Gabriel Fahrenheit
Daniel Gabriel Fahrenheit (ur. 24 maja 1686 w Gdańsku, zm. 16 września 1736 w Hadze[1][2]) – fizyk i inżynier pochodzenia niemieckiego. Większość okresu naukowego spędził w Niderlandach. Wynalazca termometru rtęciowego, twórca skali temperatur używanej w niektórych krajach anglosaskich.
| ||
![]() | ||
Data i miejsce urodzenia | 24 maja 1686 Gdańsk | |
Data i miejsce śmierci | 16 września 1736 Haga | |
Zawód, zajęcie | fizyk, inżynier | |
![]() |
ŻyciorysEdytuj
Fahrenheit urodził się jako syn kupca Daniela Fahrenheita i jego żony Concordii, z domu Schumann, pochodzącej ze znanego rodu gdańskich przedsiębiorców[3]. Rodzina Fahrenheitów wywodziła się prawdopodobnie z Hildesheim[3]. Dziadek fizyka w 1650 r. przybył do Gdańska z Knipawy – jednego z trzech miast wchodzących w skład Królewca[3].
Daniel Gabriel był najstarszym z piątki dzieci, które dożyły wieku dorosłego[4]. Po śmierci rodziców w 1701 r.[1] opuścił Gdańsk i przeniósł się do Holandii, a w roku 1717 osiedlił się w Hadze[5][6]. Od roku 1718 nauczał chemii w Amsterdamie[7], zaś w 1724 r. został członkiem Towarzystwa Królewskiego w Londynie[8]. Zarobkowo zajmował się wyrabianiem termometrów, barometrów oraz wysokościomierzy[4]. Jako pierwszy zastosował w termometrach rtęć[9]. W 1725 opracował termometryczną skalę Fahrenheita[9]. W 1721 opisał zjawisko przechłodzenia wody[9]. Stwierdził także zależność temperatury wrzenia wody od ciśnienia[1].
UpamiętnienieEdytuj
Imię Fahrenheita nosi od lat międzywojennych ulica w Gdańsku-Wrzeszczu[10], a także tramwaj Pesa Swing 120NaG SWING Gdańskich Autobusów i Tramwajów o numerze bocznym 1015[11] i dzwon c3 carillonu Ratusza Głównego Miasta w Gdańsku[12]. Senat Politechniki Gdańskiej, chcąc upamiętnić Fahrenheita, nazwał jego imieniem jeden z uczelnianych dziedzińców[13].
Fahrenheit jest patronem Szkoły Podstawowej nr 88 w Gdańsku-Świbnie[14].
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b c Daniel Gabriel Fahrenheit – biografia, życiorys., trojmiasto.pl [dostęp 2020-08-09] (pol.).
- ↑ Daniel Gabriel Fahrenheit – Polish-born Dutch physicist, britannica.com [dostęp 2020-08-09] (ang.).
- ↑ a b c Gdańsk. Śladami piwa, gwiazd, muzyki, fizyki, literatury i metafizyki, wyborcza.pl, 21 września 2015 [dostęp 2020-08-09] (pol.).
- ↑ a b Piotr Rowicki , Daniel Gabriel Fahrenheit: najsłynniejszy w świecie gdańszczanin, trojmiasto.pl, 2 maja 2012 [dostęp 2020-08-09] (pol.).
- ↑ Anca Ungurenuş , Daniel Gabriel Fahrenheit, gds.ro, 26 maja 2012 [dostęp 2020-08-09] (rum.).
- ↑ Marcin Stąporek , Patroni tramwajów: Daniel Gabriel Fahrenheit, trojmiasto.pl, 23 sierpnia 2017 [dostęp 2020-08-09] (pol.).
- ↑ Daniel Gabriel Fahrenheit wird geboren, history.de [dostęp 2020-08-09] (niem.).
- ↑ Zack Beauchamp , Why Americans still use Fahrenheit long after everyone else switched to Celsius, vox.com, 16 lutego 2015 [dostęp 2020-08-09] (ang.).
- ↑ a b c Fahrenheit Gabriel Daniel, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2020-04-24] .
- ↑ Dawne nazwy ulic gdańskich (pol.). danzig-online.pl. [dostęp 2019-02-12].
- ↑ Gdańskie Autobusy i Tramwaje, gait.pl [dostęp 2020-08-09] (pol.).
- ↑ CYKL: Gdańskie pomniki, facebook.com [dostęp 2020-08-09] (pol.).
- ↑ Politechnika Gdańska. Fakty i liczby, pg.edu.pl (pol.).
- ↑ Andrzej Januszajtis , Tego na pewno nie wiecie. Pieśń flisaków w Świbnie, trojmiasto.wyborcza.pl, 4 czerwca 2019 [dostęp 2020-08-09] .
Linki zewnętrzneEdytuj
- Termometr Fahrenheita – historia powstania
- Gabriel Daniel Fahrenheit na stronie deutsche-biographie.de (niem.)
- ISNI: 0000 0000 8088 685X
- VIAF: 9887952
- ULAN: 500076414
- LCCN: n84236856
- GND: 118685783
- LIBRIS: c9prvh4w4j2hcq0
- BnF: 121663751
- SUDOC: 030197783
- NKC: ola2002161296
- DBNL: fahr002
- NTA: 069698392
- BIBSYS: 90267161
- CiNii: DA10628047
- Open Library: OL1257418A
- PLWABN: 9810639392905606
- NUKAT: n2003045441
- NLI: 000465773
- CANTIC: a11452973
- WorldCat: lccn-n84236856