Czesław Grajek
Czesław Grajek ps. „Wiktor”, „Broda” (ur. 9 lipca 1901 w Ostrowie Wielkopolskim, zm. 7 grudnia 1973 w Poznaniu) – drukarz, działacz ruchu robotniczego, uczestnik powstania wielkopolskiego i II wojny światowej.
 podporucznik
| |
| Data i miejsce urodzenia |
9 lipca 1901 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
7 grudnia 1973 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1918–1921, 1939–1945 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
dowódca kompanii |
| Główne wojny i bitwy | |
| Późniejsza praca |
polityk |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Czesław Grajek urodził się w Ostrowie Wielkopolskim, a jego rodzicami byli Szczepan Grajek, murarz oraz Michalina z domu Jakubowska. Od 1915 w „Gazecie Ostrowskiej” pracował jako goniec, a później zaczął edukację w zawodzie drukarza[2].
W listopadzie 1918 wstąpił do polskich oddziałów powstańczych, a od lutego 1919 walczył z 10 pułkiem strzelców wielkopolskich pod Zbąszyniem, Rynarzewem, Zdunami oraz Kępnem. Po zwolnieniu z wojska w lutym 1921 dokończył naukę drukarstwa, a w 1924 w Poznaniu zdał egzamin czeladniczy. Wstąpił do Związku Zawodowego Drukarzy i Pokrewnych Zawodów w 1924, a od 1925 do 1930 pracował jako zecer ręczny oraz linotypista w drukarni św. Wojciecha w Poznaniu[2]. Członek poznańskiego zarządu oddziału tegoż związku od 1928 do 1930, a od 1934 do 1939 był w Warszawie członkiem Zarządu Głównego. W Poznaniu pełnił obowiązki przewodniczącego zarządu oddziału poznańskiego Związku Drukarzy. Od 1930 do 1933 nigdzie nie pracował, a we wrześniu 1933 dostał pracę w drukarni pisma „Kupiec”, pracując w nim do wybuchu wojny[2]. W marcu 1934 odbyło się Walne Zebranie Oddziału Pomorskiego w Grudziądzu w którym Grajek został wybrany na jego przewodniczącego. Członkowie tegoż zebrania przyrzekli Zarządowi bezwzględne poparcie pod względem jego poczynań do strajku włącznie[3]. Inicjator głośnego strajku poznańskich drukarzy trwający od 20 marca do 3 kwietnia 1934[4], który zakończył się zwycięstwem strajkujących. Od 1936 członek Polskiej Partii Socjalistycznej, a później działał do 1939 w Poznaniu w tejże partii we władzach okręgowych i miejskich. Oddział Związku Drukarzy podporządkował się Okręgowej Radzie ZZ w Poznaniu, której w 1936 przewodniczył[2].
Zmobilizowano go we wrześniu 1939 do 55 pułku piechoty, z którym walczył w bitwie nad Bzurą oraz pod Kutnem. Przebywał w obozie jenieckim, z którego w styczniu 1940 został zwolniony i zamieszkał w Częstochowie z rodziną, gdzie do kwietnia 1942 był zatrudniony w drukarni „Kuriera Częstochowskiego”[2]. Skontaktował się z Robotniczą Partią Polskich Socjalistów, a w Warszawie przeszkolono go z zakresu pracy konspiracyjnej oraz zaczął działać w podziemiu. W kwietniu 1941 utworzył oddział partyzancki Socjalistycznej Organizacji Bojowej, którego był dowódcą i prowadził z oddziałem działania w rejonie Złotolasów w powiecie częstochowskim[2]. W kwietniu 1942 na rejon częstochowski zorganizował XXII Okręg Socjalistycznej Organizacji Bojowej i na którego terenie kierował akcjami sabotażowo–dywersyjnymi. Podpisał w lipcu 1944 umowę o współdziałaniu z batalionem Gwardii Ludowej im. Józefa Bema, otrzymał stopień podporucznika i został dowódcą kompanii[2]. W styczniu 1945 w Częstochowie w odrodzonej PPS zasiadał w miejskich i powiatowych władzach. Uczestniczył w Warszawie w obradach Rady Naczelnej PPS będąc delegatem Częstochowy. Przyjechał do Poznania w marcu 1945 i do grudnia 1948 pełnił kolejno funkcje: I i II sekretarza oraz urzędującego przewodniczącego Wojewódzkiego Komitetu PPS na Wielkopolskę[5]. Był także w składzie Rady Naczelnej PPS. Od 26 marca 1945 do 20 marca 1950 był w Poznaniu członkiem rady i prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, a od 1945 do 1952 posłował do Krajowej Rady Narodowej i sejmu[5]. Po zjednoczeniu PPR i PPS był działaczem w PZPR oraz w licznych organizacjach społecznych, a od 1948 do 1950 był przy Wojewódzkiej Radzie Narodowej członkiem KW PZPR oraz przewodniczącym klubu radnych PZPR. Pracował od 1953 do 1956 w resorcie gospodarki komunalnej i mieszkaniowej w Poznaniu na etacie urzędnika, a następnie został emerytem[5].
9 stycznia 1960 został odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym[6]. W 1972 został mianowany podporucznikiem[7].
Zmarł w Poznaniu 7 grudnia 1973 i został pochowany na cmentarzu Junikowskim[5].
Jego pierwszą żoną była Maria Zielińska, a drugą Władysława Kabacińska z domu Obecna. Dzieci nie pozostawił[5].
Przypisy edytuj
- ↑ Wieczorek 1984 ↓, s. 227–228.
- ↑ a b c d e f g Gąsiorowski i Topolski (red.) 1981 ↓, s. 228.
- ↑ Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa, Roczne sprawozdanie Związku Zawodowego Drukarzy i Pokrewnych Zawodów w Polsce Oddział Pomorski za rok 1934 s. 3 i 4
- ↑ W strajku uczestniczyli robotnicy 26 poznańskich drukarni
- ↑ a b c d e Gąsiorowski i Topolski (red.) 1981 ↓, s. 229.
- ↑ Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym. Wielkopolskie Towarzystwo Genealogiczne „Gniazdo”. [dostęp 2023-12-18]..
- ↑ Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego – baza on-line. Wielkopolskie Towarzystwo Genealogiczne „Gniazdo”. [dostęp 2023-12-18].
Bibliografia edytuj
- Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski (red.): Wielkopolski Słownik Biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 228–229. ISBN 83-01-02722-3.
- Mieczysław Wieczorek: Armia Ludowa: działalność bojowa 1944 - 1945. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1984, s. 227-228. ISBN 83-11-07052-0.