Eratostenes

Eratostenes
Ἐρατοσθένης
	; Eratostenes z Cyreny (nowożytna rycina)
Data i miejsce urodzenia	276 p.n.e. ; Cyrena
Data śmierci	194 p.n.e.
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Eratostenes (gr. Ἐρατοσθένης Eratosthenes; ur. 276 p.n.e. w Cyrenie, zm. 194 p.n.e.) – grecki matematyk, astronom, filozof, geograf i poeta. W 255 p.n.e. przeniósł się do Aleksandrii^[1].

XIX-wieczna rekonstrukcja mapy świata Eratostenesa

Wyznaczył obwód Ziemi (zob. opis eksperymentu) oraz oszacował odległość od Słońca i Księżyca do Ziemi. Twierdził, że, płynąc na zachód od Gibraltaru, można dotrzeć do Indii. Jako pierwszy zaproponował wprowadzenie roku przestępnego, czyli wydłużonego o jeden dodatkowy dzień w kalendarzu^[2] (por. Dekret z Kanopos). Opracował katalog 675 gwiazd^[2]. Skonstruował mezolabium^[3].

Najważniejsze dzieła Eratostenesa to:

Geographica – trzytomowe dzieło zawierające podstawy geografii matematycznej i geografii fizycznej (zachowane we fragmentach)
Catasterismi – dzieło astronomiczne
Peri komodias – rozprawa o dawnej komedii

Był również badaczem twórczości Homera – ustalił datę zdobycia Troi na rok 1184 p.n.e., czyli nieodbiegającą od współczesnych szacunków^[4]. Podał sposób znajdowania liczb pierwszych – sito Eratostenesa. W 236 p.n.e. przejął po Apolloniosie z Rodos zarządzanie Biblioteką Aleksandryjską^[1].

W wieku 82 lat, nie mogąc pogodzić się z utratą wzroku, zagłodził się na śmierć^[5]^[6].

Prace matematyczne Eratostenesa są znane głównie z pism Pappusa z Aleksandrii, zaś jego opisy geograficzne z ksiąg Strabona^[6].

PrzypisyEdytuj

↑ ^a ^b Eratostenes z Cyreny, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2017-05-11] .
↑ ^a ^b J. J. O’Connor, E. F. Robertson: Eratosthenes of Cyrene (ang.). O’Connor. [dostęp 2017-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-15)].
↑ Matematyka, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1990 (Encyklopedia szkolna), s. 190, ISBN 83-02-02551-8 .
↑ Eratostenes (pol.). historia.info.pl. [dostęp 2017-05-11].
↑ Henry Smith Williams, Edward Huntington Williams: A history of science. T. 1. Charleston, S.C.: BiblioBazaar, 2007, s. 188. ISBN 978-1-4346-1615-9. (ang.)
↑ ^a ^b Eratosthenes, Greek scientist (ang.). Encyclopaedia Britannica. [dostęp 2017-05-11].

BibliografiaEdytuj

Wielka Historia Świata, t. 8, Polskie Media Amer-Com, 2005, s. 188–191, ISBN 83-7425-033-X.

Linki zewnętrzneEdytuj

John J. O'Connor; Edmund F. Robertson: Eratostenes w MacTutor History of Mathematics archive (ang.)

[EPWN-1] Eratostenes z Cyreny, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2017-05-11] .

[O'Connor-2] J. J. O’Connor, E. F. Robertson: Eratosthenes of Cyrene (ang.). O’Connor. [dostęp 2017-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-15)].

[3] Matematyka, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1990 (Encyklopedia szkolna), s. 190, ISBN 83-02-02551-8 .

[historia.info.pl-4] Eratostenes (pol.). historia.info.pl. [dostęp 2017-05-11].

[5] Henry Smith Williams, Edward Huntington Williams: A history of science. T. 1. Charleston, S.C.: BiblioBazaar, 2007, s. 188. ISBN 978-1-4346-1615-9. (ang.)

[EB-6] Eratosthenes, Greek scientist (ang.). Encyclopaedia Britannica. [dostęp 2017-05-11].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]