Golejewko
Golejewko – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie rawickim, w gminie Pakosław.
| wieś | |
 Kościół parafialny w Golejewku pw. Wszystkich Świętych | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
255[2] |
| Strefa numeracyjna |
65 |
| Kod pocztowy |
63-921[3] |
| Tablice rejestracyjne |
PRA |
| SIMC |
0374054 |
Położenie na mapie gminy Pakosław  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu rawickiego  | |
 51°37′08″N 17°01′32″E/51,618889 17,025556[1]
| |
Położenie edytuj
Golejewko leży 12 km na wschód od miejscowości Rawicz, przy drodze do Dubina, nad Szpatnicą, prawym dopływem Orli.
Historia edytuj
Wieś pierwotnie związana była z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od końca XIV wieku. Wymieniona w 1447 pod nazwą Golyeyewo Minor, Goleyewo Minor, 1510 Golyeyewko, 1531 Golieiewco, 1547 Golieiewko, 1563 Golieyewko Minor, 1566 Golieiewko Minor[4].
Miejscowość była wsią prywatną należącą do lokalnej szlachty wielkopolskiej Chojeńskich. W 1447 wieś leżała w powiecie kościańskim Korony Królestwa Polskiego. W 1510 należała do parafii Czesram[4].
Na terenie obecnej wsi znajdował się gród, a obecnie jest grodzisko datowane na XII-XIII wiek. Wieś powstała u podnóża grodu Czestram, siedziby kasztelanii, wymienionego po raz pierwszy w bulli gnieźnieńskiej z 1136. Czestram stracił na znaczeniu i w końcu stał się częścią wsi Golejewko. W 1447 Wojciech z Golejewa sprzedał Michałowi z Przyborowa m.in. części we wsi Golejewko oraz 1/3 młyna. W 1486 Piotr oraz Andrzej bracia niedzielni, dziedzice w Błażejewie sprzedali z prawem odkupu Annie Chojeńskiej wieś Ostrobudki z wiatrakiem oraz dwie części dziedziczne w Golejewku. W 1496 Jan Chojeński zapisał żonie Annie po 150 grzywien posagu i wiana na częściach wsi Chojno oraz Golejewka. W 1510 we wsi odnotowano folwark należący do pana Chojeńskiego oraz dwie karczmy. W 1547 miał miejsce spór sądowy pomiędzy Janem Błażejewskim z Chojna, a Wojciechem Chojeńskim w sprawie m.in. niesprawiedliwego wymierzenia ról w Golejewku. W 1566 odnotowano we wsi trzech komorników[4].
Wieś notowana jako Goleiewko położona była w 1581 roku w powiecie kościańskim województwa poznańskiego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów[5].
W wyniku II rozbioru Rzeczypospolitej w 1793, miejscowość przeszła w posiadanie Prus i jak cała Wielkopolska znalazła się w zaborze pruskim. W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Kröben (krobskim) w rejencji poznańskiej[6]. Golejewko należało do okręgu jutroszyńskiego tego powiatu i stanowiło odrębny majątek, którego właścicielem był wówczas (1846) von Zastrow[6]. Według spisu urzędowego z 1837 roku wieś liczyła 224 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 33 dymy (domostwa)[6]. W skład majątku Golejewko wchodziły wówczas także wsie: Drogi (10 domów, 136 osób), Golejwo oraz Olbina (6 domów, 84 osoby)[6].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa leszczyńskiego.
Publikacja z 1964 roku podaje, że Golejewko jest jedną z miejscowości występowania grupy Hazaków[7].
-
Widok pałacu w 2018 -
Widok pałacu przed 1912 -
Schloss Golejewko around 1860, Alexander Duncker
.jpg)
.jpg)
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 34424
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 321 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c Chmielewski 1987 ↓, s. 519.
- ↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, Wielkopolska t. I, Warszawa 1883, s. 63.
- ↑ a b c d Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜ztwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 229.
- ↑ Ludwik Gomolec: Wielkopolskie grupy regionalne i lokalne nazwy ludności wiejskiej. W: red. Józef Burszta: Kultura ludowa Wielkopolski. T. 2. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1964, s. 26.
Bibliografia edytuj
- Stefan Chmielewski: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. I (A – H), zeszyt 3, hasło „Golejewko”. Wrocław: Ossolineum, 1987, s. 519.
Linki zewnętrzne edytuj
- Golejewko w „Słowniku historyczno-geograficznym województwa poznańskiego w średniowieczu”
- Golejewko, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 654.
- Czestram, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 376.
- Golejewko, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 512.