Dywizja Pancerna Kempf

Dywizja Pancerna Kempf (niem. Panzer-Division Kempf, Panzerverband Ostpreussen) – improwizowana niemiecka dywizja pancerna z okresu II wojny światowej

Dywizja Pancerna Kempf
Panzer-Division Kempf
Historia
Państwo

 III Rzesza

Sformowanie

1939

Rozformowanie

1939

Dowódcy
Pierwszy

gen. mjr Werner Kempf

Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych

wojska lądowe

Formacja

Wehrmacht

Rodzaj wojsk

wojska pancerne

Podległość

I Korpus Armijny

Historia

edytuj

Pod koniec lipca 1939 roku w związku z planowanym atakiem na Polskę na teren Prus Wschodnich przerzucono drogą morską oddziały dyspozycyjne SS – pułk SS „Deutschland”, pułk artylerii SS, bataliony SS: rozpoznawczy, przeciwlotniczy i łączności oraz dywizjon przeciwpancerny SS[1]. Oddziały te skierowano na teren poligonu w miejscowości Stablack (obecnie Dołgorukowo), gdzie do tych oddziałów dołączono jednostki Wehrmachtu – 7 pułk czołgów i 505 batalion pionierów.

10 sierpnia 1939 roku z oddziałów znajdujących się na poligonie Stablack utworzono improwizowaną dywizję pancerną, której dowódcą został gen. Kempf. Od jego nazwiska dywizja otrzymała nazwę.

Dywizja po sformowaniu weszła w skład I Korpusu Armijnego 3 Armii Grupy Armii Północ i pod koniec sierpnia 1939 roku zajęła pozycję wyjściowe do ataku na Polskę w rejonie Nidzicy.

1 września 1939 roku dywizja wzięła udział w natarciu na pozycję 20 Dywizji Piechoty pod Mławą. Natarcie to nie przyniosło efektów, także w dniu następnym nie zdołano przełamać tych pozycji.

3 września dywizja została przerzucona w rejon Ciechanowa, gdzie zepchnięto z pozycji obronnych Mazowiecką Brygadę Kawalerii i 4 września dywizja wspólnie z innymi oddziałami niemieckimi zajęła Ciechanów.

5 września dywizja wykonała zwrot na wschód i uderzyła częścią sił na pozycje polskie nad Narwią w rejonie Różana, a pułk SS Deutschland został przerzucony w rejon Pułtuska. 6 września nastąpiło załamanie obrony polskiej nad rzeką Narwią i oddziały dywizji rozpoczęły marsz na południe z niewielkim oporem ze strony sił polskich.

16 września dywizja w rejonie Maciejowic nad Wisłą nawiązała kontakt z oddziałami niemieckimi z XVI Korpusu Armijnego idącymi z zachodu – w ten sposób zamknięto pierścień okrążenia wokół Armii „Łódź”, „Poznań” i „Pomorze” oraz załóg Warszawy i Modlina.

Następnie częścią sił skierowano ją do oblężenia Modlina, w którym uczestniczyły one od 19 września.

Po zakończeniu kampanii wrześniowej w październiku 1939 roku dywizja w została rozwiązana. Pułk pancerny wszedł w skład 10 Dywizji Pancernej, a oddziały SS przekazano dowództwo SS i stały się one zalążkiem Waffen SS.

Zbrodnie wojenne

edytuj

5 września 1939 żołnierze Dywizji „Kempf” urządzili w Krasnosielcu zakrojoną na szeroką skalę łapankę, w trakcie której schwytali kilkudziesięciu żydowskich mężczyzn. Zatrzymanych zmuszono do pracy przy naprawie mostu na Orzycu, a pod wieczór zapędzono do miejscowej synagogi i tam rozstrzelano. Ofiarą masakry padło ok. 50 Żydów. Generał Georg von Küchler, dowódca 3. Armii, miał przy tej okazji stwierdzić z oburzeniem, że „oddział SS Kempfa plami honor armii”.

Osobny artykuł: masakra w Krasnosielcu.

28 września 1939 w Zakroczymiu, tuż po kapitulacji twierdzy Modlin, SS-mani z Dywizji Pancernej „Kempf” mimo trwającego rozejmu niespodziewanie zaatakowali przygotowujących się do złożenia broni polskich żołnierzy. Według niektórych źródeł w Zakroczymiu zginęło tego dnia około 500 jeńców oraz około 100 cywilnych mieszkańców miasta.

Osobny artykuł: Zbrodnia w Zakroczymiu.

Dowództwo dywizji

edytuj

Dowódca:

Szef sztabu:

  • ppłk Julius von Bernuth (w czasie agresji na Polskę[2])

Skład

edytuj
  • 7 pułk pancerny (Panzer Regiment 7)
  • pułk piechoty SS Deutschland (zmot.) (SS-Regiment „Deutschland“)
  • pułk artylerii SS (SS-Artillerie-Regiment)
  • II dywizjon 47 pułku artylerii (II./Artillerie-Regiment 47)
  • batalion łączności (Nachrichtenabteilung (gemischt))
  • batalion rozpoznawczy SS (SS Aufklärungs Abteilung)
  • 2 batalion przeciwlotniczych karabinów maszynowych SS (2 SS-Fla-MG-Bataillon)
  • 511 batalion przeciwpancerny (Panzerabwehr-Abtailung 511)
  • 505 batalion pionierów (Pionier-Bataillon 505)

Przypisy

edytuj
  1. Solarz 2004 ↓, s. 28.
  2. a b Zarzycki 2014 ↓, s. 33.

Bibliografia

edytuj
  • Marcin Bryja: Panzerwaffe. Warszawa: Wydawnictwo Militaria, 1996. ISBN 83-86209-67-4.
  • Chris Bishop: Niemieckie wojska pancerne w II wojnie światowej. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2009. ISBN 978-83-11-11391-6.
  • Tadeusz Jurga: Armia Modlin. Warszawa: Wyd. MON, 1987. ISBN 83-11-07274-4.
  • Ryszard Majewski: Waffen-SS mity i rzeczywistość. Wrocław: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1983. ISBN 83-03-00102-7.
  • Dariusz Jędrzejewski, Zbigniew Lalak: Niemiecka broń pancerna : 1939–1945. Warszawa: Wyd. Lampart, 1998. ISBN 83-86776-36-6.
  • Jacek Solarz: SS Verfügungstruppen 1939. Warszawa: Wydawnictwo Militaria, 2004. ISBN 83-7219-187-9.
  • Piotr Zarzycki: Suplement do Września 1939. Orde de Bataille armii niemieckiej, słowackiej i sowieckiej wraz z obsadami personalnymi. Warszawa: Centralna Biblioteka Wojskowa, 2014. ISBN 978-83-933204-7-9.