokich kwalifikacji, odpowiedzialne funkcje zatrzymywały dla cudzoziemskich specjalistów. W takich okolicznościach Masłowski podjął początkowo pracę jako robotnik w farbiarni Towarzystwa Akcyjnego "Zawiercie". Jednak już podczas początkowego dwumiesięcznego stażu zdobył wysokie uznanie swych kwalifikacji u przełożonych. W krótkim czasie został współpracownikiem pracującego tam E. Lautera - wybitnego specjalisty z dziedziny kolorystyki, zaś po trzymiesięcznym stażu został zaangażowany jako kierownik drukarni perkali. W ciągu następnych trzech lat awansował na stanowisko dyrektora przedsiębiorstwa z zatrudnieniem 6 tysięcy pracowników. Pełnił tę funkcję do 1891 roku przenosząc się następnie do Niemiec (gdzie w 1896 roku w czasopiśmie Farber Zeitung opublikował artykuł o metodach alkalicznego wywabiania czerwieni tureckiej). W następnych latach pracował w Rosji, a ostatnim miejscem jego pracy, od 1904 roku, były zakłady włókiennicze Balearów w Konicy na Morawach (na terytorium Austro-Węgier, a później Czechosłowacji). Pracował tam w charakterze dyrektora do końca życia. Zmarł w Konicy 20 czerwca 1928 roku pozostawiając dzieci, które miał ze swą żoną Felicją[2].
Co pozostało? edytuj
Zasługi Masłowskiego dla kolorystyki, techniki farbiarstwa i przemysłu włókienniczego w skali krajowej i za granicą nie ograniczały się jedynie do innowacji w sferze technologii. Zdobył sobie również uznanie jako menedżer i utalentowany dydaktyk budzący zamiłowanie do zawodu, wyspecjalizowany zwłaszcza w szkoleniu kadr fachowych przy warsztacie pracy, w procesie produkcji. Pod kierunkiem Masłowskiego uzyskali kwalifikacje i doświadczenie zawodowe liczni chemicy - specjaliści w zakresie chemii barwników i farbiarstwa[2].
Przypisy edytuj
- ↑ Źródło: archiwum rodzinne brata Stanisława Masłowskiego
- ↑ a b c d e Polski Słownik Biograficzny, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1975 (wyd. Polska Akademia Nauk – Zakład Narodowy im. Ossolińskich), t.XX/1 s. 124 - hasło: "Masłowski Bolesław" (oprac. Kazimierz Sarnecki)
- ↑ Księgi metrykalne Parafii Św. Ludwika OO. Paulinów we Włodawie
- ↑ Por.: Piotr Jankiewicz, Marek Piotrowski:Podziały administracyjne i urzędnicy (XIII-XVIII w.) – Przynależność administracyjna Wielunia (do XVI wieku). – Z Rudy do Wielunia – https://archive.is/20121228140206/http://www.historiawielunia.uni.lodz.pl/urzedy.html (dostęp: piątek, 1 lutego 2013, 19:27:34)
- ↑ Zob.: https://archive.is/20130423133102/http://literat.ug.edu.pl/glogre/0019.htm , a także: https://docs.google.com/viewer?url=http://literat.ug.edu.pl/glogre/gloger.pdf (dostęp: 2013-01-29)
- ↑ Zob.: Tomasz Stolarczyk: Szlachta wieluńska od XIV do połowy XVI wieku, Wieluń 2005, wyd. Wieluńskie Towarzystwo Naukowe, t.3, s.168 - http://dspace.uni.lodz.pl:8080/xmlui/handle/11089/131 (dostęp: 2013-03-04)
- ↑ a b Maciej Masłowski [oprac.]: Stanisław Masłowski - Materiały do życiorysu i twórczości, Zakład Narodowy im. Ossolińskich), Wrocław 1957, s. 126, 237 (przypisy)
- ↑ Drzewo genealogiczne rodziny Masłowskich: http://maciejmazur.cba.pl/mazurowie/-_drzewa_gen_2.html ; Ród Samson: http://maciejmazur.cba.pl/mazurowie/-_rod_samsonow.html i http://maciejmazur.cba.pl/d/2/index.html
- ↑ Bielecki R.: Szwoleżerowie gwardii, seria: "Słynne Pułki Polskie", wyd. "Neriton", Warszawa 1996, s. 240 (poz. 2259)
- ↑ Łoza S.: Legia honorowa w Polsce 1803–1923, Zamość 1923, wyd. Zygmunt Pomarański i Spółka (reprint Warszawa 1986, Wyd. WAiF), s. 38, poz. 284
- ↑ Więcej o rodzinie Danilewiczów - zob. (w jęz ang.): http://www.ostoya.org/wiki/index.php?title=History_of_Danielewicz_family Danielewicz, a także: Wincenty Danilewicz - gdzie jest fotografia matki Bolesława Walerii i jej ojca Wincentego Danilewicza
Bibliografia i źródła edytuj
- Bielecki R.: Szwoleżerowie gwardii, seria: "Słynne Pułki Polskie", wyd. "Neriton", Warszawa 1996, s. 240 (poz.2259);
- Księgi metrykalne Parafii Św. Ludwika OO. Paulinów we Włodawie;
- Łoza S.: Legia honorowa w Polsce 1803–1923, Zamość 1923, wyd. Zygmunt Pomarański i Spółka (reprint Warszawa 1986, Wyd. WAiF), s. 38, poz.284;
- Masłowski M. [oprac.]: Stanisław Masłowski - Materiały do życiorysu i twórczości, Zakład Narodowy im. Ossolińskich), Wrocław 1957;
- Materiały archiwalne rodziny;
- Polski Słownik Biograficzny, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1975 (wyd. Polska Akademia Nauk – Zakład Narodowy im. Ossolińskich), t.XX/1 s. 124 - hasło: "Masłowski Bolesław" (oprac. Kazimierz Sarnecki);
- Przemysł Chemiczny, rok 1928, s. 428, rok 1929, s.30; (m.in. błędna informacja dotycząca ziemi kaliskiej)
- Raczkowski K. K.: Ze wspomnień chemika-kolorysty, Przemysł Chemiczny 1947, s.474;
- Trepka E.: Historia kolorystyki, Warszawa 1960, ss. 368, 410, 438;
- Trepka E.: Osiągnięcia polskich kolorystów, Przemysł Włókienniczy R.3, 1949, s. 190.
Linki zewnętrzne edytuj
- Drzewo genealogiczne: http://maciejmazur.cba.pl/m/5.jpg (dostęp: 13 października 2021) - Uwaga: udostępniono dzięki uprzejmości p. dr med. Andrzeja Masłowskiego (Września k. Poznania) i p. Macieja Mazura (Sobótka k. Wrocławia) - twórców witryny dotyczącej rodziny Masłowskich h. Samson
- Kształtowanie się herbu Samson i jego ekspansja w Europie Wschodniej: http://maciejmazur.cba.pl/goreccy/pradzieje.html (dostęp: 14. 10. 2021).
- Ród Samson: http://maciejmazur.cba.pl/mazurowie/-_rod_samsonow.html (dostęp: 14. 10. 2021)
