Drewnica widłówka
Drewnica widłówka[1] (Lithophane furcifera) – gatunek motyla z rodziny sówkowatych. Zamieszkuje palearktyczną Eurazję od Półwyspu Iberyjskiego po Syberię i zachodnie Chiny. Gąsienice żerują na drzewach liściastych, najchętniej na olszach.
| Lithophane furcifera | |||
| (Hufnagel, 1766) | |||
 Imago | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Podplemię | |||
| Rodzaj | |||
| Podrodzaj |
Lithophane (Lithophane) | ||
| Gatunek |
drewnica widłówka | ||
| Synonimy | |||
| |||
Taksonomia
edytujGatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1766 roku przez Johanna Siegfrieda Hufnagela pod nazwą Phalaena socia. Jako miejsce typowe autor wskazał okolice Berlina w Niemczech. W 1775 roku ten sam gatunek opisany został z Wiednia przez Johanna N.C.M. Denisa i Ignaza Schiffermüllera jako Noctua conformis[2].
Morfologia
edytujMotyl ten osiąga od 41 do 48 mm rozpiętości skrzydeł[3]. Ma stosunkowo dużą głowę z dobrze wykształconą ssawką, dużymi oczami złożonymi i dość szerokim czołem porośniętym włosowatymi łuskami. Wierzch tułowia porastają włosowate i łopatowate łuski, spiętrzające się na przedzie w podłużny czub. Skrzydło przednie jest długie i wąskie, długości od 20 do 23 mm[4]. Tło ma ciemnoszare z czerwonym nalotem w polu środkowym[3][4]. Plamka okrągła ma ten sam kolor co tło skrzydła[4]. Plamka nerkowata jest bardzo duża i ubarwiona czerwonobrunatnie. Lekko wygięta smuga nasadowa jest tak samo wyraźna jak czarna kreska między plamką czopkowatą a zewnętrzną[3]. Przepaski poprzeczne skrzydła są słabo zaznaczone, a obrzeżenie jego zewnętrznego brzegu jest co najwyżej niewyraźnie zaznaczone. Skrzydło tylne ma zaokrąglony zarys i czerwonawą stronę spodnią[4]. Włoskowate łuski na odwłoku tworzą ciemno zabarwiony czubek[3][4].
Ekologia i występowanie
edytujOwad ten zamieszkuje drzewostany na stanowiskach wilgotnych. Zasiedla lasy liściaste i mieszane, najchętniej w dolinach strumieni, nad rzekami, jeziorami i na mokradłach[5][1][3]. Owady dorosłe pojawiają się w sierpniu lub wrześniu i pozostają aktywne do października. Są stadium zimującym. Wybudzają się wczesną wiosną i przeżywają do maja[4][1][5][3]. Żerowanie gąsienic odbywa się od kwietnia lub maja do czerwca lub lipca[3][4][5]. Są foliofagami. Najchętniej żerują na olszy czarnej i olszy szarej[2][5], ale wśród ich roślin żywicielskich wymienia się także brzozy[4], dęby, topole i wierzby[3]. Młodsze gąsienice całą dobę przebywają na spodniej stronie liści. Starsze żerują głównie nocą, a część z nich kryje się za dnia pod mchem lub odstającą korą na pniu drzewa[5].
Gatunek palearktyczny[2]. W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Andory, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Luksemburgu, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Rumunii, Mołdawii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Macedonii Północnej oraz europejskiej części Rosji[6]. W Azji zamieszkuje północną Turcję, Syberię[5], Ałtaj i zachodnie Chiny[4]. Swym zasięgiem omija większą część rejonu śródziemnomorskiego[5].
Motylowi temu zagraża utrata wilgotnych siedlisk wskutek działań prowadzonych w ramach gospodarki rolnej i leśnej oraz wskutek przeznaczania ich pod zabudowę[5].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Lithophane furcifera – Drewnica widłówka. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2021-06-04].
- ↑ a b c Markku Savela: Lithophane Hübner, [1821]. [w:] Funet.fi [on-line]. [dostęp 2021-06-04].
- ↑ a b c d e f g h Krzysztof Jonko: Lithophane (Lithophane) furcifera (Hufnagel, 1766). [w:] Lepidoptera Mundi [on-line]. [dostęp 2021-06-04].
- ↑ a b c d e f g h i Andrzej Samuel Kostrowicki: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XXVII Motyle – Lepidoptera, zeszyt 53a. Sówki – Noctuidae. Wstęp i podrodzina Cuculliinae. Warszawa: PWN, Polski Związek Entomologiczny, 1956.
- ↑ a b c d e f g h Wolfgang Wagner: Lithophane furcifera (Hufnagel, 1766). [w:] Lepidoptera and their ecology [on-line]. 2005-2021. [dostęp 2021-06-04].
- ↑ Lithophane (Lithophane) furcifera (Hufnagel, 1766). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2021-06-04].