Dębe Wielkie
Dębe Wielkie – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie mińskim, w gminie Dębe Wielkie. Miejscowość jest siedzibą gminy Dębe Wielkie[3][4].
| Artykuł | 52°11′57″N 21°26′35″E |
| - błąd | 38 m |
| WD | 52°11'59"N, 21°27'1"E, 52°11'N, 21°24'E |
| - błąd | 38 m |
| Odległość | 524 m |
| ||||
| ||||
 Widok centrum z lotu ptaka | ||||
| Państwo |  Polska
| |||
| Województwo |  mazowieckie
| |||
| Powiat | miński | |||
| Gmina | Dębe Wielkie | |||
| Liczba ludności (2019-08-07) | 3585[1] | |||
| Strefa numeracyjna | 25 | |||
| Kod pocztowy | 05-311[2] | |||
| Tablice rejestracyjne | WM | |||
| SIMC | 0670054[3] | |||
Położenie na mapie gminy Dębe Wielkie  | ||||
Położenie na mapie Polski  | ||||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | ||||
Położenie na mapie powiatu mińskiego  | ||||
 52°11′57″N 21°26′35″E/52,199167 21,443056
| ||||
PołożenieEdytuj
Miejscowość położona jest przy drodze krajowej nr 92, 35 km od Warszawy. Na terenie wsi znajdują się dwa przystanki kolejowe na linii kolejowej nr 2 – Dębe Wielkie oraz Nowe Dębe Wielkie.
HistoriaEdytuj
Najwcześniejsze pisemna wzmianka o wsi, pod nazwą Dambe, pochodzi z 1416 roku. Wieś była wtedy własnością książąt mazowieckich, po inkorporacji Mazowsza Dębe Wielkie należało do króla i stanowiło ośrodek dóbr królewskich obejmujących Puszczę Dębską. Wieś królewska Dębe położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie garwolińskim ziemi czerskiej województwa mazowieckiego[5]. W XIX wieku było własnością rządową.
Ze względu na położenie przy szosie brzeskiej wielokrotnie dochodziło tutaj do walk i potyczek.
31 marca 1831 r. podczas wojny polsko-rosyjskiej polskie oddziały pod dowództwem gen. Jana Skrzyneckiego odniosły zwycięstwo nad rosyjskim korpusem gen. Grigorija Rosena.
W 1898 podczas wiecu socjalistów SKPiL i PPS-Lewicy w Dębem Wielkim został aresztowany Feliks Dzierżyński. 10 września 1939 roku pociągi ewakuacyjne jadące z Warszawy utknęły w korku w okolicach stacji kolejowej Dębe Wielkie. Dołączył do nich pociąg pancerny nr 52 „Piłsudczyk”, który stał się celem ataku ze strony Luftwaffe. Piłsudczyk bronił swoją załogę oraz ludność cywilną. W 1944 walki pomiędzy Armią Czerwoną a hitlerowcami[6].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego.
Instytucje na terenie miejscowościEdytuj
- Urząd Gminy Dębe Wielkie (ul. Strażacka 3)
- Szkoła Podstawowa im. "Wołyńskiej Brygady Kawalerii" (ul. Warszawska 78)
- Przedszkole Gminne (ul. Strażacka 3)
- Przedszkole Niepubliczne "Euromisie" (ul. Strażacka 1)
- Parafia Rzymsko-Katolicka pw. św. apostołów Piotra i Pawła w Dębem Wielkim (ul. Kościelna 2)
- Ochotnicza Straż Pożarna (ul. Strażacka 1)[7]
- Zespół Przychodni Lekarskich (ul. Szkolna 40)[8]
- Urząd Pocztowy Dębe Wielkie (ul. Strażacka 3)[9]
Zabytki i miejsca pamięciEdytuj
- zabytkowy kościół rzymskokatolicki Świętych Apostołów Piotra i Pawła zbudowany w 1906 roku w stylu neogotyckim według projektu Józefa Piusa Dziekońskiego[10]
- grób rodziny Tabiszewskich, ostatnich właścicieli majątku Dębe Wielkie (na cmentarzu parafialnym)[11]
- krzyż na cześć powstańców listopadowych [11]
Znane osoby związane z miejscowościąEdytuj
W Dębem Wielkim 3 kwietnia 1886 r. urodził się Stefan Aleksander Okrzeja – robotnik, członek PPS i Organizacji Bojowej PPS, działacz niepodległościowy i socjalistyczny.
W tej miejscowości urodził się Marek Piotrowski – kick-bokser, między innymi mistrz świata według ISKA, PKC i FFKA (full-contact) oraz Karate Kyokushin.
PrzypisyEdytuj
- ↑ Dębe Wielkie. Statystyka, www.debewielkie.pl [dostęp 2019-09-14].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 219 [dostęp 2020-12-22] [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapa, plany, Warszawa 1973, k. 4.
- ↑ Tomasz Chludziński, Janusz Żmudziński "Mazowsze, mały przewodnik" Wyd. Sport i Turystyka Warszawa 1978 s. 112
- ↑ SAMORZĄDOWY ZESPÓŁ ADMINISTRACYJNY SZKÓŁ (pol.). www.debewielkie.pl. [dostęp 2015-06-16].
- ↑ Przychodnia w Dębem (pol.). www.przychodniawdebem.pl. [dostęp 2015-06-17].
- ↑ Poczta Dębe Wielkie (pol.). poczt-online.com. [dostęp 2015-06-17].
- ↑ Kłos 2011 ↓, s. 71.
- ↑ a b Kłos 2011 ↓, s. 70.
BibliografiaEdytuj
- Lilla Małgorzata Kłos: Dębe Wielkie. W: Tradycja Mazowsza – powiat miński. Przewodnik subiektywny. Warszawa: Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki, Agencja Wydawnicza „Egros”, 2011, s. 69-72.
Linki zewnętrzneEdytuj
- Dębe (7), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 12.
- Dębe Wielkie – plan miejscowości
