Gabriel Byrne

aktor irlandzki

Gabriel James Byrne[1] (ur. 12 maja 1950 w Dublinie) – irlandzki aktor, scenarzysta, reżyser i producent filmowy, ambasador dobrej woli UNICEF.

Gabriel Byrne
ilustracja
Imię i nazwisko

Gabriel James Byrne

Data i miejsce urodzenia

12 maja 1950
Dublin

Zawód

aktor, producent, scenarzysta, reżyser

Współmałżonek

Ellen Barkin (1988–1999)
Hannah Beth King (od 2014)

Lata aktywności

od 1978

Życiorys

edytuj

Wczesne lata

edytuj

Urodził się i dorastał w Dublinie w rodzinie rzymskokatolickiej[2] jako syn pielęgniarki Eileen (z domu Gannon) i Dana Byrne’a[3], żołnierza i bednarza. Miał pięcioro rodzeństwa: dwóch braci: Donala i Thomasa, a także trzy siostry: Marian, która zmarła w młodym wieku, Bredę i Margaret.

Uczęszczał do Ardscoil Éanna w Crumlin, gdzie później uczył hiszpańskiego i historii[4]. Chciał zostać księdzem. Spędził pięć lat w seminarium w przekonaniu, że kapłaństwo jest jego powołaniem[3]. W dzieciństwie był wykorzystywany seksualnie przez księży[5], o czym opowiedział w programie telewizyjnym The Meaning Of Life. Studiował na wydziale archeologii i lingwistyki na University College Dublin[2]. Grał w piłkę nożną w Dublinie z klubem Stella Maris F.C.

Kariera

edytuj

Zanim zaczął grać w filmach, zajmował się archeologią, był nauczycielem, kucharzem. W 1978, w wieku 29 lat zaczął grać w Focus Theatre i Abbey Theatre[6]. Studiował aktorstwo w Performing Arts Course w Sandymount Dublin 4 (Roslyn Park College). Później dołączył do Royal Court Theatre[7] w Londynie. W roku 1981 wraz z Dublińskim Towarzystwem Szekspirowskim pojawił się w filmie fantasy Johna Boormana Excalibur jako Uther Pendragon, ojciec króla Artura (Nigel Terry). Wystąpił potem w filmie biograficznym Wagner (1983) jako Karl Ritter z udziałem Richarda Burtona w roli Richarda Wagnera, dreszczowcu politycznym Obronność królestwa (Defence of the Realm, 1985) w roli Nicholasa 'Nicka' Mullena oraz teledysku duetu David & David do piosenki „Ain’t So Easy” (1986).

Mając 37 lat przeniósł się z Irlandii do Stanów Zjednoczonych. Zwrócił na siebie uwagę w dramacie gangsterskim Ścieżka strachu (Miller's Crossing, 1990) Joela i Ethana Coen w roli zagadkowego Toma Reagan. W dramacie sensacyjnym Kryptonim Nina (Point of no Return, 1993) był agentem, który nadzoruje trening tytułowej bohaterce granej przez Bridget Fondę. W melodramacie Niebezpieczna kobieta (A Dangerous Woman, 1993) romansował z Debrą Winger i Barbarą Hershey. Był producentem filmu Jima Sheridana W imię ojca (In the Name of the Father, 1993), dramatu politycznego o niesprawiedliwym uwięzieniu Gerry Conlona, granego przez Daniela Day-Lewisa.

Można go było także dostrzec w hollywoodzkich produkcjach, w tym w komediodramacie Gilliesa Mackinnona Uśmiech losu (A Simple Twist of Fate, 1994) ze Steve’em Martinem, melodramacie Gillian Armstrong Małe kobietki (1994) z Winoną Ryder czy westernie Jima Jarmuscha Truposz (1995). Był współscenarzystą, współproducentem i aktorem jako Jack, ojciec Frankiego (Jared Leto) w komediodramacie Ostatnie takie lato (The Last of the High Kings, 1996). Zajmuje się też produkcją filmów dokumentalnych, jest członkiem prestiżowego The Irish Film Bard.

Za rolę doktora Paula Westona w serialu HBO Terapia (In Treatment, 2008–2011) zdobył Złoty Glob oraz nominację do Emmy i Satelity. W 2018 roku trzymał nagrodę IFTA za całokształt twórczości, a w 2021 roku – za najlepszą rolę pierwszoplanową (za film Death of a Ladies' Man)[8].

Filmografia

edytuj
 
Gabriel Byrne w 2006 roku

Reżyser

edytuj

Scenarzysta

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Personalidade: Gabriel Byrne (Irlanda). InterFilmes.com. [dostęp 2018-06-06]. (port.).
  2. a b Gabriel Byrne Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2018-06-06]. (ang.).
  3. a b Gabriel Byrne – What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2018-06-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-06)]. (ang.).
  4. Gabriel Byrne Biography (1950-). Film Reference. [dostęp 2018-06-06]. (ang.).
  5. McDonald, Henry (2010-01-19): Gabriel Byrne tells of childhood sexual abuse. The Guardian. [dostęp 2018-06-06]. (ang.).
  6. Gabriel Byrne. Listal. [dostęp 2018-06-06]. (ang.).
  7. Gabriel Byrne (12 de Maio de 1950). Filmow. [dostęp 2018-06-06]. (port.).
  8. Gabriel Byrne [online], IMDb [dostęp 2023-03-25].

Linki zewnętrzne

edytuj