Gustaw Pokrzywka
Gustaw Pokrzywka (ur. 28 listopada 1899 w Rzeszowie, zm. 11 czerwca 1987 w Krakowie) – polski wojskowy mechanik lotniczy, zwycięzca, wspólnie z Jerzym Bajanem, Międzynarodowych Zawodów Samolotów Turystycznych Challenge 1934.
 Jerzy Bajan i Gustaw Pokrzywka (z prawej) przed samolotem RWD-9S | |
| majster mechanik, chorąży Flight Sergeant | |
| Data i miejsce urodzenia |
28 listopada 1899 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
11 czerwca 1987 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1916 – około 1947 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja |
|
| Jednostki |
67 kompania lotnicza (Austro-Węgry), |
| Stanowiska |
szef mechaników, oficer techniczny |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa, |
| Późniejsza praca |
w fabryce czekolady Piasecki, później w Zakładach Przemysłu Cukierniczego „22 Lipca” |
| Odznaczenia | |
    
| |
.png){kind=small}
.svg){kind=small}
Życiorys
edytujPoczątek służby wojskowej
edytujGustaw Pokrzywka otrzymał powołanie do wojska austro-węgierskiego pod koniec 1916 roku, został skierowany do Luftfahr Arsenal w Wiedniu. Ukończył tam szkołę mechaników lotniczych. Później służył na froncie włoskim, będąc mechanikiem w 67 kompanii lotniczej, a następnie w 6 etapowym parku lotniczym[1]. Po wojnie, w listopadzie 1918 roku powrócił do Rzeszowa. Dostał przydział do polskiego pułku piechoty, ale będąc specjalistą lotniczym, został wkrótce skierowany na lotnisko Kraków-Rakowice-Czyżyny. Służył tam jako mechanik III eskadry lotniczej bojowej. Wraz z nią walczył w wojnie polsko-ukraińskiej i wojnie polsko-bolszewickiej. W 1921 roku został przeniesiony, wraz z eskadrą, do 1 pułku lotniczego w Warszawie. W 1926 roku otrzymał przydział do 11 pułku myśliwskiego w Lidzie. Następnie był szefem mechaników w 114 eskadrze myśliwskiej, która w 1928 roku została podporządkowana 2 pułkowi lotniczemu i przemianowana na 122 eskadrę myśliwską. Na początku lat 30. Pokrzywka ukończył kurs pilotażu. W 1935 roku ukończył kurs szefów mechaników, awansując ze stopnia starszego sierżanta na stopień chorążego[2].
Osiągnięcia sportowe
edytuj
W 1929 roku w czasie III Lotu Małej Ententy i Polski Gustaw Pokrzywka był kierownikiem polskiej placówki technicznej w Bukareszcie. W latach 30. trzykrotnie był mechanikiem Jerzego Bajana w Challenge’ach. W 1930 roku załoga Bajan-Pokrzywka zajęła 32. miejsce, w 1932 – 10. (te zawody zakończyły się zwycięstwem polskiej załogi Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury na samolocie polskiej konstrukcji RWD-6), a w 1934 roku odniosła zwycięstwo na polskim samolocie RWD-9. Drugie miejsce także należało do Polaków – samolot SP-DRC pilotowała załoga Stanisław Płonczyński i Stanisław Ziętek[3]. Wcześniej, w 1933 roku Gustaw Pokrzywka wspólnie z Jerzym Bajanem uczestniczyli również w I Międzynarodowym Zlocie Gwiaździstym do Wiednia i Locie Alpejskim[2].
II wojna światowa i lata powojenne
edytujWe wrześniu 1939 roku służył jako oficer techniczny w III/2 dywizjonie myśliwskim. 17 września przekroczył granicę polsko-rumuńską i został internowany w Rumunii. Po ucieczce z obozu internowania przez Bejrut dostał się do Francji, gdzie w marcu 1940 roku został przydzielony jako oficer techniczny Polskich Sił Powietrznych we Francji do klucza bojowego w Châteauroux. W czerwcu 1940 roku, w obliczu klęski Francji, na awionetce Simons (złożonej przez siebie z dwóch rozbitych maszyn tego typu) poleciał do Wielkiej Brytanii. Otrzymał numer służbowy RAF 782433[4], w 1940 roku ukończył kurs instruktorów mechaników i został przydzielony do komisji kwalifikującej personel techniczny. W latach 1942–1943 służył w polskiej eskadrze zgrywania załóg[2].
11 lipca 1947 roku wrócił do Polski. Do 1950 roku pracował w fabryce czekolady Piasecki, później w Zakładach Przemysłu Cukierniczego „22 Lipca”. W 1965 roku przeszedł na rentę. Mieszkał w Krakowie. Po śmierci został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera VI-6-14)[5].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Walecznych
- Medal Lotniczy (czterokrotnie)[6]
- Złoty Krzyż Zasługi (16 września 1934)[7][8]
- Brązowy Krzyż Zasługi
- Defence Medal (Wielka Brytania)
- War Medal 1939–1945 (Wielka Brytania)[2]
Upamiętnienie
edytujW Krakowie na terenie Bieńczyc jedna z ulic nosi imię Gustawa Pokrzywki.
Przypisy
edytuj- ↑ Raj. Kul.. Gustaw Pokrzywka. „Skrzydlata Polska”. 34-35/1967, s. 27, 20–27 sierpnia 1967. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- ↑ a b c d Mariusz Niestrawski: Pokrzywka Gustaw. [dostęp 2014-09-07].
- ↑ Zwycięzcy Turnieju Lotniczego (Challenge 1934 r.). „Świat Zasłużonych”. Nr 2, s. 9, 1934. Warszawa. [dostęp 2020-12-09].
- ↑ Krzystek 2012 ↓, s. 461.
- ↑ Profil Gustawa Pokrzywki na stronie Niebieska Eskadra. 2013-10-22. [dostęp 2014-09-07].
- ↑ Pokrzywka Gustaw [online], listakrzystka.pl [dostęp 2019-06-11] (pol.).
- ↑ M.P. z 1934 r. nr 221, poz. 286 „za zasługi na polu propagandy lotnictwa na terenie międzynarodowym”.
- ↑ Wspaniałe zwycięstwo polskich pilotów i polskich maszyn. Odznaczenie zwycięzców. „Gazeta Lwowska”, s. 1, nr 221 z 18 września 1934.
Bibliografia
edytuj- Ryszard Bartel, Jan Chojnacki, Tadeusz Królikiewicz, Adam Kurowski: Z historii polskiego lotnictwa wojskowego 1918–1939. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1978.
- Jerzy R. Konieczny, Tadeusz Malinowski: Mała encyklopedia lotników polskich. Warszawa: 1983. ISBN 83-206-0337-4.
- Rajmund Kuliński. Gustaw Pokrzywka. „Skrzydlata Polska”. 34–35 (841–842), s. 27, 1967.
- Rajmund Kuliński. Gustaw Pokrzywka o Jerzym Bajanie. „Skrzydlata Polska”. 34–35 (841–842), s. 26–27, 1967.
- Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940–1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
- Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w Wojnie Obronnej 1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1982. ISBN 83-206-0795-7.
- Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w latach 1918–1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1989. ISBN 83-206-0760-4.