Wikipedia

Gospodarka Kenii

Gospodarka Kenii – gospodarka rynkowa z kilkoma państwowymi przedsiębiorstwami, utrzymująca zliberalizowany system handlu. Kenia jest postrzegana jako centrum finansowe, komunikacyjne i transportowe wschodniej i środkowej Afryki. Głównymi gałęziami gospodarki są rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo, górnictwo, produkcja przemysłowa, energetyka, turystyka i usługi finansowe. Według danych Banku Światowego w 2016 roku PKB Kenii wynosiło 70,53 mld dolarów i była 72. co do wielkości gospodarką świata[8].

Gospodarka Kenii
Ilustracja
Nairobi, centrum finansowe Kenii
Informacje ogólne
Waluta

Szyling kenijski

Bank centralny

Centralny Bank Kenii

Rok podatkowy

1 lipca – 30 czerwca

Organizacje gospodarcze

WTO, EAC, COMESA

Dane statystyczne
PKB (nominalny)

79,5 mld[1] USD (2017)

PKB (ważony PSN)

163 mld dol. międzynarodowych (2017)

PKB per capita

Nominalny: 1702 USD
PSN: 3491 dolarów międzynar. (2017)

Wzrost PKB

4,8%[1] (2017)

Struktura PKB

Rolnictwo: 32,7%
Przemysł: 18%
Usługi: 49,3% (2016)

Inflacja

6,9% (marzec 2018)[2]

Wymiana handlowa
Eksport

6,363 mld USD (2016)

Towary eksportowane

herbata, produkty ogrodnicze, kawa, produkty naftowe, ryby, cement

Główni partnerzy

Uganda 10,7%
Tanzania 7,7%
Holandia 7%
Zambia 5,8%
Wielka Brytania 5,7%

Import

16,34 mld USD (2016)

Towary importowane

maszyny i sprzęt transportowy, produkty naftowe, pojazdy silnikowe, żelazo i stal, kalafonia

Główni partnerzy

Chiny 30%
Indie 15,5%
Zjednoczone Emiraty Arabskie 5,7%
Stany Zjednoczone 4,8%
Japonia 4,7%

Zatrudnienie
Siła robocza

48% (2015)

Struktura zatrudnienia

rolnictwo 75%
przemysł i usługi 25% (2015)

Stopa bezrobocia

11% (2017)[3]

Wskaźniki jakości życia
Ludność poniżej progu ubóstwa

46%[4]

Współczynnik Giniego

47,7% (2013)[5]

Wskaźnik rozwoju społecznego

0,555[6]

Finanse publiczne
Dług publiczny

20,25 mld USD (2016)[7]

Przychody budżetowe

7,375 mld USD (2012)

Wydatki budżetowe

9,3 mld USD (2012)

Rząd Kenii jest ogólnie przyjazny dla inwestorów i wprowadził kilka reform regulacyjnych, w celu uproszczenia inwestycji zagranicznych, jak i lokalnych, w tym utworzenie stref wolnego handlu. Rosną one bardzo szybko, dzięki bezpośrednim inwestycjom zagranicznym. Coraz większa część transakcji zagranicznych Kenii to przelewy Kenijczyków pracujących W USA, Europie, Azji i na Bliskim Wschodzie[9]. W porównaniu z sąsiadami Kenia ma dobrze rozwiniętą infrastrukturę.

W marcu 2014 roku ekonomiści przewidywali, że w Kenii będzie się utrzymywał wzrost gospodarczy powyżej 5%[10], głównie z powodu dynamicznie rozwijających się: telekomunikacji, transportu, budownictwa i rolnictwa. Rozwój spowodowany jest przez dużą liczbę specjalistów mówiących w języku angielskim oraz bardzo dobrą znajomość obsługi komputera, zwłaszcza wśród młodzieży.

W 2018 roku Kenia zajęła 80. miejsce (w 2016 roku 113., a w 2017 roku 92.) w rankingu Doing Business[11].

Sektory gospodarki edytuj

Rolnictwo edytuj

Rolnictwo dominuje w gospodarce kraju, mimo że tylko 15% powierzchni Kenii ma wystarczającą żyzność, aby mogły być na niej prowadzone uprawy, a ziemia pierwszej kategorii zajmuje tylko 8% powierzchni[12]. W 2015 roku aż 75% zatrudnionych pracowało w sektorze rolniczym[13][14]. W 2016 roku rolnictwo było drugim, po usługach, sektorem o największym udziale w strukturze PKB Kenii[13]. W pierwszym kwartale 2017 roku produkcja żywności spadła średnio o 1,1% w porównaniu z pierwszym kwartałem 2016 roku, największy spadek zanotowano w produkcji herbaty, bo o 35,5% (z 139,6 ton na 90,1 ton)[15]. Rolnictwo w Kenii uzależnione jest w bardzo dużym stopniu od pogody.

Na terenach górskich, najżyźniejszych terenach Kenii, uprawia się głównie herbatę, kawę, agawę sizalową, kukurydzę i pszenicę. Zwierzęta gospodarskie hoduje się na sawannach w północno-wschodnich regionach. Kokosy, ananasy, orzechy nerkowca, bawełna, trzcina cukrowa, agawa sizalowa i kukurydza uprawiane są w dolinach[12].

Leśnictwo i rybołówstwo edytuj

Degradacja terenów leśnych zmniejszyła produkcję w leśnictwie. Rybołówstwo ma lokalne znaczenie, skoncentrowane jest głównie wokół Jeziora Wiktorii i posiada niewykorzystany w pełni potencjał nad Jeziorem Rudolfa[12]. W 2013 roku rybołówstwo stanowiło 0,54% krajowego PKB[16] i dawało pracę 130 tysiącom Kenijczyków. Wpływy z eksportu ryb wynosiły 62,9 mln USD w 2012 roku[16]. Zanieczyszczenie wód, przełowienie i używanie niedozwolonych technik łowieckich doprowadziło do spadku ilości poławianych ryb i zagrażało miejscowym gatunkom[12].

Górnictwo edytuj

Kenia nie ma znaczących zasobów mineralnych. Górnictwo i wydobycie ma nieznaczny udział w gospodarce, stanowi ok. 1% PKB[17]. Największe wpływy przynosi wydobycie sody kalcynowej nad jeziorem Magadi[12], która zapewnia 4% światowych dostaw tego surowca[18]. Oprócz sody wydobywa się również wapień, złoto, sól, duże ilości niobu, fluorytu i paliw kopalnych, a ich produkcja rosła dynamicznie w latach 2006–2010[18].

W czerwcu 2016 roku prezydent Kenii Uhuru Kenyatta podpisał nowe prawo, które ma przyczynić się do szybkiego rozwoju tego sektora gospodarki. Według szacunków do 2030 roku dzięki nowej ustawie w Kenii powstanie 20 nowych kopalni, a górnictwo ma wtedy stanowić ok. 10% PKB[17].

Przemysł edytuj

Chociaż Kenia jest najbardziej rozwiniętym przemysłowo krajem Afryki Wschodniej, przemysł stanowi 18% PKB[19][13]. Produkcja przemysłowa w latach 2000. rosła średnio o 3,1% rocznie[19]. W 2011 roku przemysł dawał pracę bezpośrednio ponad 250 tysiącom Kenijczyków, a pośrednio prawie 1,5 miliona ludziom[19]. Działalność przemysłowa skupiona jest wokół trzech największych ośrodków miejskich: Nairobi, Mombasy i Kisumu[12]; jest zdominowana przez przemysł spożywczy[19]. Ponad połowa inwestycji w sektorze przemysłowym jest zagraniczna, z czego połowa to inwestycje przedsiębiorstw z Wielkiej Brytanii[12][19]. Drugim inwestorem są Stany Zjednoczone[12].

Energetyka edytuj

36% mieszkańców Kenii ma dostęp do energii elektrycznej[20][21]. W 2014 roku 44% energii wytwarzały elektrownie geotermalne, 36% elektrownie wodne, a 19% energii wytwarzały elektrownie cieplne (na gaz i ropę naftową, w produkcji energii nie używa się węgla). Mniej niż 1% wytworzonej energii pochodzi z odnawialnych źródeł[21][22].

We wrześniu 2010 roku minister energii i ropy naftowej Patrick Nyoike ogłosił, że Kenia wybuduje pierwszą elektrownię atomową między 2017 a 2022 rokiem[23]. Budowa ma kosztować 3,5 mld USD i będzie wykorzystana technologia południowokoreańska[24].

Finanse edytuj

Kenia jest centrum usług finansowych środkowej i wschodniej Afryki. Nairobi Securities Exchange zajmuje 4. miejsce w Afryce pod względem kapitalizacji[25].

System bankowy w Kenii nadzoruje Centralny Bank Kenii[26]. W 2017 roku w Kenii działały 42 banki komercyjne[27], z czego dwa należą do międzynarodowych korporacji (Barclays i Citibank)[27]. Pozostałe to mniejsze banki lokalne.

Turystyka edytuj

 
Grupa turystów w Kenii
Główny artykuł: Turystyka w Kenii.

Kenijski sektor usług, który stanowi 49,3% PKB, jest zdominowany przez turystykę. W 2013 roku Kenię odwiedziło 1,49 mln zagranicznych turystów[28]. W 2015 roku przychody z turystyki wyniosły 84,6 mld szylingów kenijskich[29]. Najwięcej turystów przybyło w 2015 z Wielkiej Brytanii (98 523 turystów) i Stanów Zjednoczonych (84 759 osób)[29].

Główną atrakcją turystyczną Kenii jest 27 parków narodowych i 34 rezerwaty przyrody[30]. W stolicy państwa, Nairobi, można podziwiać wiele ważnych historycznie budynków (niektóre pochodzą z VIII wieku)[30]. Ponadto w Kenii znajduje się 536 kilometrów plaż z białego piasku[30].

Handel zagraniczny edytuj

Kenia ma ujemny bilans handlowy. W 2016 roku wyeksportowała towary za 6,36 mld USD, a importowała towary i usługi za 16,34 mld USD[13]. Głównymi partnerami handlowymi Kenii są Chiny, Indie, Uganda, Tanzania oraz Zjednoczone Emiraty Arabskie[13].

Głównymi towarami eksportowymi w 2015 roku były herbata (24%), ropa naftowa (9%), kwiaty (7%) oraz rośliny strączkowe (3%)[31]. W 2015 roku Kenia importowała głównie ropę naftową (12%), leki, samochody oraz sprzęt RTV (po 3%)[31].

Kenia bierze aktywny udział w międzynarodowych organizacjach handlowych, takich jak Wspólny Rynek Afryki Wschodniej i Południowej, Wspólnota Wschodnioafrykańska, a także Światowa Organizacja Handlu.

Infrastruktura edytuj

 
Port lotniczy Jomo Kenyatta w Nairobi
 
Drogi w Kenii (stan na 2013 rok)
Zobacz też: Transport w Kenii.

Lotnicza edytuj

W 2013 roku w Kenii działało 197 lotnisk cywilnych, z czego tylko 16 miało utwardzone pasy startowe[13]. Wiele z lotnisk bez utwardzonych służy prywatnym celom, jak organizowanie safari i prywatne parki gier, ale są obsługiwane przez linie lotnicze AirKenya. Największym portem lotniczym w Kenii jest port lotniczy Jomo Kenyatta w Nairobi. Niektóre loty międzynarodowe są organizowane z Portu lotniczego Mombasa-Moi. W 2011 roku port lotniczy Kisumu został przebudowany na międzynarodowy port lotniczy. W 2012 roku U.S. Navy Seabees wybudowały nowy asfaltowy pas startowy na lotnisku w Wajir, aby mógł obsługiwać ciężkie samoloty wojskowe[32].

W 2015 roku linie lotnicze obsłużyły 4,8 mln pasażerów[13].

Kolejowa edytuj

W Kenii długość linii kolejowych wynosi 3806 km, z czego 3344 km to kolej wąskotorowa (o rozstawie szyn 1000 mm)[13].

W 2017 roku otwarto nową linię kolejową o długości 470 km, który łączy port morski w Mombasie ze stolicą kraju, Nairobi[33]. Koszt inwestycji wyniósł 3,2 mld USD i został częściowo sfinansowany przez Chiny. Jest to część nowej sieci kolei, która ma łączyć Kenię, Etiopię, Sudan Południowy, Ugandę, Rwandę, Burundi i Demokratyczną Republikę Kongo[33].

Drogowa edytuj

W 2017 roku w Kenii istniało 161 452 km dróg, z czego tylko 14 420 km to drogi utwardzone[13]. Sieć autostrad liczy 8500 km[13]. Dwie z nich mają zasięg międzynarodowy i łączą: Mombasę z Lagos oraz Kair z Kapsztadem (przez Nairobi). Transport publiczny w miastach jest prawie w całości obsługiwany przez minibusy.

Telekomunikacyjna edytuj

W 2015 roku 46% populacji Kenii posiadało dostęp do Internetu[13]. Z telefonów komórkowych korzysta prawie 38 milionów mieszkańców[13], a w kraju dynamicznie rozwija się system płatności mobilnych M-Pesa.

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b World Economic Outlook, April 2018 [online], www.imf.org [dostęp 2018-05-05] (ang.).
  2. ↑ Inflation Rates – CBK, „CBK” [dostęp 2018-05-05] (ang.).
  3. ↑ Duncan Miriri, Years of growth have not muted Kenya’s unemployment, particularly..., Reuters [dostęp 2018-05-05] (ang.).
  4. ↑ Kenya at a Glance [online], UNICEF [dostęp 2018-05-05] (ang.).
  5. ↑ Income Gini coefficient [online], hdr.undp.org [dostęp 2017-08-14] [zarchiwizowane z adresu 2010-06-10] (ang.).
  6. ↑ Human Development Reports [online], hdr.undp.org [dostęp 2017-08-14] (ang.).
  7. ↑ The World Factbook – Central Intelligence Agency [online], www.cia.gov [dostęp 2017-08-14] [zarchiwizowane z adresu 2020-08-31] (ang.).
  8. ↑ GDP (current US$) [online], data.worldbank.org [dostęp 2017-08-14] (ang.).
  9. ↑ Kenya company formation support services, „Healy Consultants” [dostęp 2017-08-14] (ang.).
  10. ↑ http://web.archive.org/web/20150423121251/http://www.africaneconomicoutlook.org/en/countries/east-africa/kenya/ [dostęp 2017-08-14] (ang.).
  11. ↑ Doing Business in Kenya – World Bank Group [online], www.doingbusiness.org [dostęp 2017-11-06].
  12. ↑ a b c d e f g h Wayback Machine [online], 18 marca 2009 [dostęp 2017-08-15] [zarchiwizowane z adresu 2009-03-18].
  13. ↑ a b c d e f g h i j k l The World Factbook – Central Intelligence Agency [online], www.cia.gov [dostęp 2017-08-15] [zarchiwizowane z adresu 2020-08-31] (ang.).
  14. ↑ Kenya [online], Feed the Future [dostęp 2017-08-15].
  15. ↑ Quarterly Gross Domestic Product Report First Quarter 2017 – Kenya National Bureau of Statistics, „Kenya National Bureau of Statistics” [dostęp 2017-08-15] [zarchiwizowane z adresu 2017-08-15] (ang.).
  16. ↑ a b FAO Fisheries & Aquaculture – Country Profile [online], www.fao.org [dostęp 2017-08-15] (ang.).
  17. ↑ a b Kenya’s mining industry: set for a boom? [online], Mining Technology [dostęp 2017-08-16] [zarchiwizowane z adresu 2020-10-21].
  18. ↑ a b Thoms R. Yager, The mineral industry in Kenya, PDF, U.S. Geological Survey, 2010 (ang.).
  19. ↑ a b c d e Sectors – Commonwealth of Nations, „Commonwealth of Nations” [dostęp 2017-08-16] (ang.).
  20. ↑ Energy in Kenya – Kenya Energy Guide, „Softkenya.com”, 26 stycznia 2014 [dostęp 2017-08-16] [zarchiwizowane z adresu 2017-08-16] (ang.).
  21. ↑ a b Access to electricity (% of population) [online], data.worldbank.org [dostęp 2017-08-16] (ang.).
  22. ↑ IEA – Report [online], www.iea.org [dostęp 2017-08-16] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-11].
  23. ↑ Kenya to commission first nuclear plant in 2022, „archive.is”, 6 sierpnia 2013 [dostęp 2017-08-16] [zarchiwizowane z adresu 2013-08-06].
  24. ↑ Kenya Aims to Build Nuclear Power Plant by 2017, „Bloomberg.com” [dostęp 2017-08-16].
  25. ↑ About NSE [online] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-13] (ang.).
  26. ↑ The Constitution of Kenya [online], 2010 [dostęp 2017-08-16] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-02] (ang.).
  27. ↑ a b Commercial Banks – CBK, „CBK” [dostęp 2017-08-16] (ang.).
  28. ↑ Subscribe to read [online], Financial Times [dostęp 2017-08-16].
  29. ↑ a b More tourists are turning away from Kenya as election insecurity worries grow, „Quartz” [dostęp 2017-08-16] (ang.).
  30. ↑ a b c Tourism in Kenya Overview and Statistics – Kenya Tourism [online] [dostęp 2017-08-16] (ang.).
  31. ↑ a b What did Kenya export in 2015? | The Atlas Of Economic Complexity [online], atlas.cid.harvard.edu [dostęp 2017-08-17] (ang.).
  32. ↑ Navy Seabees to Construct Jet Handling Runway in Wajir Airbase Kenya, „Strategic Intelligence Service” [dostęp 2017-08-17] [zarchiwizowane z adresu 2012-06-23] (ang.).
  33. ↑ a b Kenya opens Nairobi-Mombasa Madaraka Express railway, „BBC News”, 31 maja 2017 [dostęp 2017-08-17] (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gospodarka_Kenii&oldid=72344819”