Wikipedia

George Orwell

pisarz i publicysta angielski

George Orwell, właściwie Eric Arthur Blair (ur. 25 czerwca 1903, zm. 21 stycznia 1950) – brytyjski pisarz i publicysta, uczestnik hiszpańskiej wojny domowej. Urodzony w Motihari w Biharze, do Anglii przyjechał w 1907. Jego dzieła odzwierciedlają inteligencję, dowcip i wrażliwość na nierówności społeczne[1]. Zagorzały krytyk systemów totalitarnych, zwolennik socjalizmu demokratycznego[2]. Często uznawany za najlepszego kronikarza angielskiej kultury XX wieku[3], Orwell pisał powieści i felietony; zajmował się także krytyką literacką. Za jego najbardziej znane dzieła uznawane są: futurystyczna, antyutopijna powieść Rok 1984 i satyryczna opowieść będąca alegorią systemu totalitarnego Folwark zwierzęcy. Obie te książki sprawiły, że Orwell należy do grona najbardziej popularnych pisarzy XX wieku[4].

George Orwell
Ilustracja
George Orwell przed mikrofonem BBC
Imię i nazwisko

Eric Arthur Blair

Data i miejsce urodzenia

25 czerwca 1903
Motihari, Indie Brytyjskie

Data i miejsce śmierci

21 stycznia 1950
Londyn

Narodowość

angielska

Język

angielski

Alma Mater

Eton College

Dziedzina sztuki

antyutopia, satyra

Ważne dzieła
podpis
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Wywarł istotny wpływ na współczesną kulturę. Przymiotnik „orwellowski”[5] określa sytuacje, w których system zagraża wolności jednostki bądź całych społeczeństw, szczególnie w zakresie prywatności. Zwroty takie jak „Wielki Brat patrzy”, czy „Wszystkie zwierzęta są równe, ale niektóre są równiejsze” oraz takie pojęcia, jak „nowomowa” („new-speak”), „policja myśli” („thought police”), „dwójmyślenie” („doublethink”) i „myślozbrodnia” („thoughtcrime”) są używane w potocznym języku. Rok 1984 był także inspiracją dla stworzenia popularnego reality-show Big Brother, emitowanego w kilkunastu krajach[6][7].

Życiorys

edytuj

Jego rodzina pochodziła z klasy średniej. Był synem Richarda Walmesley Blaira, urzędnika administracji brytyjskiej i Idy Mabel Blair (z d. Limouzin). Miał dwie siostry. Od 1911 uczęszczał do St. Cyprian’s, prywatnej szkoły z internatem w Eastbourne. Stypendium (przyznane w 1917) zapewniło mu miejsce w ekskluzywnej Eton College (którą opuścił w 1921). W listopadzie 1922 wstąpił do Królewskiej Policji Imperialnej w Birmie. 1 stycznia 1928 porzucił służbę i nie powrócił z urlopu w Anglii. W latach 1928–1929 przebywał w Paryżu, gdzie opublikował swoje pierwsze artykuły.

W styczniu 1933 opublikował pierwszą książkę pod pseudonimem literackim George Orwell, była to powieść Na dnie w Paryżu i w Londynie[8]. Przybrał pseudonim, ponieważ chciał oszczędzić rodzinie problemów z powodu ujawnienia w książce prywatnych szczegółów ze swojego życia[8]. Powodem takiej decyzji był także fakt, że uważał swoją książkę za niewiele wartą. Poza tym nie lubił swojego prawdziwego nazwiska[8].

Będę używał nazwiska George Orwell, to takie dobre i takie prawdziwe angielskie nazwisko[9].

W czerwcu 1936 ożenił się z Irlandką Eileen O’Shaughnessy.

Brał udział w wojnie domowej w Hiszpanii w latach 1936–1937, gdzie walczył na froncie po stronie republikańskiej w milicji robotniczej antystalinowskiej Robotniczej Partii Zjednoczenia Marksistowskiego (POUM), a następnie w przybyłych z Anglii oddziałach ochotników wystawionych przez brytyjską Independent Labour Party. Był w walkach na froncie aragońskim. Po zdelegalizowaniu POUM oraz wybuchu w maju 1937 „wojny domowej w ramach wojny domowej” między anarchistami a stalinowcami, ukrywał się z żoną przed represjami. Był ścigany przez Gwardię Cywilną podczas nakazanej przez Moskwę (i kierowanej przez rezydenta NKWD Aleksandra Orłowa) akcji likwidacji POUM (w czerwcu 1937) i mordowania jej członków, łącznie z żołnierzami walczącymi na froncie. 20 maja 1937 został postrzelony przez snajpera w gardło[10]. 20 czerwca przekroczył granicę francuską i wrócił do Anglii. Swoje wspomnienia z tego okresu zawarł w autobiograficznej książce W hołdzie Katalonii, wydanej w Anglii jeszcze w czasie trwania hiszpańskiej wojny domowej (1938), która demaskowała zbrodniczą rolę radzieckich służb specjalnych NKWD i GRU w Hiszpanii i faktyczne działania stalinowców zwalczających rewolucję[11].

Doświadczenia tego okresu i wynikające stąd refleksje były również źródłem dwóch jego dzieł, dzięki którym jest najszerzej znany. Są to powieści: Folwark zwierzęcy, czyli bajka polityczna (w tradycji Ezopa) – opisująca w formie przypowieści mechanizm przewrotu społecznego i jego konsekwencje, a także Rok 1984 (uznawana za jedną z pierwszych powieści fantastycznonaukowych prezentujących alternatywną przyszłość, wizję państwa totalitarnego sprawującego totalną kontrolę nad ludźmi, przeszłością i językiem, prowadzącego wojnę z innymi państwami totalitarnymi, określanej jako antyutopia)[9].

Wiódł życie włóczęgi, był: pomywaczem, nauczycielem, zbieraczem chmielu, żebrakiem, milicjantem, policjantem, hodowcą drobiu i uprawiał warzywa, współpracował z wieloma czasopismami, pracował w BBC i był korespondentem wojennym we Francji w 1945. W 1944 razem z żoną adoptował urodzonego 14 maja Richarda Horatio, a po jej śmierci 29 marca 1945 wrócił do Anglii[9].

W czasie powstania warszawskiego ostro krytykował na łamach prasy postawę brytyjskiej lewicowej inteligencji wobec Polski, jej sytuacji międzynarodowej i uległość wobec Stalina[12], krytycznie odnosił się także do komentarzy lewicy na temat „procesu szesnastu”[13].

W PRL utwory Orwella były objęte zakazem publikacji (w pozostałych krajach komunistycznych samo nazwisko Orwell było tabu). Do upadku komunizmu powieść Rok 1984 była obecna w przekładzie polskim jedynie na emigracji (ukazała się bezpośrednio po wydaniu angielskim), w latach osiemdziesiątych XX wieku w wydawnictwach niezależnych (poza cenzurą) i w 1988 w obiegu oficjalnym (PIW)[14].

George Orwell zmarł w Londynie w wieku czterdziestu siedmiu lat na gruźlicę (zachorował na nią w 1938) na kilka dni przed zamierzoną podróżą do sanatorium w Szwajcarii. Czas ostatnich trzech lat życia dzielił między łóżkiem szpitalnym, tworzeniem Roku 1984, wreszcie wyprawami ukochanym motocyklem Royal Enfield 350. 13 października 1949 w szpitalu ożenił się z Sonią Mary Brownell[9].

Równo w 70 lat po spisaniu przez pisarza pamiętników Komitet Nagrody Orwellowskiej utworzył blog[15], na którym można śledzić przebieg życia pisarza[16].

Działalność społeczna i polityczna

edytuj
  • 1938 w czerwcu zapisuje się do Independent Labour Party
  • 1939 pod koniec roku występuje z Independent Labour Party
  • 1945 w sierpniu zostaje wiceprzewodniczącym The Freedom Defence Committee (rozwiązanej w 1949) – organizacji badającej przypadki naruszania swobód demokratycznych i praw obywatelskich

Poglądy

edytuj

Poglądy polityczne

edytuj

Bliski socjalistycznej lewicy (swoje poglądy określał mianem „demokratycznego socjalizmu”[2]), a w czasie wojny hiszpańskiej anarchizmowi; krytyk i demaskator mechanizmów zniewolenia człowieka w totalitarnych systemach komunistycznym i narodowosocjalistycznym, a także w kapitalizmie i systemie politycznym panującym w Wielkiej Brytanii. W eseju The Lion and the Unicorn: Socialism and the English Genius[17] (1940) twierdził, że klasowy system w Wielkiej Brytanii jest przeszkodą w walce z III Rzeszą i jedynym rozwiązaniem tego problemu jest rewolucja socjalistyczna. W późniejszym okresie (po II wojnie światowej) Eric Arthur Blair był pesymistycznie nastawiony wobec wszystkich systemów politycznych, które jego zdaniem systematycznie zmierzały do narzucenia „powszechnego niewolnictwa”[18], jak i rewolucji, które według niego nie były już w stanie odwrócić tego trendu.

W 1944 w czasie powstania warszawskiego wystąpił w obronie Polaków i skrytykował zachowawcze nastawienie angielskiej inteligencji wobec polityki Józefa Stalina. Zarzucił jej tchórzostwo i obłudę oraz cichą aprobatę sowieckiej polityki wobec Polski.

Chciałem zaprotestować przeciwko tchórzliwemu nastawieniu do powstania w Warszawie brytyjskiej prasy[...]. Generalnie zostało stworzone wrażenie, że Polacy zasługują na klęskę, nawet jeżeli robią dokładnie to, do czego nawołują ich alianckie rozgłośnie w ostatnich latach [...]. To jest moje przesłanie skierowane do lewicowych dziennikarzy i generalnie do całej inteligencji. Pamiętajcie, że każdy z was zapłaci za swoją nieszczerość i tchórzostwo. Nawet nie myślcie, że przez lata będziecie służalczo lizać buty sowieckiego reżimu, albo jakiegokolwiek w ogóle, i nagle znowu powrócicie do duchowej przyzwoitości. Raz się skurwisz – kurwą zostaniesz.

George Orwell, Powstanie warszawskie i jego krytycy[19]

Poglądy religijne

edytuj

Orwell był ateistą. Pomimo tego, regularnie uczestniczył w życiu społecznym i obywatelskim Kościoła, w tym uczestniczył w Komunii Świętej Kościoła Anglii. Uznając tę sprzeczność, powiedział kiedyś: „Wydaje się raczej podłe iść do Komunii Świętej, gdy się nie wierzy, ale udaję pobożnego i nie pozostaje nic innego, jak nadążać za oszustwem”[20].

Twórczość

edytuj

Dzieła Orwella na język polski tłumaczyli: Teresa Jeleńska, Juliusz Mieroszewski, Anna Husarska, Anna Przestrzelska, Roman Zimand (Orwell i o nim[14]), Anna Małecka (zbiór esejów Historię piszą zwycięzcy[21]), Tomasz Mirkowicz, Barłomiej Zborski[22] (przed 1989 pod pseudonimem H. Lewis Allways[23][24]). Ze względu na przejście twórczości Orwella do domeny publicznej w 2021, pojawiły się nowe tłumaczenia jego tekstów, m.in. Tomasza Bieronia, Grzegorza Strzebońskiego, Roberta Sudóła, Małgorzaty Kaczorowskiej, Marcina Barskiego czy Jana Dzierzgowskiego.

Na polskim rynku istnieje również jedno wydanie jego sztuki teatralnej Król Karol II. Napisał ją dla swoich uczniów podczas pracy w „The Hawthorns” w 1932, a praca nad przygotowaniem przedstawienia trwała większą część semestru[25].

Powieści

edytuj
Rok wydania polskiego przekładu Tytuł polski Wydawca polski Rok wydania Tytuł oryginalny Wydawca oryginału
1992 Na dnie w Paryżu i w Londynie Graf 1933 Down and out in Paris and London Victor Gollancz Ltd
1997 Birmańskie dni Wydawnictwo Rachocki 1934 Burmese Days: A Novel Harper & Brothers
1992 Córka proboszcza Polska Oficyna Wydawnicza „BGW” 1935 A Clergyman’s Daughter Victor Gollancz Ltd
1985 Wiwat Aspidistra Wydawnictwo Literackie 1936 Keep the Aspidistra Flying Victor Gollancz Ltd
2005 Droga na molo w Wigan Bellona 1937 The Road to Wigan Pier Victor Gollancz Ltd
1985 W hołdzie Katalonii Oficyna Literacka 1938 Homage to Catalonia Secker & Warburg
1997 Brak tchu Rachocki i S-ka 1939 Coming Up for Air Victor Gollancz Ltd
1947 Folwark zwierzęcy[26] Wydawnictwo Światowego Związku Polaków z Zagranicy „Światpol” 1945 Animal Farm: A Fairy Story[2] Secker & Warburg
1953 Rok 1984 Instytut Literacki 1949 Nineteen Eighty-Four Secker & Warburg

Felietony i eseje

edytuj

W języku polskim wydano zbiory: Eseje (1981), I ślepy by dostrzegł (1981), Historię piszą zwycięzcy (1991), Anglicy i inne eseje (2002, 2013), Jak mi się podoba (2009), Kilka myśli o ropusze zwyczajnej (2011), Hitler, Stalin, Dali i Czerwony Kapturek (2013), Gandhi w brzuchu wieloryba (2014), Czy naprawdę schamieliśmy? (2021) oraz Dzienniki wojenne (2006) zawierające m.in. fragmenty dziennika z czasów wojny, teksty audycji BBC, które Orwell przygotowywał jako pracownik Ministerstwa Propagandy, instrukcje dla dowodzonego przezeń oddziału Home Guard oraz korespondencje wojenne z wyzwolonej Europy. Hołd dla Katalonii i inne teksty z hiszpańskiej wojny domowej (2006) zawierają również osobno opublikowaną relację W hołdzie Katalonii (1985 w Polsce) oraz wszelkie inne teksty dotyczące tego konfliktu, m.in. relacje w prywatnych listach, recenzje dzieł na temat tej wojny, fragmenty przeglądu wiadomości dla BBC.[27]

Tytuł polski[14] Tytuł oryginalny[28] Rok wydania[28] Miejsce publikacji[28] Rok wydania w Polsce

(lub w drugim obiegu)[23]

Miejsce polskiej publikacji[29]
Jeden dzień z życia włóczęgi La Journée d’un Tramp 1929 „Le Progrès civique” 2011 Kilka myśli o ropusze zwyczajnej
Schronisko dla włóczęgów The Spike 1931 „The Adelphi” 1990 I ślepy by dostrzegł
Wieszanie A Hanging 1931 „The Adelphi” 1985 Eseje
Zabójcy słonia Shooting an Elephant 1936 „New Writing” 1985 Eseje
Wspomnienia księgarskie Bookshop Memories 1936 „Fortnightly Review” 1985 Eseje
Przecieki z Hiszpanii Spilling the Spanish Beans 1937 „New English Weekly” 2006 Hołd dla Katalonii i inne teksty

o hiszpańskiej wojnie domowej

Karol Dickens Charles Dickens 1939 Inside the Whale and Other Essays 2002 Anglicy i inne eseje
Cesarskie cięcie w Hiszpanii Caesarean Section in Spain 1939 „The Highway” 2006 Hołd dla Katalonii i inne teksty

o hiszpańskiej wojnie domowej

Tygodniki dla chłopców Boys’ Weeklies 1940 „Horizon” 2002 Anglicy i inne eseje
W brzuchu wieloryba Inside the Whale 1940 Inside the Whale and Other Essays 2014 Gandhi w brzuchu wieloryba
Recenzja Mein Kampf Adolfa Hitlera (w pełnym tłumaczeniu) Review of Mein Kampf by Adolf Hitler 1940 „New English Weekly” 1990 I ślepy by dostrzegł
Notatki w drodze Notes on the Way 1940 „Time and Tide” 1990 I ślepy by dostrzegł
Drogi doktorze Goebbels – pańscy brytyjscy przyjaciele jadają wyśmienicie! Dear Doktor Goebbels – Your British Friends Are Feeding Fine! 1941 „Daily Express” 2014 Gandhi w brzuchu wieloryba
Lew i nosorożec: Anglia, twoja Anglia The Lion and the Unicorn: Socialism and the English Genius 1941 Searchlight Books No 1 1948 fragmenty opublikowane w „Kultura” nr 4
Wells, Hitler i państwo światowe Wells, Hitler and the World State 1941 „Horizon” 2002 Anglicy i inne eseje
Sztuka Donalda McGilla The Art of Donald McGill 1941 „Horizon” 2002 Anglicy i inne eseje
Dzień robotnika drogowego A Roadman’s Day 1941 „Picture Post” 2011 Kilka myśli o ropusze zwyczajnej
Pieniądze i armaty Money and Guns 1942 „Through Eastern Eyes” 2014 Gandhi w brzuchu wieloryba
Rudyard Kipling Rudyard Kipling 1942 „Horizon” 2021 Czy naprawdę schamieliśmy?
Wspominając wojnę w Hiszpanii Looking Back on the Spanish War 1943 „New Road” 1985 Eseje
Trzylecie Home Guard, wyjątkowego przykładu stabilności Three Years of Home Guard 1943 „The Observer” 2021 Czy naprawdę schamieliśmy?
Przywilej kleru, kilka uwag o Salwadorze Dalim Benefit of Clergy: Some notes on Salvador Dali 1944 wycofany z druku

Saturday Books[30]

1990 I ślepy by dostrzegł
Arthur Koestler Arthur Koestler 1944 „Tribune” 1985 Orwell i o nim
Raffles i panna Blandish Raffles and Miss Blandish 1944 „Horizon” 1948 „Kultura” nr 4
Osiem lat wojny: wspomnienia z Hiszpanii The Eight Years of War: Spanish Memories 1944 „The Observer” 2006 Hołd dla Katalonii i inne teksty

o hiszpańskiej wojnie domowej

Uwagi o nacjonalizmie Notes on Nationalism 1945 „Polemic” 1974 „Aneks” nr 6[31]
Ty i bomba atomowa You and the Atom Bomb 1945 „Tribune” 1974 „Aneks” nr 6[31]
Antysemityzm w Wielkiej Brytanii Antisemitism in Britain 1945 „Contemporary Jewish Record” 2002 Anglicy i inne eseje
Gorzki smak zemsty Revenge Is Sour 1945 „Tribune” 2013 Hitler, Stalin, Dali i Czerwony Kapturek
Precz z garniturami! Banish This Uniform 1945 „Evening Standard” 2013 Hitler, Stalin, Dali i Czerwony Kapturek
Chude święta dla dzieci Bare Christmas for the Children 1945 „Evening Standard” 2013 Hitler, Stalin, Dali i Czerwony Kapturek
Popierajmy kominki! The Case for the Open Fire 1945 „Evening Standard” 2013 Hitler, Stalin, Dali i Czerwony Kapturek
W obronie angielskiej kuchni In Defence of English Cooking 1945 „Evening Standard” 1990 I ślepy by dostrzegł
Pod Zanurzonym Księżycem The Moon Under Water 1946 „Evening Standard” 2011 Kilka myśli o ropusze zwyczajnej
„Podły” klimat to najlepszy klimat „Bad” Climates Are Best 1946 „Evening Standard” 2011 Kilka myśli o ropusze zwyczajnej
Jak umierają ubodzy How the Poor Die 1946 „Now” 1990 I ślepy by dostrzegł
Polityka przeciw literaturze: analiza Podróży Gullivera Politics vs. Literature: An Examination of Gulliver’s Travels 1946 „Polemic” 2002 Anglicy i inne eseje
Czy naprawdę schamieliśmy? A skądże But Are We Really Ruder? No 1946 „Evening Standard” 2021 Czy naprawdę schamieliśmy?
Refleksje nad Jamesem Bunhamem Second Thoughts on James Burnham 1946 „Polemic” 2002 Anglicy i inne eseje
Zwierzenia recenzenta książek Confessions of a Book Reviewer 1946 „Tribune” 1990 I ślepy by dostrzegł
Kilka myśli o ropusze zwyczajnej Some Thoughts on the Common Toad 1946 „Tribune” 2011 Kilka myśli o ropusze zwyczajnej
I ślepy by dostrzegł In Front of Your Nose 1946 „Tribune” 1990 I ślepy by dostrzegł
W obronie P.G. Wodehouse’a In Defence of P. G. Wodehouse 1946 „The Windmill” 2014 Gandhi w brzuchu wieloryba
Dlaczego piszę Why I Write 1946 „Gangrel” 1981 „Puls” nr 11/12
Zabójcy słowa The Prevention of Literature 1946 „Polemic” 1974 „Aneks” nr 6
Książki przeciw papierosom Books vs cigarettes 1946 „Tribune” 2021 Czy naprawdę schamieliśmy?
Filiżanka dobrej herbaty A Nice Cup of Tea 1946 „Evening Standard” 1990 I ślepy by dostrzegł
To tylko starszyzna – lecz któż jej się oprze? Just Junk – but Who Could Resist It? 1946 „Evening Standard” 2011 Kilka myśli o ropusze zwyczajnej
Wyznania recenzenta książek Confessions od a Book Reviewer 1946 „Tribune” 2013 Hitler, Stalin, Dali i Czerwony Kapturek
Wolność i szczęście – recenzja My Eugeniusza Zamiatina Freedom and Happiness 1946 „Tribune” 2013 Hitler, Stalin, Dali i Czerwony Kapturek
Lir, Tołstoj i błazen Lear, Tolstoy and the Fool 1947 „Polemic” 2002 Anglicy i inne eseje
Refleksje o Gandhim Reflections on Gandhi 1949 „Partisan Review” 1990 I ślepy by dostrzegł
Takie, takie to były radości Such, Such Were the Joys 1952 (napisany

w 1946 r.)

„Partisan Review” 2000 „Przegląd Polityczny” nr 43[32]

Poezje

edytuj
  • Untitled poem, 1914 (poezja publikowana w prasie lokalnej)
  • Kitchener, 1916
  • The Pagan, 1918
  • Our Hearts Are Married, But We Are Too Young, 1918
  • Ironic Poem about Prostitution
  • The Lesser Evil
  • Poem from Burma, ~1922
  • A Little Poem, 1936

Miejsca publikacji

edytuj
  • „Monde”
  • „Tribune”
  • „Partisan Review”
  • „The Observer”
  • „Horizon”
  • „New Statesman and the Nation”
  • „Nation”
  • „Poetry London”
  • „New Road”
  • „Manchester Evening News”
  • „New Leader”
  • „Evening Standard”
  • „The Adelphi”
  • „New English Weekly”

Przypisy

edytuj
  1. ↑ „Why I Write” in The Collected Essays, Journalism and Letters of George Orwell Volume 1 – An Age Like This 1945–1950 str. 23 (Penguin).
  2. ↑ a b W 1948, w eseju „Why I Write” – „Dlaczego piszę” – stwierdził: „Każda linijka poważnego tekstu, jaki napisałem od 1936 była bezpośrednio lub pośrednio krytyką totalitaryzmu i opowiedzeniem się za demokratycznym socjalizmem” za: Why I Write Orwell, George (1968) [1958. Bott, George. ed. Selected Writings. London: Heinemann. p. 103. ISBN 0-435-13675-5.
  3. ↑ Pubs in Britain: Still the Moon Under Water, data dostępu: 2011-07-26.
  4. ↑ Rodden, John, ed (2007). The Cambridge companion to George Orwell. Cambridge University Press. p. 10. ISBN 0-521-67507-3.
  5. ↑ orwellowski – Słownik języka polskiego PWN [online], sjp.pwn.pl [dostęp 2021-05-07] (pol.).
  6. ↑ A Guide to George Orwell. onlineschools.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-15)]., data dostępu: 2011-07-26.
  7. ↑ Orwellowski – słownik języka polskiego, data dostępu: 2011-07-26.
  8. ↑ a b c Quinn 2009 ↓, s. 11.
  9. ↑ a b c d David J. Taylor, Orwell. 1903-1950, Bartłomiej Zborski (tłum.), Warszawa: Wydawnictwo Książkowe Twój Styl, 2007, ISBN 978-83-7163-460-4.
  10. ↑ G. Orwell, I ślepy by dostrzegł, wybór esejów i felietonów, Kraków 1990, s. 7.
  11. ↑ George Orwell, W hołdzie Katalonii, tł. Marcin Barski, Kraków 2021.
  12. ↑ Reviews of Orwell in Tribune – 16 Frank Kermode, New York Review of Books, 14 June 2007.
  13. ↑ George Orwell, I ślepy by dostrzegł, Bartłomiej Zborski (tłum.), Kraków: KAW, 1990, ISBN 83-03-03075-2, OCLC 69557249.
  14. ↑ a b c Krzysztof Bronowski-Muzeum Wolnego Słowa, BIBUŁA – wydawnictwa niezależne 1976 – 1989 Polska [online], m-ws.pl, 3 czerwca 2020 [dostęp 2022-01-16] (pol.).
  15. ↑ Blog „Orwell Diaries” (ang.).
  16. ↑ Za artykułem w National Public Radio online – www.npr.org.
  17. ↑ W Polsce zostały opublikowane fragmenty tego eseju w Lew i nosorożec (tłum. Teresa Jeleńska).
  18. ↑ Esej w „Tribune”: „You and the Atomic Bomb” (1945). tmh.floonet.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-02-06)].
  19. ↑ George Orwell: Orwell in Tribune: ‘As I Please’ and Other Writings 1943–7. 1 września 1944.
  20. ↑ „List do Eleanor Jaques, 19 października 1932” w The Collected Essays, Journalism, and Letters of George Orwell: An Age Like This, wyd. Sonia Orwell i Ian Angus. Harcourt, Brace & World Inc. Nowy Jork, 1968. s. 102.
  21. ↑ Katalog Biblioteki Narodowej.
  22. ↑ Rozmowa o George’u Orwellu z Barłomiejem Zborskim [online], 24 czerwca 2020 [dostęp 2022-01-16].
  23. ↑ a b Krzysztof Bronowski-Muzeum Wolnego Słowa, BIBUŁA – wydawnictwa niezależne 1976 – 1989 Polska [online], m-ws.pl, 3 czerwca 2020 [dostęp 2022-01-16] (pol.).
  24. ↑ Był to jeden z czterech pseudonimów branych pod uwagę przez Blaire’a, zanim zdecydował się na „George Orwell” (por. Orwell 1903-1950, David J. Taylor, Warszawa 2007).
  25. ↑ George Orwell, Król Karol II, Bartłomiej Zborski (tłum.), 2000, ISBN 83-11-09020-3.
  26. ↑ W pierwszym polskim przekładzie (tłum. Teresa Jeleńska, 1947) tytuł ten miał postać Zwierzęcy folwark, a w najnowszym (tłum. Szymon Żuchowski, 2021) uwzględniono oryginalny podtytuł: Folwark zwierzęcy: powiastka (ang. Animal Farm: a Fairy Story).
  27. ↑ George Orwell, Hołd dla Katalonii i inne teksty o hiszpańskiej wojnie domowej, tł. Leszek Kuzaj, Wojciech Madej i in., Warszawa 2006, Fundacja Aletheia.
  28. ↑ a b c Essays and other works | The Orwell Foundation [online], www.orwellfoundation.com, 14 października 2010 [dostęp 2022-02-05] (ang.).
  29. ↑ Katalog Biblioteki Narodowej [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 2022-02-05] (ang.).
  30. ↑ „Szkic ten został pierwotnie umieszczony w Saturday Books na rok 1944. Książka była już w druku, gdy wydawca postanowił, że ma on zostać z niej usunięty za rzekomą obsceniczność – wycięto go więc z każdego egzemplarza, jednak nie można było wyrzucić tytułu ze spisu treści, w którym też pozostał.” George Orwell, I ślepy by dostrzegł, 1990, Kraków, Krajowa Agencja Wydawnicza.
  31. ↑ a b 6, 1974 « Aneks – archiwum online [online], kulturaliberalna.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).
  32. ↑ http://przegladpolityczny.pl/produkt/pp-432000/.

Bibliografia

edytuj
  • Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powszechna Wydawnictwa Gutenberg Print, W-wa 1999, t. 39/17. ISBN 83-87697-00-1 ISBN 83-87697-66-4.
  • George Orwell: I ślepy by dostrzegł – wybór esejów i felietonów. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1990. ISBN 83-03-03075-2.
  • Encyklopedia popularna PWN. [T.] 7, Ork – Psy. Warszawa: Świat Książki, 1998. ISBN 83-7129-542-1.
  • George Orwell W hołdzie Katalonii Gdynia 1990.
  • Edward Quinn: Critical companion to George Orwell: a literary reference to his life and work. New York: 2009. ISBN 978-1-4381-0873-5.

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=George_Orwell&oldid=74958672”