Grupa Operacyjna Kawalerii Nr 2

Grupa Operacyjna Kawalerii Nr 2
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1939
Rozformowanie	1939
	Dowódcy
Pierwszy	gen. bryg. Marian Przewłocki
	Działania zbrojne
	kampania wrześniowa
	Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych	wojsko
Podległość	Armia „Modlin”

Grupa Operacyjna Kawalerii Nr 2 (GOKaw. Nr 2) – dyspozycyjne dowództwo taktyczne kawalerii, zmobilizowane w dniach 27–29 sierpnia 1939 w m. Brody przez Dowództwo Kresowej Brygady Kawalerii i 22 pułk Ułanów Podkarpackich, w mobilizacji alarmowej (grupa jednostek oznaczona kolorem zielonym).

Historia

Dowództwo Grupy Operacyjnej Kawalerii Nr 2 zostało zmobilizowane jako dowództwo dyspozycyjne Naczelnego Wodza. Na dowódcę grupy wyznaczony został, gen. bryg. Marian Przewłocki, dotychczasowy dowódca Kresowej BK.

Zgodnie z planem mobilizacyjnym „W1” w Warszawie, w grupie żółtej, formowała się Kwatera Główna GOK Nr 2. Kwatera główna została wprowadzona do planu mobilizacyjnego po rozformowaniu Dowództwa Dywizji Kawalerii.

Późnym wieczorem 4 września 1939 dowództwo grupy zostało podporządkowane dowódcy Armii „Modlin” z zadaniem organizacji obrony przedmościa „Wyszogród” przy pomocy zebranych oddziałów 8 DP i 20 DP oraz III batalionu 41 pułku piechoty 29 DP. Wspomniane zdanie pierwotnie miał wykonać gen. bryg. Władysław Anders, którego w tym właśnie celu przed południem 4 września dowódca armii mianował dowódcą Grupy Operacyjnej „Tadeusz”. Autorzy monografii Armii „Modlin” stwierdzają, że gen. Anders uchylił się od wykonania powierzonego mu zadania, co doprowadziło do ostrej scysji z gen. Przedrzymirskim.

5 września 1939 około godz. 3.00 do Wyszogrodu przybył dowódca grupy. Na przedmościu zastał 1 kompanię batalionu ON „Warszawa I” pod dowództwem kpt. Henryka Kuźmińskiego i pluton saperów. Na prośbę gen. Przewłockiego dowódca 26 pułku ułanów przydzielił mu szwadron kawalerii i 15 baterię artylerii konnej pod dowództwem kpt. Walentego Rakowskiego z przedmościa „Płock”^[a]. Około południa^[b]. przybył III/41 pp pod dowództwem mjr. Kazimierza Bunclera. Batalion został przywieziony autobusami z Warszawy. Tego samego dnia o świcie na rozkaz dowódcy grupy saperzy podjęli nieudaną próbę zniszczenia mostu na Wiśle zakończoną, z braku odpowiedniej ilości materiałów wybuchowych, osmaleniem podpór. Most został zniszczony w dniach 7 i 8 września przez 2 kompanię 60 batalionu saperów, kpt. Witolda Kwiatkowskiego. Po wysadzeniu mostu pododdziały grupy przystąpiły do dozorowania 10 km odcinka Wisły od Wyszogrodu do Czerwińska (wyłącznie).

6 września gen. Przedrzymirski rozwiązał grupę. Odcinek dozorowania przejęła Nowogródzka BK. Gen. Przewłocki przekazał funkcję płk. dypl. Lawiczowi i udał się do Lublina, do dyspozycji dowódcy Armii „Lublin”.

7 września gen. Przewłocki wraz ze swym sztabem zameldował się w dowództwie Armii „Lublin”. Tego samego dnia samodzielny pluton telefoniczno-kablowy nr 3 pod dowództwem por. łącz. rez. Jana Kazimierza Makowskiego przydzielony do sztabu grupy gen. Przewłockiego został podporządkowany dowódcy 20 Dywizji Piechoty^[1].

8 września o godz. 2.00 gen. bryg. Wacław Stachiewicz zapowiedział dowódcy Armii „Modlin” ponowny przyjazd GOKaw. 2, w celu ułatwienia organizacji dowodzenia. Gen. Przedrzymirski zamierzał powierzyć gen. Przewłockiemu dowództwo nad 33 DP (rez.) i 41 DP (rez.). Powyższy zamiar nie został zrealizowany ponieważ szef Sztabu NW nie posiadał łączności z Armią „Lublin”.

14 września gen. Piskor skierował sztab grupy do Lwowa.

Po wkroczeniu sowietów gen. Przewłocki dostał się do niewoli.

Obsada personalna

Obsada personalna Kwatery Głównej GOKaw. nr 2^[2]

dowódca grupy – gen. bryg. Marian Przewłocki
szef sztabu – ppłk dypl. kaw. Witold Eugeniusz Sawicki
kwatermistrz – mjr dypl. kaw. Zygmunt Mieszczankowski
oficer sztabu – mjr dypl. kaw. Witold II Jabłoński
p.o. szefa Oddziału II – p.o. kpt. art. Stanisław Snarski
szef III Oddziału III – rtm. dypl. Leon Antoni Bittner
dowódca łączności – mjr łącz. Jan Wojciech Zgorzelski
Komendant Kwatery Głównej – rtm. Stanisław Mróz^[3]

Uwagi

↑ Piotr Zarzycki podaje, że przydzielenie baterii nastąpiło 5 września o godz. 19.00 na rozkaz dowódcy armii, a bateria dotarła pod Wyszogród przed świtem 7 września>
↑ Ludwik Głowacki podaje, że o świcie

Przypisy

↑ Jan Kazimierz Makowski. [w:] Kolekcja akt żołnierzy zarejestrowanych w rejonowych komendach uzupełnień, sygn. II.56.2264 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-05-13].
↑ Głowacki 1985 ↓, s. 87.
↑ Stanisław Mróz. [w:] Kolekcja akt żołnierzy zarejestrowanych w rejonowych komendach uzupełnień, sygn. II.56.3827 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-05-13].

Bibliografia

Ludwik Głowacki: Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939. Wyd. 5. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1985. ISBN 83-11-07109-8.
Głowacki Ludwik, Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939, Wydawnictwo Lubelskie, wyd. II, Warszawa 1986, ISBN 83-222-0377-2, ss.
Jurga Tadeusz, Karbowski Władysław, Armia „Modlin” 1939, Wydawnictwo MON, Warszawa 1987, wyd. I, ISBN 83-11-07274-4.
Piotr Zarzycki, 15 bateria artylerii konnej w kampanii wrześniowej 1939 roku, Przegląd Historyczno-Wojskowy Nr 3 (203) z 2004 r., s. 77–86.
Drewniany most na Wiśle w Wyszogrodzie 1916-1999, foto. i mapa

[1] Piotr Zarzycki podaje, że przydzielenie baterii nastąpiło 5 września o godz. 19.00 na rozkaz dowódcy armii, a bateria dotarła pod Wyszogród przed świtem 7 września>

[2] Ludwik Głowacki podaje, że o świcie

[3] Jan Kazimierz Makowski. [w:] Kolekcja akt żołnierzy zarejestrowanych w rejonowych komendach uzupełnień, sygn. II.56.2264 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-05-13].

[CITEREFGłowacki198587-4] Głowacki 1985 ↓, s. 87.

[5] Stanisław Mróz. [w:] Kolekcja akt żołnierzy zarejestrowanych w rejonowych komendach uzupełnień, sygn. II.56.3827 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-05-13].

[a]

[b]

[1]

[2]

[3]