Byszewo (wieś w powiecie bydgoskim)
Byszewo – (niem. Byschewo, 1942-1945 Bischau) wieś w Polsce, położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie bydgoskim, w gminie Koronowo.
| wieś | |
 Kościół pw. Świętej Trójcy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2015) |
174[2] |
| Strefa numeracyjna |
52 |
| Kod pocztowy |
86-017[3] |
| Tablice rejestracyjne |
CBY |
| SIMC |
0088779 |
Położenie na mapie gminy Koronowo  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu bydgoskiego  | |
 53°17′45″N 17°49′01″E/53,295833 17,816944[1]
| |
Byszewo uzyskało lokację miejską w 1286 roku, zdegradowane około 1300 roku[4].
Podział administracyjny
edytujW latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.
Demografia
edytujWedług danych Urzędu Gminy Koronowo (XII 2015 r.) miejscowość liczyła 174 mieszkańców[2].
Położenie
edytujByszewo jest położone na wschodnim brzegu ciągu jezior byszewskich, pomiędzy jeziorami: Studziennym i Długim, przy drodze wojewódzkiej nr 243, nad rzeką Krówką; most nad tą rzeką rozebrano i odtworzono na nowo w okresie luty - czerwiec 2021[5].
Historia i zabytki
edytujW 1253 r. decyzją księcia Kazimierza, władcy brzesko–kujawskiego, nastąpiła fundacja klasztoru cystersów w Byszewie. W ten sposób Kazimierz chciał formalnie związać tę część Krajny – dopiero co wydartą Świętopełkowi pomorskiemu – ze swym księstwem. W 1288 r., gdy klasztor wzbogacił się o leżącą w dolinie Brdy osadę Smeysche (dzisiejsze Koronowo), zakonnicy przenieśli tam siedzibę opactwa. Na fundamentach klasztoru i późniejszego kościoła w latach 1610–1663 wzniesiono nową, manierystyczną świątynię pw. Św. Trójcy, która przetrwała do czasów obecnych.
W usytuowanym na wzniesieniu, opadającym ostro ku rynnie jeziornej, kościele - Sanktuarium Najświętszej Maryi Panny Królowej Krajny znajduje się koronowany w 1966 r. obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem ze srebrnymi koronami, w pierwotnej postaci (przed renowacjami w różnych wiekach) znany już w XIII wieku. Kościół w stylu manierystycznym rozbudowano z wcześniejszej świątyni z XV lub XVI wieku i przebudowano w II połowie XVIII wieku (dodanie kaplic, sklepienia w nawie i hełmu na wieży). Wnętrze świątyni o wystroju barokowo-rokokowym (zróżnicowane sklepienia, rokokowa belka tęczowa, ławy kolatorskie, konfesjonały, liczne obrazy i płyty epitafijne) zdobi także bogata kolekcja portretów trumiennych i tarcz herbowych z 2. połowy XVII wieku[6], odkryta przypadkiem w 1984 pod likwidowanym stopniem prawego ołtarza bocznego[7]. Chór muzyczny wsparty na dwóch filarach z rokokowym prospektem organowym o bogatej ażurowej dekoracji.
Według rejestru zabytków NID[8] na listę zabytków wpisane są:
- kościół parafialny pw. Świętej Trójcy, 1610–1663, 2 poł. XVIII, nr rej.: A/1635 z 4.03.1931
- cmentarz przy kościele, 2 poł. XVII-1 poł. XIX w., nr rej.: A/1633/1-4 z 10.05.2013
- dzwonnica-brama, z elementami przyległego ogrodzenia, XVIII/XIX w., nr rej.: j.w.
- spichrz plebański, drewniano-murowany z k. XVIII w., nr rej.: j.w. Drewniany, konstrukcji sumikowo-łątkowej z częścią murowaną. Wzniesiony na planie prostokąta, z belkowanym stropem wewnątrz i zamkniętym półkoliście wejściem; w części murowanej wejście zamknięte odcinkowo. Okienka z okiennicami; dach dwuspadowy kryty dachówką.
W Byszewie urodził się Kazimierz Kolańczyk, polski historyk prawa, profesor nauk prawnych, wieloletni kierownik Katedry Prawa Rzymskiego WPiA UAM oraz WPiA UMK.
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 14184
- ↑ a b Urząd Gminy Koronowo - liczby ludności - stan na dzień 31 grudnia 2015 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 132 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 24-25.
- ↑ Nowy most niedaleko Bydgoszczy. Przeprawa dla ludzi i zwierząt
- ↑ https://web.archive.org/web/20120527175327/http://www.visitkujawsko-pomorskie.pl/rzeka-krowka,178,2,1122.html dostęp 17-05-2010
- ↑ Wakacje 2021. Mroczna klątwa i Madonna z jeziora: ksiądz kanonik zaprasza do Sanktuarium w Byszewie
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo kujawsko-pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 12 [dostęp 2016-07-31].