Grupa Operacyjna Kawalerii Nr 2
Grupa Operacyjna Kawalerii Nr 2 (GOKaw. Nr 2) – dyspozycyjne dowództwo taktyczne kawalerii, zmobilizowane w dniach 27–29 sierpnia 1939 w m. Brody przez Dowództwo Kresowej Brygady Kawalerii i 22 pułk Ułanów Podkarpackich, w mobilizacji alarmowej (grupa jednostek oznaczona kolorem zielonym).
Dowództwo Grupy Operacyjnej Kawalerii Nr 2 zostało zmobilizowane jako dowództwo dyspozycyjne Naczelnego Wodza. Na dowódcę grupy wyznaczony został, gen. bryg. Marian Przewłocki, dotychczasowy dowódca Kresowej BK.
Zgodnie z planem mobilizacyjnym „W1” w Warszawie, w grupie żółtej, formowała się Kwatera Główna GOK Nr 2. Kwatera główna została wprowadzona do planu mobilizacyjnego po rozformowaniu Dowództwa Dywizji Kawalerii.
Późnym wieczorem 4 września 1939 dowództwo grupy zostało podporządkowane dowódcy Armii „Modlin” z zadaniem organizacji obrony przedmościa „Wyszogród” przy pomocy zebranych oddziałów 8 DP i 20 DP oraz III batalionu 41 pułku piechoty 29 DP. Wspomniane zdanie pierwotnie miał wykonać gen. bryg. Władysław Anders, którego w tym właśnie celu przed południem 4 września dowódca armii mianował dowódcą Grupy Operacyjnej „Tadeusz”. Autorzy monografii Armii „Modlin” stwierdzają, że gen. Anders uchylił się od wykonania powierzonego mu zadania, co doprowadziło do ostrej scysji z gen. Przedrzymirskim.
5 września 1939 około godz. 3.00 do Wyszogrodu przybył dowódca grupy. Na przedmościu zastał 1 kompanię batalionu ON „Warszawa I” pod dowództwem kpt. Henryka Kuźmińskiego i pluton saperów. Na prośbę gen. Przewłockiego dowódca 26 pułku ułanów przydzielił mu szwadron kawalerii i 15 baterię artylerii konnej pod dowództwem kpt. Walentego Rakowskiego z przedmościa „Płock”[a]. Około południa[b]. przybył III/41 pp pod dowództwem mjr. Kazimierza Bunclera. Batalion został przywieziony autobusami z Warszawy. Tego samego dnia o świcie na rozkaz dowódcy grupy saperzy podjęli nieudaną próbę zniszczenia mostu na Wiśle zakończoną, z braku odpowiedniej ilości materiałów wybuchowych, osmaleniem podpór. Most został zniszczony w dniach 7 i 8 września przez 2 kompanię 60 batalionu saperów, kpt. Witolda Kwiatkowskiego. Po wysadzeniu mostu pododdziały grupy przystąpiły do dozorowania 10 km odcinka Wisły od Wyszogrodu do Czerwińska (wyłącznie).
6 września gen. Przedrzymirski rozwiązał grupę. Odcinek dozorowania przejęła Nowogródzka BK. Gen. Przewłocki przekazał funkcję płk. dypl. Lawiczowi i udał się do Lublina, do dyspozycji dowódcy Armii „Lublin”.
7 września gen. Przewłocki wraz ze swym sztabem zameldował się w dowództwie Armii „Lublin”.
8 września o godz. 2.00 gen. bryg. Wacław Stachiewicz zapowiedział dowódcy Armii „Modlin” ponowny przyjazd GOKaw. 2, w celu ułatwienia organizacji dowodzenia. Gen. Przedrzymirski zamierzał powierzyć gen. Przewłockiemu dowództwo nad 33 DP (rez.) i 41 DP (rez.). Powyższy zamiar nie został zrealizowany ponieważ szef Sztabu NW nie posiadał łączności z Armią „Lublin”.
14 września gen. Piskor skierował sztab grupy do Lwowa.
Po wkroczeniu sowietów gen. Przewłocki dostał się do niewoli.
Obsada personalna GOKaw. nr 2[1]
- dowódca grupy – gen. bryg. Marian Przewłocki
- szef sztabu – ppłk dypl. Witold Nowina-Sawicki
- kwatermistrz – mjr dypl. Mieszczankowski
- oficer sztabu – mjr dypl. Witold Jabłoński
- Szef Oddziału II – p.o. kpt. Stanisław Snarski
- Szef Oddziału III – rtm. dypl. Leon Bittner
- Oficer łączności – mjr Zgorzelski
- Komendant Kwatery Głównej – rtm. Mróz
Uwagi edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Głowacki 1985 ↓, s. 87.
Bibliografia edytuj
- Ludwik Głowacki: Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939. Wyd. 5. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1985. ISBN 83-11-07109-8.
- Głowacki Ludwik, Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939, Wydawnictwo Lubelskie, wyd. II, Warszawa 1986, ISBN 83-222-0377-2, ss.
- Jurga Tadeusz, Karbowski Władysław, Armia „Modlin” 1939, Wydawnictwo MON, Warszawa 1987, wyd. I, ISBN 83-11-07274-4.
- Piotr Zarzycki, 15 bateria artylerii konnej w kampanii wrześniowej 1939 roku, Przegląd Historyczno-Wojskowy Nr 3 (203) z 2004 r., s. 77–86.
- Drewniany most na Wiśle w Wyszogrodzie 1916-1999, foto. i mapa