Język gudźarati

język z rodziny indoaryjskiej używany w Indiach

Język gudźarati, gudżarati, gudżaracki (ang. Gujarati) – język z grupy indoaryjskiej języków indoeuropejskich, którym posługuje się blisko 61 mln mówiących[1] – głównie mieszkańców Indii, gdzie w stanie Gudźarat oraz sąsiednich terytoriach Daman i Diu oraz Dadra i Nagar Haweli jest językiem urzędowym – jednym z 23 języków konstytucyjnych Indii. Najbliżej spokrewnione z nim języki to pendźabi i bradź bhasza. Posiada odrębny system pisma, tzw. alfabet sylabiczny gudżarati, wywodzący się ze starożytnego pisma brahmi.

ગુજરાતી
Obszar

Indie i inne

Liczba mówiących

ok. 61 mln

Pismo/alfabet

gudźarati

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
język urzędowy Gudźarat, stan Indii
Organ regulujący Akademia Językowa (Language Academy)
Ethnologue 2 prowincjonalny
Kody języka
ISO 639-1 gu
ISO 639-2 guj
ISO 639-3 guj
IETF gu
Glottolog guja1252
Ethnologue guj
GOST 7.75–97 гуд 165
WALS guj
SIL GJR
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Wikipedia w języku gudźarati
Słownik języka gudźarati
w Wikisłowniku
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Poza Indiami, użytkownicy tego języka mieszkają w Tanzanii (ok. 250 tys.), Ugandzie (ok. 150 tys.), Pakistanie (ok. 100 tys.), w Kenii (ok. 50 tys.) oraz w mniejszych społecznościach w Wielkiej Brytanii (głównie Leicester i Wembley) i Stanach Zjednoczonych (szczególnie w stanach New Jersey, Nowy Jork, Kalifornia i Teksas). Gudźarati był ojczystym językiem: Freddiego Mercurego, wokalisty grupy Queen, Mahatmy Gandhiego, „ojca Indii” oraz Quaid-e Azama Muhammada Alego Jinnaha, „ojca Pakistanu”.

Historia

edytuj

Gramatyka formalna poprzednika tego języka została spisana przez mnicha dźinijskiego i uczonego o imieniu Hemachandra-acharya. Najstarsze utwory literackie pochodzą zaś z XVII w.

Odmiany języka gudżarati

edytuj

Można wyróżnić trzy główne warianty języka gudźarati, różniące się głównie słownictwem:

  • hindi-gudżarati, pełniący funkcję języka urzędowego i nauczany w szkołach;
  • parsi-gudżarati, używany przez indyjską społeczność Parsów. Odmiana ta charakteryzuje się znaczną liczbą słów pochodzenia czysto perskiego;
  • muzułmańska odmiana gudżarati, wykazująca silne wpływy leksykalne perskiego i arabskiego.

Różnice gramatyczne między tymi odmianami są znikome.

Przypisy

edytuj
  1. David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Gujarati, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [zarchiwizowane z adresu 2019-06-06] (ang.).

Bibliografia

edytuj
  • Bidhu Bhusan Das Gupta: Gujarati Self Taught. Kalkuta: Das Gupta Prakashan, 1980. (ang.).

Linki zewnętrzne

edytuj