Hermann Sudermann (ur. 30 września 1857 w Matzicken w Prusach Wschodnich (obecnie Macikai koło Szyłokarczmy na Litwie), zm. 21 listopada 1928 w Berlinie) – niemiecki dramaturg i powieściopisarz naturalistyczny

Hermann Sudermann
Ilustracja
Hermann Sudermann (po 1925)
Data i miejsce urodzenia

30 września 1857
Matzicken (obecnie Macikai koło Szyłokarczmy na Litwie)

Data i miejsce śmierci

21 listopada 1928
Berlin

Zawód, zajęcie

dramaturg, powieściopisarz

podpis

Życiorys

edytuj

Pochodził z rodziny o korzeniach mennonickich[1]. Jego ojciec był właścicielem małego browaru w Heydekrug w Prusach Wschodnich (obecnie Šilutė na Litwie). Uczył się w szkole realnej w Elblągu[2] i gimnazjum realnym w Tilsit (obecnie Sowieck). Od 14 roku życia pracował jako pomocnik aptekarza, jednak musiał zrezygnować z tego zajęcia z powodów zdrowotnych. Studiował filozofię i historię na uniwersytecie w Królewcu. Ukończył studia w Berlinie, gdzie utrzymywał się z korepetycji i redagowania pisma Deutsches Reichsblatt (1881-1882). Debiutował w 1886 tomem naturalistycznych opowiadań Im Zwielicht (O zmierzchu). W 1889 został wystawiony jego pierwszy dramat, inspirowany filozofią Friedricha Nietzschego Die Ehre (Honor). W 1891 ożenił się z powieściopisarką Clarą Lauckner (1861-1924). Początkowo mieszkali w Królewcu, potem w Dreźnie, zaś od 1895 w Berlinie. Sukces finansowy kolejnych sztuk i powieści pozwolił Sudermannowi w 1902 na zakup posiadłości w Blankensee (obecnie dzielnica miasta Trebbin w Brandenburgii)[3] oraz podróże do Włoch, Grecji, Egiptu i Indii.

W okresie I wojny światowej pisał wiersze patriotyczne i organizował zbiórki pieniężne na rzecz potrzebujących. Za upowszechnianie kultury wśród niższych warstw społeczeństwa został w 1918 odznaczony Krzyżem Żelaznym II klasy. Po wojnie został współzałożycielem centrowej partii Bund schaffender Künstler. Zmarł na zapalenie płuc w następstwie zawału serca. Po jego śmierci przybrany syn pisarza Rolf Lauckner założył Fundację Hermanna Sudermanna wspierającą młodych dramatopisarzy. Z racji obecności idei nacjonalistycznych w jego sztukach, były one często wystawiane w III Rzeszy (także w Generalnym Gubernatorstwie[4]) i w większości zapomniane po II wojnie światowej.

Na podstawie noweli Podróż do Tylży z tomu Litewskie historie powstał film Wschód słońca (film) z 1927[5], według powieści Es war (Tak było) – film Symfonia zmysłów z 1927, według powieści Pieśń nad pieśniami film z 1933 pod tym samym tytułem[6]. W roli Magdy w dramacie Gniazdo rodzinne występowały m.in. Sarah Bernhardt[7], Eleonora Duse i Helena Modrzejewska[8].

Ważniejsze dzieła

edytuj
  • Im Zwielicht: Zwanglose Geschichten (Opowiadania o zmierzchu), 1886
  • Frau Sorge (Kuma Troska), powieść, 1887
  • Geschwister: Zwei Novellen (Rodzeństwo), nowele, 1888
  • Die Ehre (Honor), dramat, 1889
  • Der Katzensteg (Kocia kładka), dramat, 1890
  • Heimat (Gniazdo rodzinne), dramat, 1893
  • Es war (Tak było), powieść, 1894
  • Johannisfeuer (Ognie świętojańskie), dramat, 1900
  • Das hohe Lied (Pieśń nad pieśniami), powieść, 1908
  • Litauische Geschichten (Litewskie historie), opowiadania, 1917
  • Das Bilderbuch meiner Jugend: Autobiographie (Książka z obrazkami mojej młodości), autobiografia, 1922
  • Die Frau des Steffen Tromholt (Żona Steffena Tromholta), powieść, 1927

Przypisy

edytuj
  1. Hermann Sudermann. Pisarz wart poznania. dziennikelblaski.pl. [dostęp 2022-01-17].
  2. Joanna Szkolnicka: Sudermann, Hermann – dramaturg i naturalista. historia.bibliotekaelblaska.pl. [dostęp 2022-01-17].
  3. Schloss Blankensee. sudermannstiftung.de. [dostęp 2022-01-17].
  4. Woźniakowski Krzysztof. Obecność literatur obcych w jawnym polskojęzycznym obiegu kulturalnym Generalnego Gubernatorstwa (1939-1945). „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Krakowie. Prace Bibliotekoznawcze IX”. 194, s. 101, 1998. 
  5. WSCHÓD SŁOŃCA (SUNRISE: A SONG OF TWO HUMANS). kinopodbaranami.pl. [dostęp 2022-01-17].
  6. Friesen Lauren. Hermann Sudermann: Social Criticism and East Prussian Regionalism in German Drama. „Journal of Mennonite Studies”. 21, s. 118, 2003. 
  7. Arthur Gold, Robert Fizdale: The Divine Sarah: A Life of Sarah Bernhardt. Alfred A. Knopf, 1991, s. 255. ISBN 978-0-394-52879-3. (ang.).
  8. Helena Modrzejewska (Modjeska). culture.pl. [dostęp 2022-01-17].