Drużynowy Puchar Świata na żużlu
Drużynowy Puchar Świata na żużlu (ang. Speedway World Cup) – cykl zawodów żużlowych organizowanych pod patronatem Międzynarodowej Federacji Motocyklowej w latach 2001–2017, jako kontynuacja drużynowych mistrzostw świata (ang. Speedway World Team Cup). Zawody wyłaniały najlepszą reprezentację narodową na świecie.
| Państwo |
Zawody międzynarodowe |
|---|---|
| Oficjalny skrót | |
| Dyscyplina | |
| Organizator rozgrywek | |
| Data założenia |
2001 |
| Rozgrywki | |
| Liczba drużyn |
9 drużyn |
| Zwycięzca | |
| Zwycięzcy | |
| Pierwszy zwycięzca |
|
| Obecny zwycięzca |
|
| Najwięcej zwycięstw |
|
| Strona internetowa | |
Turniej finałowy odbywał się podczas jednego tygodnia, zaś zwycięzca otrzymywał przechodnie trofeum im. Ove Fundina.
Od 2018 roku rozgrywane są mistrzostwa świata pod nazwą Speedway of Nations. Drużyny narodowe rywalizują w formie par, jednakże zwycięzcy otrzymują tytuł Drużynowych Mistrzów Świata[1].
W 2020 roku poinformowano, że drużynowy Puchar Świata będzie ponownie organizowany, co trzy lata, od 2023 roku. W pozostałych latach rozgrywany ma być natomiast turniej Speedway of Nations.
HistoriaEdytuj
Zasady wprowadzonego w 2001 roku Drużynowego Pucharu Świata zmieniają się praktycznie co roku. Celem cyklu jest wyłonienie najlepszej reprezentacji narodowej na żużlu.
2001–2003Edytuj
W 2001 roku do pierwszej edycji DPŚ zgłosiło się 16 narodowych drużyn. Rozgrywki zostały podzielone na dwa etapy: kwalifikacje oraz część finałową, rozgrywaną na przestrzeni jednego tygodnia w formie systemu pucharowego, w całości na terytorium jednego kraju (na wzór piłkarskiego mundialu). W finałach udział brało 12 drużyn (8 rozstawionych + 4 z rund kwalifikacyjnych), podzielonych na 3 grupy po 4 drużyny w każdej, których zwycięzcy kwalifikowali się bezpośrednio do wielkiego finału. Drużyny z drugich miejsc oraz dwie najlepsze drużyny spośród tych, które zajęły trzecie miejsca, awansowały do barażu. Dwie najlepsze drużyny z tych zawodów uzupełniły stawkę finalistów. W wielkim finale pięć drużyn walczyło o medale. Składy wszystkich zespołów na poszczególne zawody składały się z 5 zawodników bez rezerwowych. Na każdy z turniejów danej drużynie przydzielany był stały kolor kasku, obowiązujący jej reprezentantów przez wszystkie biegi turnieju: czerwony, niebieski, biały lub żółty. Tabela biegowa składała się z 25 wyścigów, w których każdy z zawodników spotkał się po jednym razie z każdym przedstawicielem przeciwnych drużyn. W barażach oraz wielkich finałach w jednym biegu walczyło 5 zawodników (piąta drużyna w kaskach koloru zielonego). W przypadku, gdy jeden z zespołów tracił do prowadzącej drużyny 6 punktów w przypadku zawodów rozgrywanych w formule czwórmeczu lub 8 punktów w przypadku pięciomeczu, przysługiwało mu prawo do skorzystania z rezerwy taktycznej – za zawodnika przewidzianego do startu w danym biegu zgodnie z tabelą mógł pojechać dowolny inny żużlowiec, z zastrzeżeniem że mógł być użyty jako taka rezerwa tylko raz. W przypadku straty na poziomie 6 punktów (8 w turniejach z udziałem 5 zespołów) istniała również możliwość zastosowania złotej rezerwy taktycznej (tzw. Jokera). Każda z drużyn miała taką możliwość tylko raz w turnieju. Joker nie musiał być stosowany tylko i wyłącznie jako zmiennik innego zawodnika. Jako Joker mógł zostać zgłoszony również zawodnik, który powinien wystartować w wyścigu zgodnie z rozkładem w programie zawodów. Punkty zdobyte przez Jokera liczone były podwójnie i nie miał on już możliwości wystartowania jako zwykła rezerwa taktyczna. W 2002 roku do DPŚ zgłosiło się 14 drużyn. Wtedy to też system rozgrywek poddano niewielkiej modyfikacji. Tym razem zagwarantowany udział w finałach miało 10 drużyn z poprzedniego roku, a o pozostałe 2 wolne miejsca walka toczyła się w rundzie kwalifikacyjnej. W 2003 roku system rozgrywek nie zmienił się, a w mistrzostwach wzięło udział 15 narodowych drużyn.
2004–2012Edytuj
Pierwsze istotne zmiany w systemie rozgrywania zawodów o DPŚ miały miejsce w 2004 roku. Do rozgrywek zgłosiło się wówczas 14 narodowych reprezentacji. W finałach, zamiast 12 drużyn, występowało odtąd 8 (6 najlepszych z DPŚ z 2003 + 2 z rund kwalifikacyjnych). Zrezygnowano też z rozgrywania biegów w pięcioosobowej obsadzie ze względu na dużą liczbę wypadków na torze. Finalistów podzielono na 2 grupy po 4 drużyny. Zwycięzcy tych grup awansowali bezpośrednio do wielkiego finału, a drużyny z miejsc drugich i trzecich walczyły w barażu o dwa pozostałe miejsca w wielkim finale. Zasady te nie uległy zmianom w następnych sezonach, jednak od 2005 roku odstąpiono od rozgrywania całego turnieju finałowego na terytorium jednego kraju, zachowując przy tym tygodniowy układ imprezy. Turnieje grupowe odbyły się wówczas w Szwecji i Anglii, a baraż i wielki finał w Polsce. W 2006 półfinały odbyły się w Polsce i Szwecji, a decydujące zawody w Wielkiej Brytanii. W 2007 półfinaliści ścigali się w Danii i Wielkiej Brytanii, natomiast o medale walczyli w Polsce. W sezonie tym wprowadzono ponadto drobną modyfikację w regulaminie – po raz pierwszy w historii DPŚ pojawiła się możliwość uzupełnienia składu drużyny o zawodnika rezerwowego, ale mógł on wyjechać na tor tylko w przypadku, gdy jeden z pozostałych żużlowców danego zespołu był niezdolny do dalszej jazdy. Z powodu licznych nadużyć, z przepisu tego zrezygnowano już w następnym roku. W 2008 półfinały odbyły się w Polsce i Anglii, a wielki finał w Danii. Z kolei w 2009 sytuacja wyglądała analogicznie jak w 2007, z tą różnicą, że angielski półfinał odbył się w Peterborough, a nie w Coventry. W 2010 roku po raz pierwszy reprezentacja Polski wywalczyła złoty medal DPŚ na obcej ziemi – dokonała tego w duńskim Vojens, a w pokonanym polu pozostawiła drużyny gospodarzy, Szwecji i Wielkiej Brytanii. W 2011 półfinały odbyły się w angielskim King’s Lynn i duńskim Vojens. Automatycznie awansowały z nich Polska i Dania, natomiast w barażu musiały walczyć Wielka Brytania, Rosja, Szwecja i Australia. Odpadły Czechy i Niemcy. Z barażu w Gorzowie Wielkopolskim ekipy Australii i Szwecji wywalczyły awans do finału, w którym po raz trzeci z rzędu najlepsza okazała się Polska, stając się jednocześnie pierwszą i jak dotychczas jedyną drużyną w historii DPŚ, która tego dokonała.
2012–2017Edytuj
Od sezonu 2012 Drużynowy Puchar Świata odbywał się według nowych zasad. W finałowym turnieju o trofeum Ove Fundina rywalizowało odtąd 9 reprezentacji, a nie jak miało to miejsce w poprzednich latach 8. Automatyczne miejsce w finale zagwarantowane miał gospodarz barażu i finału (w 2012 roku była to reprezentacja Szwecji), a oprócz nich o tytuł najlepszej drużyny na świecie rywalizowali zwycięzcy półfinałów oraz najlepszy zespół z barażu (a nie jak dotychczas 2 najlepsze). Dodatkowo liczebność składów każdej z drużyn okrojono do 4 zawodników, bez rezerwowych. Zmianie ulegnie również tabela biegowa – liczba wyścigów została zmniejszona z 25 do 20 (16 wyścigów fazy zasadniczej + 4 nominowane).
MedaliściEdytuj
Klasyfikacja medalowaEdytuj
Według państwEdytuj
| Lp. | Państwo | Złoto | Srebro | Brąz | Razem |
|---|---|---|---|---|---|
| 1. |  Polska
|
8 | 3 | 1 | 12 |
| 2. |  Dania
|
4 | 5 | 3 | 12 |
| 3. |  Szwecja
|
3 | 3 | 7 | 13 |
| 4. |  Australia
|
2 | 4 | 3 | 9 |
| 5. |  Wielka Brytania
|
– | 2 | 1 | 3 |
| 6. |  Rosja
|
– | – | 2 | 2 |
Według zawodnikówEdytuj
Tabela obejmuje pierwszą 10. najbardziej utytułowanych zawodników.
Pogrubioną czcionką – zostali zaznaczeni zawodnicy, którzy kontynuują karierę żużlową.
| Lp. | Zawodnik | Państwo | Lata[a] | Złoto | Srebro | Brąz | Razem |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. | Jarosław Hampel | Polska
|
2005–2014 | 6 | 2 | – | 8 |
| 2. | Tomasz Gollob | Polska
|
2001–2011 | 5 | 2 | – | 7 |
| 3. | Krzysztof Kasprzak | Polska
|
2007–2016 | 5 | 1 | – | 6 |
| 4. | Nicki Pedersen | Dania
|
2002–2015 | 4 | 4 | 3 | 11 |
| 5. | Niels-Kristian Iversen | Dania
|
2004–2015 | 4 | 4 | 2 | 10 |
| 6. | Andreas Jonsson | Szwecja
|
2001–2017 | 3 | 3 | 6 | 12 |
| 7. | Piotr Protasiewicz | Polska
|
2001–2014 | 3 | 2 | – | 5 |
| 8. | Rune Holta | Polska
|
2005–2010 | 3 | 1 | – | 4 |
| 9. | Patryk Dudek | Polska
|
2013–2017 | 3 | – | – | 3 |
| 10. | Jason Crump | Australia
|
2001–2012 | 2 | 4 | 1 | 7 |
Reprezentacje występująceEdytuj
- Legenda
– mistrzostwo
– wicemistrzostwo
– trzecie miejsce- 4–12 – miejsca 4–12
- • – nie zakwalifikowali się do turnieju głównego
- •• – zgłoszeni do rozgrywek, ale nie wystąpili lub wycofali się
- ••• – zakwalifikowali się do turnieju głównego, ale nie wystąpili lub wycofali się
- – – nie brali udziału
- – – zawieszeni
- – gospodarze finału i barażu
| Finaliści | 2001 (5/12) |
2002 (5/12) |
2003 (5/12) |
2004 (4/8) |
2005 (4/8) |
2006 (4/8) |
2007 (4/8) |
2008 (4/8) |
2009 (4/8) |
2010 (4/8) |
2011 (4/8) |
2012 (4/9) |
2013 (4/9) |
2014 (4/9) |
2015 (4/9) |
2016 (4/9) |
2017 (4/9) |
2023 (4/9) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Australia
|
 |
|
 |
5 | 5 | 4 |  |
4 | |
5 | |
|
|
|
4 | 4 | 5 | |
| Czechy
|
7 | 5 | 6 | 6 | 6 | 8 | • | 7 | 8 | 8 | 7 | 7 | 4 | 7 | 8 | 8 | 9 | |
| Dania
|
4 | |
|
|
|
|
|
|
6 | |
4 | |
|
|
|
5 | 8 | |
| Polska
|
|
4 | 4 | 4 | |
5 | |
|
|
|
|
5 | |
|
|
|
|
|
| Rosja
|
8 | 9 | 8 | • | 7 | • | 6 | 6 | 4 | 6 | 5 | |
9 | • | 7 | 6 | |
–[b] |
 Stany Zjednoczone
|
5 | 6 | – | – | • | 6 | 7 | • | • | • | • | 8 | 5 | 6 | 6 | 7 | 7 | •[b] |
| Szwecja
|
|
|
|
|
|
|
5 | |
|
|
|
4 | 8 | 5 | |
|
|
|
| Wielka Brytania
|
6 | 7 | 5 | |
4 | |
4 | 5 | 5 | 4 | 6 | 6 | 7 | 4 | 5 | |
4 | |
| Półfinaliści | 2001 (5/12) |
2002 (5/12) |
2003 (5/12) |
2004 (4/8) |
2005 (4/8) |
2006 (4/8) |
2007 (4/8) |
2008 (4/8) |
2009 (4/8) |
2010 (4/8) |
2011 (4/8) |
2012 (4/9) |
2013 (4/9) |
2014 (4/9) |
2015 (4/9) |
2016 (4/9) |
2017 (4/9) |
2023 (4/9) |
 Finlandia
|
9 | 8 | 7 | • | – | 7 | 8 | • | • | 7 | • | • | – | – | – | – | – | |
 Francja
|
– | – | – | – | • | – | – | – | – | – | – | • | • | – | – | – | • | |
 Łotwa
|
• | • | ••• | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 6 | 8 | 9 | • | 6 | •[b] |
 Niemcy
|
11 | 12 | 10 | • | 8 | • | • | • | • | • | 8 | 9 | • | • | • | 9 | • | |
 Słowenia
|
12 | 11 | 9 | • | • | • | • | • | 7 | • | • | • | • | • | • | • | – | •[b] |
 Węgry
|
10 | 10 | 11 | 8 | • | • | • | 8 | • | – | – | – | • | – | – | – | – | – |
 Włochy
|
• | – | 12 | 7 | • | • | • | • | • | • | • | • | • | 9 | • | • | • | •[b] |
| Pozostali | 2001 (5/12) |
2002 (5/12) |
2003 (5/12) |
2004 (4/8) |
2005 (4/8) |
2006 (4/8) |
2007 (4/8) |
2008 (4/8) |
2009 (4/8) |
2010 (4/8) |
2011 (4/8) |
2012 (4/9) |
2013 (4/9) |
2014 (4/9) |
2015 (4/9) |
2016 (4/9) |
2017 (4/9) |
2023 (4/9) |
 Austria
|
– | • | • | • | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – |
 Norwegia
|
• | – | – | – | – | – | – | – | – | • | – | – | – | – | – | – | – | •[b] |
 Słowacja
|
– | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – | ••[b] |
 Ukraina
|
• | – | – | – | – | – | – | – | – | – | • | • | • | – | – | – | – | •[b] |
UwagiEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ FIM Speedway of Nations. pzm.pl. [dostęp 2019-06-03]. (ang.).
BibliografiaEdytuj
- Skarb Kibica DPŚ, DMŚJ, DMEJ 2010. „Świat Żużla”. 3 (2010). Leszno: Wydawnictwo Awa-Press s.j.. ISSN 1429-3285.
- Przewodnik po DPŚ, DMŚJ, DMEJ i IMŚJ 2012. „Świat Żużla”. 3 (2012). Leszno: Wydawnictwo Awa-Press s.j.. ISSN 1429-3285.
- SPEEDWAY WORLD CUP (ang.)
- Historia DPŚ