Eduard Bass, w istocie Eduard Schmidt, (ur. 1 stycznia 1888 w Pradze, zm. 2 października 1946 tamże) – czeski pisarz, dziennikarz, piosenkarz, aktor, konferansjer i autor piosenek[1].

Eduard Bass
ilustracja
Imię i nazwisko

Eduard Schmidt

Data i miejsce urodzenia

1 stycznia 1888
Praga

Data i miejsce śmierci

2 października 1946
Praga

Narodowość

czech

Dziedzina sztuki

pisarz, dziennikarz, piosenkarz, aktor, konferansjer i autor piosenek

Ważne dzieła

Jedenastka Kłapząba

Życiorys edytuj

Pochodził z rodziny niemiecko-czeskiej, mającej czeską świadomość narodową. Ukończył w Pradze szkołę handlową, studiował na Politechnice Federalnej w Zurychu. Pracował 10 lat jako przedstawiciel handlowy w firmie swojego ojca produkującej wyroby szczotkarskie. W latach 1905-06 mieszkał w Monachium, gdzie zapoznał się z tamtejszymi kabaretami[2].

 
Płaskorzeźba na tablicy pamiątkowej w Pradze

Współtworzył kabaret „Czerwona siódemka” (Červená sedma)[3]. Od 1910 występował jako recytator w kabarecie Eduarda Schöbla „Pod białym łabędziem” (U Bílé labutě)[4]. W tym czasie rozpoczął długotrwałą pracę z czeskim reżyserem teatralnym, artystą kabaretu i aktorem Emilem Arturem Longenem[5]. Jednocześnie był związany z magazynami satyrycznymi, a wraz z innymi karykaturzystami był redaktorem ulotek. Podczas I Wojny Światowej służył jako sanitariusz[6]. W latach 1920–1942 pracował jako redaktor Lidových novin, a w latach 1933-1938 był ich redaktorem naczelnym.

Najbardziej znanymi jego powieściami są „Jedenastka Kłapząba”[7] (Klapzubova jedenáctka, wydana w Polsce trzykrotnie w latach 1947–1959, w przekładzie Zdzisława Hierowskiego, pod tytułem „Klub jedenastu”[8]) i „Cyrk Humberto” (Cirkus Humberto)[9], które zostały sfilmowane[10]. W Polsce wydano również „Przyjęcie u hrabiego d'Ascensons-Létardais” (Lidé z maringotek)[11] oraz „Szalone życie Aleksandra Stawiskiego” (Divoký život Alexandra Staviského)[4].

Adaptacje filmowe edytuj

Przypisy edytuj

  1. Vladimír Forst, Lexikon české literatury 1 (A-G), Praha: Nakladatelství Academia, 1985, s. 155, ISBN 80-20007-97-0 [dostęp 2016-10-06] [zarchiwizowane z adresu 2016-10-06] (cz.).
  2. Halina Janaszek-Ivaničková (red.), Literatury zachodniosłowiańskie czasu przełomów 1890-1990: Literatura czeska, Katowice: Śląsk, 1999, s. 17.
  3. Jiří Červený, Červená sedma, Praha: Orbis, 1959, s. 187 (cz.).
  4. a b Józef Zarek, Eduard Bass i literatura popularna (wstęp), [w:] Eduard Bass, Szalone życie Aleksandra Stawiskiego, Anna Jolanta Bluszcz (tłum.), Katowice: Śląsk, 1986, s. 5, ISBN 83-216-0573-7.
  5. Emil Artur Longen [online], IMDb [dostęp 2017-09-30].
  6. Krystyna Kuliczkowska, Barbara Tylicka, Nowy słownik literatury dla dzieci i młodzieży: Pisarze. Książki. Serie ilustratorzy. Przegląd bibliograficzny, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1979, s. 45, ISBN 978-83-214-0018-1.
  7. Eduard Bass, Jedenastka Kłapząba, Rudno: Wydawnictwo Stara Szkoła, 2016, ISBN 978-83-944783-0-8 [dostęp 2016-10-06] [zarchiwizowane z adresu 2016-06-27].
  8. Artur Kaczmarczyk, Klub jedenastu (1947) [książka], „Fantasta.pl”, baza.fantasta.pl [dostęp 2016-10-08].
  9. Edward Bass, Cyrk Humberto, Zdzisław Hierowski (tłum.), Warszawa: Książka i Wiedza, 1950.
  10. Eduard Bass w bazie IMDb (ang.)
  11. Eduard Bass, Przyjęcie u hrabiego d'Ascensons-Létardais, Zdzisław Hierowski (tłum.), Warszawa: Czytelnik, 1960.