Babiak (gmina)
Babiak (do 1954 gmina Lubotyń[2]) – gmina wiejska położona w województwie wielkopolskim, w północnej części powiatu kolskiego. W latach 1975–1998 administracyjnie należała do województwa konińskiego.
gmina wiejska | |||||||
| |||||||
Państwo | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||||
Powiat | |||||||
TERC |
0409022 | ||||||
Wójt |
Wojciech Adam Chojnowski (1990-1995, 1998-obecnie) | ||||||
Powierzchnia |
133,58 km² | ||||||
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności |
| ||||||
• gęstość |
59,8 os./km² | ||||||
Nr kierunkowy |
63 | ||||||
Tablice rejestracyjne |
PKL | ||||||
Adres urzędu: pl. Wolności 562-620 Babiak | |||||||
Szczegółowy podział administracyjny | |||||||
| |||||||
Położenie na mapie powiatu![]() | |||||||
52°20′37″N 18°39′58″E/52,343611 18,666111 | |||||||
Strona internetowa | |||||||
Biuletyn Informacji Publicznej |
Siedzibą władz gminy jest Babiak. W 2016 roku gminę zamieszkiwały 8004 osoby.
Historia
edytujW latach 1815–1954 teren dzisiejszej gminy Babiak stanowiła wiejska gmina Lubotyń. Do gminy tej w 1870 roku przyłączone zostały pozbawione praw miejskich Brdów i Babiak. W latach 1954–1973 teren obecnej gminy dzielił się na gromady.
Gminę Babiak utworzono 1 stycznia 1973 roku.
Krajobraz
edytujGmina geograficznie położona jest na Pojezierzu Kujawskim. Rzeźba terenu polodowcowa, urozmaicona pagórkami i jeziorami. Największym zbiornikiem wodnym jest Jezioro Brdowskie, położone we wschodniej części gminy. Jego północno-wschodni brzeg stanowi naturalną granicę z województwem kujawsko-pomorskim. Krajobraz ponadto zdominowany jest przez pola uprawne i lasy. Największe obszary leśne znajdują się w południowo-wschodniej części gminy.
Transport
edytujPrzez gminę przebiega droga wojewódzka nr 270 (Koło – Brdów – Włocławek). W Bugaju krzyżuje się z drogą wojewódzką nr 263 (Kłodawa – Babiak – Kleczew). Przez północne krańce przebiega także droga wojewódzka nr 269 (Sompolno – Chodecz).
Przez gminę przebiega także linia kolejowa Tczew – Chorzów Batory, na której znajdują się dwie stacje kolejowe: Babiak i Lipie Góry.
Struktura powierzchni
edytujWedług danych z roku 2002[3] gmina Babiak ma obszar 133,58 km², w tym:
- użytki rolne: 70%
- użytki leśne: 19%
Gmina stanowi 13,21% powierzchni powiatu.
Demografia
edytujDane z 30 czerwca 2004[4]:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
Jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
Populacja | 7901 | 100 | 3995 | 50,6 | 3906 | 49,4 |
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²] |
59,1 | 29,9 | 29,2 |
- Piramida wieku mieszkańców gminy Babiak w 2014 roku[1].
Zabytki
edytuj- Brdów:
- Kościół św. Wojciecha (Sanktuarium Matki Bożej Zwycięskiej) – wzmiankowany w XIV wieku, pierwotnie gotycki, zbarokizowany i odnowiony ostatni raz w latach 1748–1758. Neobarokowa kaplica św. Piotra dobudowana do świątyni w latach 1913–1914 według projektu Józefa Dziekońskiego. We wnętrzu m.in. obraz Marii z Dzieciątkiem z przełomu XV/XVI wieku, chrzecielnica z XVII wieku, trzy ołtarze z poł. XVIII wieku, rokokowa ambona.
- Klasztor paulinów – ufundowany w 1436 przez króla Władysława Warneńczyka; barokowy z końca XVII wieku.
- Cmentarz parafialny – założony w 1790 roku, m.in.: zbiorowa mogiła 70 powstańców walczących w bitwie pod Brdowem w 1863 roku. Ponadto na cmentarzu zachowały się nagrobki z XIX i pocz. XX wieku.
- Lubotyń:
- Kościół św. Wawrzyńca – ufundowany przez kasztelanową Jadwigę Sierakowską; wzniesiony w latach 1612–1620. We wnętrzu m.in. ołtarz główny z pocz. XVIII wieku oraz epitafium z 1640 roku.
- Dębno Królewskie:
- Kościół św. Michała Archanioła – drewniany z 1766 roku. We wnętrzu m.in. ołtarz główny z 2 poł. XVIII wieku oraz żelazny żyrandol z 1799 roku.
- Babiak:
- Dawny kościół ewangelicki – późnoklasycystyczny z 1823 roku.
- Bogusławice:
- Dwór – poł. XIX wieku.
- Mchowo:
- Dwór – poł. XIX wieku.
- Wiecinin:
- Dwór – zbudowany w 1880 roku.
- Lipie Góry:
- Mogiła ofiar II wojny światowej z 1939 roku.
Parafie katolickie
edytujNa terenie gminy znajdują się cztery kościoły parafialne obrządku rzymskokatolickiego. Wszystkie one wchodzą w skład diecezji włocławskiej.
Szkolnictwo
edytuj- przedszkola:
- Przedszkole Samorządowe w Babiaku
- Przedszkole Samorządowe w Bogusławicach
- Przedszkole Samorządowe w Brdowie
- szkoły podstawowe:
- Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika w Babiaku
- Szkoła Podstawowa im. Wincentego Witosa w Bogusławicach
- Szkoła Podstawowa im. Powstańców Styczniowych w Brdowie
Służba zdrowia
edytujNa terenie gminy funkcjonują następujące ośrodki zdrowia:
- Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Eskulap s.c. w Babiaku, ul. Poznańska 6
- Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Eskulap s.c. w Brdowie, ul. Braterstwa Broni 23
Straż pożarna
edytujNa terenie gminy działają następujące jednostki straży pożarnej:
- OSP Babiak (rok zał. 1905)
- OSP Brdów (rok zał. 1912)
- OSP Dębno Królewskie (rok zał. 1928)
Policja
edytujPosterunek policji mieści się w Babiaku przy ul. Poznańskiej 5A.
Instytucje Kultury
edytujGminny Ośrodek Kultury (rok zał. 1971) mieści się w Babiaku przy ulicy Poznańskiej 2[5].
Sołectwa
edytujBabiak, Bogusławice, Bogusławice-Nowiny, Brdów, Brzezie, Dębno Królewskie, Dębno Poproboszczowskie, Góraj, Janowice, Korzecznik-Podlesie, Korzecznik-Szatanowo, Lichenek, Lipie Góry, Lubotyń, Maliniec, Mchowo, Mostki-Kolonia, Nowiny Brdowskie, Osówie, Ozorzyn, Podkiejsze, Polonisz, Psary, Radoszewice, Stare Morzyce, Stypin, Wiecinin, Zakrzewo, Zwierzchociny, Żurawieniec.
Miejscowości niesołeckie
edytujBugaj, Gryglaki, Józefowo, Kiejsze (wieś), Kiejsze (osada leśna), Krukowo, Lucynowo, Łaziska, Olszak, Psary (osada leśna), Stefanowo, Suchy Las, Wawrzyny, Zakrzewo (osada).
Sąsiednie gminy
edytujgmina Grzegorzew, gmina Izbica Kujawska, gmina Kłodawa, gmina Koło, gmina Osiek Mały, gmina Przedecz, gmina Sompolno, gmina Topólka, gmina Wierzbinek
Przypisy
edytuj- ↑ a b Gmina Babiak w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-17] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., Polska Rzeczpospolita Ludowa, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 1952.
- ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
- ↑ Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
- ↑ GOK w Babiaku [online], www.gok-babiak.pl [dostęp 2023-09-03] .