Wikipedia

Henry Miller

pisarz amerykański

Henry Valentine Miller (ur. 26 grudnia 1891 w Nowym Jorku, zm. 7 czerwca 1980 w Los Angeles) – amerykański pisarz i malarz.

Henry Miller
ilustracja
Imię i nazwisko

Henry Valentine Miller

Data i miejsce urodzenia

26 grudnia 1891
Nowy Jork

Data i miejsce śmierci

27 czerwca 1980
Los Angeles

Narodowość

Amerykanin

Dziedzina sztuki

literatura

Epoka

modernizm

Ważne dzieła
podpis
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

ŻyciorysEdytuj

Urodził się w Nowym Jorku jako potomek dość zamożnych niemieckich emigrantów[1]. Wkrótce rodzina przeniosła się do Brooklynu, który był jeszcze wtedy oddzielnym miastem. W 1917 ożenił się po raz pierwszy. Debiutował w 1919 recenzją opublikowaną w bostońskim magazynie literackim „The Black Cat”. Po dość chaotycznych i nieukończonych studiach imał się różnych zajęć, m.in. był reporterem, pomywaczem, gazeciarzem, śmieciarzem, bibliotekarzem, kierownikiem kadr w Western Union[2]. Porzuciwszy karierę urzędniczą dla literatury, dużo podróżował po USA[1]. Nie pociągała go rutyna pracy, prowadził życie niespokojne i nieuporządkowane.

W 1928 za pieniądze przyjaciela drugiej żony odbył podróż po Europie, odwiedzając również Polskę. W 1929 zaczął się zajmować malarstwem. W 1930 zamieszkał w Paryżu, gdzie podjął pracę jako korektor w paryskiej redakcji amerykańskiej gazety codziennej „Chicago Tribune”. W 1937 redagował w Paryżu czasopismo „The Booster”, założone i wydawane wspólnie z austriackim pisarzem Alfredem Perlèsem – sublokatorem z podparyskiego Clichy[3], kochankiem kochanki żony Millera i pierwowzorem postaci Carla ze Zwrotnika Raka oraz Freda z Cichych Dni w Clichy[4]. Obok Millera i Perlèsa redaktorem „The Booster” był też Lawrence Durrell, a swoje teksty publikowali tam również Anaïs Nin i William Saroyan. Po czterech numerach i utracie reklamodawców, na wniosek Durella zmieniono tytuł na „Delta”, ale udało się wydać jeszcze tylko trzy kolejne numery[5].

W 1939 Miller wyjechał do Grecji na zaproszenie Durrella, mieszkającego wówczas na Korfu. W marcu 1940 w związku z wybuchem II wojny światowej powrócił do Nowego Jorku. W 1942 osiadł w Kalifornii, początkowo w Los Angeles, a od 1945 w Big Sur[6]. Zasiadał w jury konkursu głównego na 13. MFF w Cannes (1960)[7]. W ostatnim okresie życia mieszkał w Pacific Palisades (nadbrzeżna dzielnica Los Angeles). W 1970 z domu wyprowadziła się, a w 1974 rozstała się z nim ostatecznie jego ostatnia, piąta żona, japońska wokalistka jazzowa. Zmarł w Pacific Palisades w wieku 89 lat[8].

Wystąpił w filmie Czerwoni (1981) Warrena Beatty'ego, a o jego związku z Anaïs Nin opowiada film Henry i June (1990) w reżyserii Philipa Kaufmana.

TwórczośćEdytuj

W 1934 napisał powieść Zwrotnik Raka (Tropic of Cancer). Książka ta została zakazana w USA jako zbyt śmiała ze względu na otwarte wątki erotyczne. Tematykę tę Miller kontynuował w Czarnej Wiośnie 1936 i Zwrotniku Koziorożca 1939. W prozie atakował podejście współczesnych Amerykanów do moralności i ich purytański system wartości. Zwrotnik Raka został po raz pierwszy oficjalnie opublikowany w USA dopiero w 1964 po tym, jak Sąd Najwyższy USA uchylił wyrok sądu stanowego. Publikacja odegrała znaczącą rolę w kształtowaniu się amerykańskiej rewolucji seksualnej.

PublikacjeEdytuj

Powieści i zbiory opowiadańEdytuj

  • Zwrotnik Raka (Tropic of Cancer), 1934.
  • Czarna wiosna (Black Spring), 1936.
  • Zwrotnik Koziorożca (Tropic of Capricorn), 1939.
  • The Cosmological Eye, 1939.
  • Kolos z Maroussi (The Colossus of Maroussi), 1941.
  • The Wisdom of the Heart, 1941.
  • Sunday After the War, 1944.
  • Klimatyzowany koszmar (The Air-Conditioned Nightmare), 1945.
  • Why Abstract? with Hilaire Hiler and William Saroyan, 1945.
  • The Time of the Assassins: A Study of Rimbaud, 1946.
  • Pamiętać, by pamiętać (Remember to Remember), 1947.
  • Uśmiech u stóp drabiny (The Smile at the Foot of the Ladder), 1948.
  • Sexus (pierwsza część trylogii The Rosy Crucifixion), 1949.
  • Książki mojego życia (The Books in My Life), 1952.
  • Plexus (druga część trylogii The Rosy Crucifixion), 1953.
  • Noce miłości i śmiechu (Nights of Love and Laughter), 1955.
  • Ciche dni w Clichy (Quiet Days in Clichy), 1956.
  • Diabeł w raju (A Devil in Paradise), 1956.
  • Big Sur i pomarańcze Hieronima Boscha (Big Sur and the Oranges of Hieronymus Bosch), 1957.
  • Nexus (trzecia część trylogii The Rosy Crucifixion), 1960 – tłum. Michał Kłobukowski, Warszawa: Noir sur Blanc, 1996.
  • Stand Still Like the Hummingbird, 1962.
  • Henry Miller on Writing, 1964.
  • Insomnia or the Devil at Large, 1970.
  • My Life and Times, 1971.
  • The Nightmare Notebook, 1975.
  • Henry Miller’s Book of Friends: A Tribute to Friends of Long Ago, 1976.
  • Sextet, 1977.
  • My Bike and Other Friends, 1978.
  • Joey: A Loving Portrait of Alfred Perlès Together With Some Bizarre Episodes Relating to the Opposite Sex, 1979.
  • Kur zapiał! (Crazy Cock), pisana między 1928–30, wydana 1991.
  • Moloch (Moloch: or, This Gentile World), pisana między 1927, wydana 1992.

KorespondencjeEdytuj

  • Listy 1935-1980 (The Durrell-Miller Letters, 1935-80), 1988.
  • Korespondencja 1934-1979: 45 lat przyjaźni (Correspondance 1934-1979: 45 ans d’amitié).

EsejeEdytuj

  • Świat seksu (The World of Sex), 1940.

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ a b Kopcewicz, Sienicka 1982 ↓, s. 270.
  2. ↑ Siemion 1987 ↓, s. 338–340.
  3. ↑ Siemion 1987 ↓, s. 340–342.
  4. ↑ Alfred Perles - A Biography (ang.). Cosmodemonic Telegraph Company: A Henry Miller Blog, 2005-11-08. [dostęp 2021-12-09].
  5. ↑ The Booster Magazine - Part 1 (ang.). Cosmodemonic Telegraph Company: A Henry Miller Blog, 2005-08-25. [dostęp 2021-12-09].
  6. ↑ Siemion 1987 ↓, s. 342.
  7. ↑ Wickers 1987 ↓, s. 317.
  8. ↑ Siemion 1987 ↓, s. 344.

BibliografiaEdytuj

Linki zewnętrzneEdytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Henry_Miller&oldid=65558694”