Ifejon
Ifejon (Ipheion Raf.) – rodzaj roślin należących do rodziny amarylkowatych (Amaryllidaceae), obejmujący 3 gatunki występujące naturalnie w Ameryce Południowej: w północno-wschodniej Argentynie, środkowym Chile i w Urugwaju. Uprawiany jako roślina ozdobna ifejon jednokwiatowy został introdukowany do Stanów Zjednoczonych, Australii, Nowej Zelandii, Francji i Wielkiej Brytanii[3].
 Ifejon jednokwiatowy | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj |
ifejon |
| Nazwa systematyczna | |
| Ipheion Raf. Fl. Tellur. 2: 12 (1837)[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Ipheion uniflorum (Graham) Raf.[4] | |
Nazwa naukowa rodzaju pochodzi od starogreckiego słowa ιφυον (ifyon), użytego przez Teofrasta z Eresos[5] w pracy Historia plantarum[6].
Morfologia
edytujWieloletnie rośliny zielne, geofity cebulowe. Cebule pokryte ochronnymi łuskami. Korzenie nieco mięsiste. Liście odziomkowe, równowąskie, płaskie na przekroju, tworzące pochwę u nasady, jednoroczne. Kwiatostan zwykle jednokwiatowy, wyrasta na wzniesionym głąbiku. Kwiat podparty jest spatką podzieloną na dwie klapki. Listki okwiatu w dolnej części rurkowato zrośnięte, powyżej rozpostarte. Z sześciu pręcików trzy położone są u nasady rurki okwiatu, a 3 powyżej. Pylniki przytwierdzone do nitek grzbietami, pękające do wewnątrz przez podłużną szczelinę. Zalążnia górna, niemal kulista, z licznymi zalążkami w każdej komorze. Szyjka słupka smukła, lekko trójklapowa. Owocem są pękające torebki, zawierające liczne nasiona[7].
Systematyka
edytujRodzaj z plemienia Gilliesieae z podrodziny czosnkowych (Allioideae) z rodziny amarylkowatych (Amaryllidaceae)[8]. We wcześniejszych ujęciach zaliczany do rodziny czosnkowatych Alliaceae[9].
- Uwagi taksonomiczne
Rodzaj o niejasnej przynależności systematycznej. Należące do niego gatunki były przez botaników zaliczane aż do 8 innych rodzajów, m.in.: Brodiaea, Triteleia.
- Wykaz gatunków[3]
- Ipheion sessile (Phil.) Traub
- Ipheion tweedieanum (Baker) Traub
- Ipheion uniflorum (Graham) Raf. – ifejon jednokwiatowy
Zastosowanie
edytujIfejon jednokwiatowy oraz jego kultywary są uprawiane jako rośliny ozdobne. Są łatwe w uprawie, preferują miejsca osłonięte, delikatnie zacienione, dobrze przepuszczalną glebę. Są jedną z najdłużej kwitnących wiosennych roślin cebulowych[10].
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-13] (ang.).
- ↑ a b c Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2021-02-14]. (ang.).
- ↑ Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2021-02-14]. (ang.).
- ↑ David Gledhill: The names of plants. Wyd. 4. Cambridge University Press, 2008. ISBN 978-0-511-47376-0.
- ↑ Teofrast z Eresos: Historia Plantarum libri decem, Græce. Cum syllabo generum et specierum, glossario, et notis.. J. Parker, 1814.
- ↑ Hewson H.J.: Flora of Australia Online: Ipheion. [dostęp 2021-02-14].
- ↑ USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2021-02-14]. (ang.).
- ↑ James L. Reveal System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999. Systematyka rodzaju Iphejon według Reveala. [dostęp 2007-03-18].
- ↑ Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.