J.D. Salinger
J.D. Salinger, właśc. Jerome David Salinger /ˈsælɪndʒər/ (ur. 1 stycznia 1919 w Nowym Jorku, zm. 27 stycznia 2010 w Cornish) – amerykański pisarz, autor powieści Buszujący w zbożu (1951).
Data i miejsce urodzenia |
1 stycznia 1919 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
27 stycznia 2010 |
Narodowość |
amerykańska |
Dziedzina sztuki | |
Ważne dzieła | |
Życiorys
edytujUrodził się pierwszego dnia 1919 roku, jako syn Sola Salingera, litewskiego Żyda[1], sprzedawcy koszernego sera, i jego żony Marie z domu Jillich, o korzeniach szkocko-irlandzkich[2]. Marie Salinger zmieniła później imię na Miriam. Miał starszą siostrę Doris (1911–2001)[3].
Uczęszczał do szkół publicznych na Manhattanie, w 9. i 10. klasie do prywatnej McBurney School. Jako uczeń grał w szkolnych przedstawieniach i wykazywał w tym kierunku pewien talent, jednak ojciec sprzeciwiał się planom syna zostania aktorem[4]. Po ukończeniu szkoły wstąpił do Valley Forge Military Academy w Wayne w Pensylwanii. W tym czasie zaczął więcej pisać. W 1936 rozpoczął naukę na New York University, zamierzał studiować pedagogikę specjalną[5]. Wiosną przerwał jednak studia, a na jesieni tego roku ojciec wysłał go do Wiednia, gdzie miał zapoznać się z przemysłem i importem mięsa[6].
Jesienią i zimą 1937/1938 roku pracował jako praktykant[7] w rzeźni miejskiej w Bydgoszczy[8]. Ten okres swojego życia opisał w 1944 roku następująco:
W wieku osiemnastu, dziewiętnastu lat, rok przesiedziałem w Europie... większość czasu w Wiedniu, choć musiałem też terminować w przetwórni szynek w Polsce... Ostatecznie na parę miesięcy wylądowałem w Bydgoszczy, gdzie mordowałem świnie i pchałem lory przez śnieg w towarzystwie grubego majstra, który nieustannie zabawiał mnie strzelaniem ze swej śrutówki do wróbli, do żarówek i do kolegów z pracy[9].
W latach 1942–1946 służył w wojsku i brał udział w desancie normandzkim.
Zmarł z przyczyn naturalnych 27 stycznia 2010 w swoim domu w Cornish w stanie New Hampshire. Miał 91 lat[10].
Twórczość
edytujZaczął pisać w wieku 15 lat.
Jego jedyną opublikowaną powieścią jest Buszujący w zbożu (1951, wyd. polskie 1961). Inne utwory tego autora to zbiory opowiadań: Dziewięć opowiadań (1953, wyd. polskie 1964), Wyżej podnieście strop, cieśle i Seymour – introdukcja (1963, wyd. polskie 1966). Bohaterami jego utworów są młodzi ludzie poszukujący sensu życia, miłości, nadziei. Ostatnim utworem, opublikowanym w „New Yorkerze” w 1965 roku, było opowiadanie „Hapworth 16, 1924”. W tym samym roku Salinger podjął decyzję o zaprzestaniu publikowania nowych opowiadań. W 1980 udzielił ostatniego wywiadu.
Publikacje
edytujKsiążki
edytuj- Buszujący w zbożu (The Catcher in the Rye, 1951)
- Dziewięć opowiadań (Nine Stories, 1953)
- Idealny dzień na ryby (A Perfect Day for Bananafish, 1948)
- Pan Kostek w Connecticut (Uncle Wiggily in Connecticut, 1948)
- W przeddzień wojny z Eskimosami (1948)
- Człowiek Śmiechu (The Laughing Man, 1949)
- Nad jeziorem (Down at the Dinghy, 1949)
- Opowiadanie dla Esmé (For Esmé – with Love and Squalor, 1950)
- Śliczne usta moje i oczy zielone (Pretty Mouth and Green My Eyes, 1951)
- Niebieski okres de Daumier-Smitha (De Daumier-Smith’s Blue Period, 1952)
- Teddy (1953)
- Franny i Zooey (Franny and Zooey, 1961)
- Franny (1955)
- Zooey (1957)
- Wyżej podnieście strop, cieśle i Seymour – introdukcja (Raise High the Roof Beam, Carpenters and Seymour: An Introduction, 1963)
- Wyżej podnieście strop, cieśle (Raise High the Roof-Beam, Carpenters, 1955)
- Seymour: Introdukcja (Seymour: An Introduction, 1959)
Opowiadania
edytuj- Go See Eddie (1940, przedruk w Fiction: Form & Experience, red. William M. Jones, 1969)
- The Hang of It (1941, przedruk w The Kit Book for Soldiers, Sailors and Marines, 1943)
- The Long Debut of Lois Taggett (1942, przedruk w Stories: The Fiction of the Forties, red. Whit Burnett, 1949)
- A Boy in France (1945, przedruk w Post Stories 1942–45, red. Ben Hibbs, 1946)
- This Sandwich Has No Mayonnaise (1945, przedruk w The Armchair Esquire, red. L. Rust Hills, 1959)
- A Girl I Knew (1948, republished in Best American Short Stories 1949, red. Martha Foley, 1949)
- Slight Rebellion off Madison (1946, przedruk w Wonderful Town: New York Stories from The New Yorker, red. David Remnick, 2000)
- The Young Folks (1940)
- The Heart of a Broken Story (1941)
- Personal Notes of an Infantryman (1942)
- The Varioni Brothers (1943)
- Both Parties Concerned (1944)
- Soft-Boiled Sergeant (1944)
- Last Day of the Last Furlough (1944)
- Once a Week Won't Kill You (1944)
- Elaine (1945)
- The Stranger (1945)
- I'm Crazy (1945)
- A Young Girl in 1941 with No Waist at All (1947)
- The Inverted Forest (1947)
- Blue Melody (1948)
- Hapworth 16, 1924 (1965)
Niepublikowane
edytuj- The Ocean Full of Bowling Balls (data nieznana)
- The Last and Best of the Peter Pans (data nieznana)
- Two Lonely Men (1944)
- The Children's Echelon (1944)
- The Magic Foxhole (1945)
Polskie tłumaczenia
edytuj- Catcher in the rye
- Buszujący w zbożu. Warszawa : „Iskry”, 1961; Warszawa : „Iskry”, 1964; Warszawa : „Iskry”, 1967; Warszawa : „Iskry”, 1988; Warszawa : „Iskry”, 1993; Warszawa : „Iskry”, 1996; Warszawa : „Iskry”, 1997; Warszawa : „Iskry”, 1998; Warszawa : „Iskry”, [2004]; tłum. Maria Skibniewska
- Nine Stories
- Dziewięć opowiadań (w późniejszych wydaniach Dziewięć opowiadań). Warszawa : Państwowy Instytut Wydawniczy, 1967; Warszawa : „Iskry”, 1997; Wydawnictwo Albatros, 2007 tłum Agnieszka Glinczanka i Krzysztof Zarzecki
- Raise high the roof beam, carpenters; Seymour : an introduction
- Wyżej podnieście strop, cieśle ; Seymour, introdukcja (także Wyżej podnieście strop, cieśle ; Seymour: wstęp) Warszawa : „Czytelnik”, 1966; Warszawa : „Czytelnik”, 1981; Warszawa : „Iskry”, 1996; Wydawnictwo Albatros, 2007 tłum. Maria Skibniewska
- Franny and Zooey
- Franny i Zooey. Warszawa : „Czytelnik”, 1966; Warszawa : „Czytelnik”, 1981; Warszawa : „Iskry”, 1997; Wydawnictwo Albatros, 2007; tłum. Maria Skibniewska
Przypisy
edytuj- ↑ The Genealogy of Richard L. Aronoff [online], web.archive.org, 26 kwietnia 2013 [dostęp 2020-05-13] [zarchiwizowane z adresu 2013-04-26] .
- ↑ Books: SONNY – TIME. guardian.co.uk/books. [dostęp 2010-02-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-01)].
- ↑ Alexander, Paul (1999). Salinger: A Biography. Los Angeles: Renaissance. ISBN 1-58063-080-4 s. 32
- ↑ Lutz, Norma Jean. „Biography of J.D. Salinger”. Bloom, Harold, ed. edited and with an introduction by Harold Bloom. (2001). Bloom's BioCritiques: J.D. Salinger. Philadelphia: Chelsea House. ISBN 0-7910-6175-2. s. 10
- ↑ Fiene, Donald M. „A Bibliographical Study of J.D. Salinger: Life, Work, and Reputation”, M.A. Thesis, University of Louisville, 1962.
- ↑ Salinger, Margaret (2000). Dream Catcher: A Memoir. New York: Washington Square Press. ISBN 0-671-04281-5 s. 39
- ↑ JD Salinger, Other jobs. guardian.co.uk/books. [dostęp 2012-09-24].
- ↑ (mk/jb): Bydgoszcz remembers writer J.D. Salinger. thenews.pl, 2010-07-17. [dostęp 2012-09-24].
- ↑ Buszujący w Bydgoszczy – Rzeczpospolita. [dostęp 2010-02-14].
- ↑ Charles McGrath: J.D. Salinger, Enigmatic Author, Dies at 91. New York Times, 2010-01-28. [dostęp 2010-01-28]. (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- J.D. Salinger. Uncollected Writings, Terebess Asia Online (TAO). [dostęp 2010-02-14].
- ISNI: 0000000121171704
- VIAF: 17092
- LCCN: n50016589
- GND: 118605054
- NDL: 00455187
- LIBRIS: 20dgjqfl56hp56m
- BnF: 11923476b
- SUDOC: 027120031
- SBN: CFIV037957
- NLA: 35472754
- NKC: jn19990007318
- DBNL: sali006
- BNE: XX993805
- NTA: 068892136
- BIBSYS: 90085020
- CiNii: DA00699901
- Open Library: OL540486A
- PLWABN: 9810658884705606
- NUKAT: n94201705
- J9U: 987007267396505171
- PTBNP: 41556
- CANTIC: a10152398
- LNB: 000033427
- NSK: 000002183
- CONOR: 5779555
- ΕΒΕ: 92479
- BLBNB: 000339866
- KRNLK: KAC199623967
- LIH: LNB:V*63913;=BI