Edmund Bojanowski

Edmund Wojciech Stanisław Bojanowski (ur. 14 listopada 1814 w Grabonogu, zm. 7 sierpnia 1871 w Górce Duchownej) − polski działacz społeczny, twórca ochronek wiejskich, tłumacz, założyciel Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Najświętszej Marii Panny, błogosławiony Kościoła katolickiego.

Błogosławiony Edmund Bojanowski
wyznawca
Edmund Bojanowski, rysunek z czasopisma „Sobótka” 1871, wykonany na podstawie oryginalnej fotografii.
Data i miejsce urodzenia	14 listopada 1814 Grabonóg
Data i miejsce śmierci	7 sierpnia 1871 Górka Duchowna
Czczony przez	Kościół katolicki
Beatyfikacja	13 czerwca 1999 Warszawa przez św. Jana Pawła II
Wspomnienie	7 sierpnia
Atrybuty	surdut, dzieci
Szczególne miejsca kultu	Luboń-Żabikowo (sanktuarium)

Życiorys

Edmund Bojanowski urodził się na polskiej wsi w Grabonogu jako syn Walentego i Teresy z Umińskich. Otrzymał wychowanie katolickie. W domu rodzinnym pielęgnowano polskie tradycje patriotyczne. Jak często w swoich listach i pamiętniku podkreślał błogosławiony, będąc dzieckiem, doświadczył łaski uzdrowienia z ciężkiej choroby, dzięki modlitwie matki w sanktuarium w Gostyniu. Rodzice chcieli zapewnić Edmundowi gruntowne wykształcenie. Początkowo pobierał prywatne lekcje w domu. W 1832 roku rozpoczął studia na Uniwersytecie Wrocławskim. W pierwszych latach nauki był wolnym słuchaczem, uzupełniając równocześnie średnie wykształcenie. Formalnie studentem został w 1835. W latach 1836-1838 kontynuował studia w Berlinie, korzystając także z wykładów z historii sztuki, muzyki, psychologii, poezji i logiki. Największą jego pasją stała się wówczas literatura: pisał między innymi artykuły o polskich zabytkach, przetłumaczył na język polski wiersze liryczne, pieśni serbskie i czeskie, a także „Manfreda” George'a Byrona. Poważna choroba uniemożliwiła mu ukończenie studiów filozoficznych, które podjął na uniwersytetach we Wrocławiu i w Berlinie. Problemy zdrowotne uniemożliwiły mu realizację marzeń o kapłaństwie, chociaż podejmował próby studiów seminaryjnych.

Bojanowski był założycielem Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Najświętszej Marii Panny. Jako osoba świecka otworzył 3 maja 1850 ochronkę w Podrzeczu, która dała początek Bractwu Ochroniarek, z którego z kolei rozwinęło się przyszłe Zgromadzenie Służebniczek. W Grabonogu założył „Dom miłosierdzia” dla sierot, ponadto apteki dla biednych, wypożyczalnie książek oraz czytelnie.

Gromadził zgłaszające się do niego dziewczęta i przygotowywał je do pracy w swoim dziele. W formacji przyszłych sióstr dbał o wychowanie religijne, uczył praktyk pobożnościowych, takich jak modlitwa, rachunek sumienia, czytanie duchowne, medytacja. W napisaniu reguły zgromadzenia współpracował z J. Koźmianem, ks. H. Kajsiewiczem i ks. P. Semenenką. W 1855 arcybiskup poznański Leon Przyłuski udzielił Bojanowskiemu tymczasowego pozwolenia na jej zachowywanie przez siostry. W 1858 abp Przyłuski przyjął zgromadzenie pod opiekę Kościoła, a jego następca, abp Mieczysław Ledóchowski 27 grudnia 1866 zatwierdził definitywnie statuty i konstytucje służebniczek. W 1869 Edmund Bojanowski wstąpił w Gnieźnie do Seminarium duchownego, lecz ze względu na powikłania związane z gruźlicą musiał je opuścić.

Przed śmiercią Bojanowskiego, która nastąpiła 7 sierpnia 1871 w Górce Duchownej, zgromadzenie miało w Wielkim Księstwie Poznańskim 22 domy i liczyło 98 sióstr. Za życia Bojanowskiego służebniczki zaczęły pracować także w innych częściach Polski rozbiorowej: w Galicji, w Królestwie Polskim oraz na terenie niemieckiej prowincji Śląsku.

Publikacje

Bojanowski publikował na łamach wrocławskiej "Marzanny" (m.in. 1934), w almanachu "Pokłosie" ukazującego się w Poznaniu, w roczniku "Rok wiejski" wychodzącym w Ostrowie. Do znaczniejszych publikacji należą:

• 1835 Manfred: poema dramatyczne George'a Byrona (tłumaczenie)
• 1862 Piosnki wiejskie dla ochronek z przygrywką T. Lenartowicza
• 1863 Przysłowia dla ochronek
• 2009 Dzienniki (wydane pośmiertnie w czterech tomach)

Kult

Beatyfikacji dokonał papież św. Jan Paweł II 13 czerwca 1999 w Warszawie.

Wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest 7 sierpnia.

Jego relikwie znajdują się w parafii pw. św Małgorzaty w Gostyniu, oraz w Parafii pw. Niepokalanego Serca Maryi w Piaskach.

Patronat

Upamiętnienie

Pomnik Edmunda Bojanowskiego na Świętej Górze

Tablica pamiątkowa we Wrocławiu

Kaplica na warszawskim Ursynowie

Zespół Szkół Integracyjnych Nr 71 im. Edmunda Bojanowskiego w Warszawie

Pomnik Edmunda Bojanowskiego w Katowicach

Witraż z wizerunkiem bł. Edmunda Bojanowskiego w kościele św. Wojciecha w Poznaniu

Bł. Edmund Bojanowski jest patronem:

• w Dębnie – Niepublicznego Gimnazjum
• w Gostyniu – parafii na Pożegowie
• w Szelejewie Drugim – Zespołu Szkół im. bł. Edmunda Bojanowskiego
• w Warszawie – parafii na Ursynowie, Wyższej Szkoły Przymierza Rodzin, Szkoły Podstawowej Nr 317
• w Białymstoku – Szkoły Podstawowej Nr 30 przy Pogotowiu Opiekuńczym, Zespołu Szkół Nr 17, Publicznego Gimnazjum Nr 23 przy Pogotowiu Opiekuńczym
• w Katowicach – ulicy w dzielnicy Ligota-Panewniki, kaplicy w Okręgowym Szpitalu Kolejowym
• w Dębicy – ulicy, kaplicy przy Domu Macierzystym Sióstr Służebniczek Dębickich
• w Bojanowie – Szkoły Podstawowej
• w Henrykowie – Katolickiego Liceum Ogólnokształcącego
• w Piotrkowie Trybunalskim – przedszkola niepublicznego
• w Lubsku – szkoły podstawowej, gimnazjum
• w Pleszewie – przedszkola niepublicznego
• w Luboniu – Szkoła Podstawowa nr 1
• w Radomicku – Przedszkola Publicznego

Zobacz też

• Święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
• Polscy święci i błogosławieni
• Modlitwa za wstawiennictwem świętych
• beatyfikowani i kanonizowani przez Jana Pawła II
• parafie pod wezwaniem bł. Edmunda Bojanowskiego

Bibliografia

• Bł. Edmund Bojanowski – materiały na brewiarz.pl
• Błażej Tobolski: Na Edmundowym szlaku na opoka.org.pl
• Ks. Józef Pachucki T.J.: Bojanowski Edmund. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 2: Beyzym Jan – Brownsford Marja. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1936, s. 236. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ​ISBN 83-04-03291-0​