Helene Stöcker
Helene Stöcker[1][2] (ur. 13 listopada 1869 w Elberfeld; dzisiaj Wuppertal, zm. 24 lutego 1943 w Nowym Jorku) – Niemka, walcząca o prawa kobiet, reformy seksualne, pacyfistka i publicystka. W 1905 założyła związek ochrony macierzyństwa – (niem. Bund für Mutterschutz). W 1908 zmieniła nazwę na Niemiecka Federacja Ochrony Macierzyństwa i Reformy Seksualnej – (niem. Deutscher Bund für Mutterschutz und Sexualreform). Prowadziła kampanię na rzecz niezamężnych matek i ich dzieci.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
_Helene_St%C3%B6cker.jpg)
Życiorys edytuj
Helene Stöcker[1][2] urodziła się w Elberfeld jako najstarsza córka producenta tkanin – Petera Heinricha Ludwiga Stöckera[1] i jego żony Huldy, z domu Bergmann. W latach 1879–1889 uczęszczała do miejskiej Wyższej Szkoły Córek w Elberfeld. W 1892 Stöcker przeniosła się do Berlina i brała tam udział w seminarium dla nauczycieli. Czytając „The Arms Down!” Berthy von Suttner po raz pierwszy miała kontakt z pacyfizmem[1]. Dołączyła nawet do Niemieckiego Towarzystwa Pokoju założonego przez Suttner[1]. W 1983 Stöcker przystąpiła do egzaminu dla nauczycieli szkół wyższych, dla dziewcząt. Pod tytułem Nowoczesna kobieta publikowała swój pierwszy esej w magazynie Freie Bühne[1]. W nim rozwijała model pewnej siebie, ekonomicznie niezależnej kobiety, która w żaden sposób nie jest podporządkowana mężczyźnie. W 1894–1896 uczęszczała na kursy prowadzone przez Helene Lange. W 1896, po przyjęciu na Uniwersytet Berliński Stöcker uczestniczyła w zajęciach z zakresu historii literatury, filozofii i ekonomii[1]. Studiowała między innymi u Georga Simmela. W tamtym czasie założyła związek studiujących kobiet – (niem. Verein Studierender Frauen) i prowadziła wykład na temat Friedricha Nietzsche i kobiet. W 1897 Stöcker odwiedziła Nietzsche w Weimarze. Analiza jego filozofii miała decydujący wpływ na opracowaną przez Stöcker teorię „nowej etyki”[1].
W latach 1897–1898 pracowała dla filozofa, Wilhelma Dilthey[1] przy biografii Friedricha Schleiermachera. 18 maja 1898 w swoim pierwszym wystąpieniu publicznym na spotkaniu protestacyjnym Związku edukacji kobiet – studia kobiet – (niem. Verein Frauenbildung – Frauenstudien) Stöcker wezwała do bezpłatnego dostępu do instytucji edukacyjnych i równości kobiet wśród obywateli[1]. W tamtym czasie była jednym ze współzałożycieli Stowarzyszenia Postępowych Stowarzyszeń Kobiet – (niem. Verbands fortschrittlicher Frauenvereine). W latach 1898–1899 kontynuowała studia w Glasgow. W 1900 przeniosła się do Berna, aby tam ukończyć studia. W 1901 Stöcker obroniła pracę doktorską na uniwersytecie w Bernie. Tytuł jej pracy brzmiał – O spojrzeniu na sztukę w XVIII wieku. Od Johanna Joachima Winckelmanna do Wilhelma Heinricha Wackenrodera[1]. W 1901–1905 była wykładowcą na uniwersytecie Lessinga w Berlinie. W 1903–1904 przejęła redakcję magazynu „Frauenrundschau”. 5 stycznia 1905 Stöcker wraz z przedstawicielami proletariackiego ruchu kobiecego, takimi, jak Lily Braun i Henriette Fürth, założyła „Stowarzyszenie na rzecz ochrony macierzyństwa i reformy seksualnej”. Rząd federalny dążył do zmniejszenia uprzedzeń wobec niezamężnych matek i ich dzieci oraz do poprawy sytuacji prawnej i społecznej[1].
W latach 1905–1932 Stöcker publikowała magazyn – Ochrona macierzyństwa – (niem. Mutterschutz), od 1908 Nowa generacja – (ang. The New Generation) organu Federacji ochrony macierzyństwa – (niem. Bund für Mutterschutz). Stöcker propagowała swoje idee „nowej etyki”, której podstawą było prawo kobiety do samostanowienia nad ciałem i seksualnością. Jej zdaniem miłość nie była jedyną uzasadnioną podstawą jakiegokolwiek związku seksualnego, ale małżeństwem[1].
W 1908 otworzono pierwsze dwa domy Federacji ochrony macierzyństwa w Berlinie i we Frankfurcie nad Menem. W dniach 6–9 października, zgodnie z sugestią Stöcker, Zgromadzenie Ogólne Federacji Niemieckich Stowarzyszeń Kobiet domagało się bezkarności aborcji i usunięcia § 218[1]. Niestety większość delegatów odrzuciła wniosek. W 28, 29 lipca 1910 Stöcker brała udział w Międzynarodowym Kongresie Neomalthusa w Hadze, gdzie omawiane były opcje regulowania i ograniczania urodzeń. W swoim wykładzie reprezentowała prawo kobiety do antykoncepcji[1].
W 1912 niemieckie stowarzyszenie kobiet odrzuciło wniosek Federacji ochrony macierzyństwa wbrew woli Stöcker ze względu na cele reformy seksualnej.
Czasy wojny edytuj
W latach 1914–1918, podczas I wojny światowej Stöcker stała się radykalną pacyfistką. W 1915 uczestniczyła jako delegat na Międzynarodowym Kongresie Kobiet dla Pokoju w Hadze. 3 grudnia 1916 Stöcker na zgromadzeniu ogólnym pacyfistycznego biura centralnego – „rada prawa międzynarodowego” została wybrana do zarządu. W 1919 brała udział w Międzynarodowej Konferencji Pokoju Kobiet w Zurychu i założyła fundację Międzynarodowej Ligi Kobiet na rzecz Pokoju i Wolności[1]. W 1921 Stöcker była jednym z założycieli „Międzynarodowych przeciwników służby wojskowej” w Bilthoven, w Holandii. W 1922 wydano jej jedyną powieść – Miłość[1] (niem. Liebe), która ma silne cechy autobiograficzne i wyraża idee moralne Stöcker.
25, 26 października tego samego roku zgromadzenie ogólne „Federacji ochrony macierzyństwa” decydowało o nowych wytycznych, które zostały opracowane przy znacznym udziale Stöcker. Ograniczenie ochrony macierzyństwa i reformy seksualnej zostało zniesione, a zaangażowanie na rzecz pacyfizmu wysuwało się na pierwszy plan[1]. W latach 1922–1932 Stöcker była członkiem zarządu „Niemieckiej Ligi Praw Człowieka”. 1 czerwca 1923 współzałożyła „Towarzystwo Przyjaciół Nowej Rosji”. W 1926 Stöcker dołączyła do „Grupy rewolucyjnych pacyfistów”[1], która w swoim programie opisywała kapitalistyczny porządek społeczny jako główne źródło wojny. W 1928 brała udział w drugim Międzynarodowym Kongresie Reformy Seksualnej w Kopenhadze.
13 listopada 1929 pojawiła się pamiątkowa publikacja w związku z sześćdziesiątymi urodzinami Stöcker, która uznała jej pracę na rzecz emancypacji kobiet, zwłaszcza w dziedzinie ochrony macierzyństwa, oraz jej zaangażowaniu na rzecz pokoju[1].
28 lutego 1933, po dojściu do władzy narodowych socjalistów[1] Stöcker wyemigrowała do Zurychu. Z akt tajnej policji stanowej (Gestapo) z 1937 wynika, że została odwołana z przynależności do Rzeszy i jej doktorat też został odwołany[1]. Narodowi socjaliści skonfiskowali[1] jej depozyty bankowe i zniszczyli[1] jej skrzynki z manuskryptami. 9 marca 1938 została pozbawiona obywatelstwa niemieckiego[1]. W 1940 przeprowadziła się do Szwecji. W 1941 Stöcker wyemigrowała do Stanów Zjednoczonych przez Związek Radziecki. Tam intensywnie pracowała nad swoją autobiografią, której nigdy nie ukończyła[1].
23 lutego 1943 Helene Stöcker zmarła w Nowym Jorku[1].
Życie prywatne edytuj
W 1905 Stöcker poznała berlińskiego prawnika, Bruna Springera[1], z którym zawarła związek partnerski aż do jego śmierci. 12 lutego 1931 zmarł jej partner życiowy.
Publikacje edytuj
- 1904: Helene Stocker: Zur Kunstanschauung des 18. Jahrhunderts: Von Winckelmann bis zu Wackenroder.;
- 1906: Die Liebe und die Frauen. Ein Manifest der Emanzipation von Frau und Mann im deutschen Kaiserreich.;
- 1910: Krisenmache. Eine Abfertigung.;
- 1912: Ehe und Konkubinat.;
- 1912: Karoline Michaelis. Briefe.;
- 1915: Zehn Jahre Mutterschutz.;
- 1915: Geschlechterpsychologie und Krieg.;
- 1916: Sexualpädagogik, Krieg und Mutterschutz.;
- 1916: Moderne Bevölkerungspolitik.;
- 1916: Petitionen des Deutschen Bundes für Mutterschutz 1905–1916.;
- 1916: Resolutionen des Deutschen Bundes für Mutterschutz 1905–1916.;
- 1920: Die Liebe der Zukunft.;
- 1921: Das Werden der neuen Moral.;
- 1922: Liebe.;
- 1924: Erotik und Altruismus.;
- 1928: Verkünder und Verwirklicher. Beiträge zum Gewaltproblem.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab Helene Stöcker 1869-1943, Frauenrechtlerin, Sexualreformerin. dhm.de. [dostęp 2020-03-29]. (niem.).
- ↑ a b Helene Stöcker, deutsche Frauenrechtlerin, Sexualreformerin, Philosophin, Pazifistin und Publizistin. fembio.org. [dostęp 2020-03-29]. (niem.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Helene Stöcker (1869-1943), (niem.)