Wikipedia

But (Zawada)

wieś w województwie opolskim

But (dodatkowa nazwa w j. niem. Neuvorwerk) – przysiółek wsi Zawada w Polsce, położony w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Głogówek[3][4]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej.

But
przysiółek wsi
Ilustracja
Widok wsi
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

prudnicki

Gmina

Głogówek

Część miejscowości

Zawada

Liczba ludności (2022)

48

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

48-250[2]

Tablice rejestracyjne

OPR

SIMC

0494025

Położenie na mapie gminy Głogówek
Mapa konturowa gminy Głogówek, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „But”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „But”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „But”
Położenie na mapie powiatu prudnickiego
Mapa konturowa powiatu prudnickiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „But”
Ziemia50°24′17″N 17°49′52″E/50,404722 17,831111[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

W latach 1975–1998 przysiółek administracyjnie należał do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 31 grudnia 2022 przysiółek był zamieszkany przez 48 osób[5].

Nazwa

edytuj

Do 1945 niemiecką nazwą miejscowości było Neuvorwerk[6]. 1 października 1948 r. nadano miejscowości, wówczas administracyjnie związanej z Zawadą, polską nazwę But[7], a 15 grudnia 1949 zmieniono ją na Klików[8], jednak miejscowa ludność używała wyłącznie nazwy Bud[9]. W sierpniu 2001 Rada Miejska Głogówka postanowiła formalnie zmienić nazwę miejscowości na Bud[10], jednak decyzja nie została urzędowo zaakceptowana przez MSWiA, ponieważ uznano, że miejscowa nazwa jest niezgodna z polską ortografią[9]. Zamiast tego, w 2003 wprowadzono ponownie nazwę But[11].

Historia

edytuj
 
Pomnik poległych w I wojnie światowej w Golczowicach

W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. But znalazł się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem[12]. W latach 20. XX wieku w Golczowicach powstał pomnik upamiętniający mieszkańców Golczowic, Zawady, Czartowic, Buta, Muckowa i Sysłowa, którzy zginęli podczas I wojny światowej.

Po II wojnie światowej, od marca do maja 1945 powiat prudnicki znajdował się pod kontrolą radzieckiej komendantury wojskowej. 11 maja 1945 polska administracja przejęła władzę cywilną w powiecie prudnickim[13]. Mieszkańcom Buta, posługującym się dialektem śląskim bądź znającym język polski, pozwolono pozostać we wsi po otrzymaniu polskiego obywatelstwa.

W spisie gromad i miejscowości w powiecie prudnickim na dzień 1 stycznia 1953 wymieniono But jako przysiółek Zawady pod nazwą Bud[14]. Według podziału administracyjnego województwa opolskiego na dzień 31 sierpnia 1964, But (Klików), jako przysiółek Zawady, należał do gromady Mochów[15]. W 1966 w przysiółku mieszkały 94 osoby[16].

W 2013 w miejscowości mieszkało 39 osób[17].

Mieszkańcy

edytuj

Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków. Mieszkańcy przysiółka posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego. Należą do podgrupy gwarowej nazywanej Klocołrzy[18].

Transport

edytuj

But posiada połączenia autobusowe z Głogówkiem. W miejscowości znajduje się jeden przystanek autobusowy[19].

Religia

edytuj

Katolicy z Buta należą do parafii św. Anny w Golczowicach (dekanat Głogówek)[20].

Bezpieczeństwo

edytuj

Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 12 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku (Komisariat Policji w Głogówku)[21].

Teren miejscowości, jak i całej gminy Głogówek, położony jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa[22]. Gminę Głogówek obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG[23].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 13848
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1589 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  4. ↑ GUS. Rejestr TERYT
  5. ↑ Gmina się nieco zmniejszyła, „Życie Głogówka”, Stanisław Stadnicki – redaktor naczelny, 2 (323), Głogówek: MGOK na zlecenie Urzędu Miejskiego, luty 2013, s. 2, ISSN 1425-9591.
  6. ↑ But, Neuvorwerk [online], gov.genealogy.net [dostęp 2022-04-12].
  7. ↑ Rozporządzenie Ministrów Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 1 października 1948 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1948 r. nr 78, poz. 692).
  8. ↑ Zarządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 15 grudnia 1949 r. o przywróceniu i ustaleniu nazw miejscowości (M.P. z 1950 r. nr 8, poz. 76).
  9. ↑ a b Zmiana nazw, „Tygodnik Prudnicki”, 11 (694), 17 marca 2004, s. 9.
  10. ↑ Formalne zmiany nazw, „Tygodnik Prudnicki”, 40 (567), 11 października 2001, s. 6.
  11. ↑ Dz.U. z 2003 r. nr 229, poz. 2288
  12. ↑ Abstimmungsgebiet Oberschlesien. Akte polnischer Wahlbeeinflussung., Berlin: Gea Verlag, 1921, s. 1.
  13. ↑ Andrzej Dereń, Polska Ziemia Prudnicka, „Tygodnik Prudnicki”, 19 (754), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 11 maja 2005, s. 8, ISSN 1231-904X.
  14. ↑ 11. Powiat Prudnicki (siedziba m. Prudnik), „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu”, 6, Opole: Prezydium WRN, 20 maja 1953, s. 40.
  15. ↑ Podział administracyjny województwa opolskiego według stanu na dzień 31 sierpnia 1964 r., „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu”, 9, Opole: Urząd Wojewódzki w Opolu, 3 września 1964, s. 13.
  16. ↑ Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 221.
  17. ↑ Andrzej Dereń, Jak wyludniła się Twoja miejscowość: sprzedam wieś pod Prudnikiem, „Tygodnik Prudnicki”, 2 (1202), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 8 stycznia 2014, s. 11, ISSN 1231-904X.
  18. ↑ Renata Larysz. Fonetyczne i leksykalne cechy dialektu głogóweckiego. „Ziemia Prudnicka”, s. 144, 2007. Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”. 
  19. ↑ Rozkład jazdy PKS na przystanku Zawada But, gm. Głogówek [online], e-podroznik.pl [dostęp 2023-08-18].
  20. ↑ Parafie według dekanatów [online], www.diecezja.opole.pl [dostęp 2023-05-01] (pol.).
  21. ↑ Komisariat Policji w Głogówku [online], prudnik.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-25] (pol.).
  22. ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 sierpnia 2005 r. w sprawie wykazu gmin i innych jednostek zasadniczego podziału terytorialnego państwa położonych w strefie nadgranicznej oraz tablicy określającej zasięg tej strefy (Dz.U. z 2005 r. nr 188, poz. 1580).
  23. ↑ PSG w Opolu [online], slaski.strazgraniczna.pl, 19 sierpnia 2012 [dostęp 2024-05-08].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=But_(Zawada)&oldid=73730986”