New Hampshire

stan Stanów Zjednoczonych

New Hampshire (wym. /nuːˈhæmpʃɚ/) – stan w północno-wschodniej części Stanów Zjednoczonych, położony nad Oceanem Atlantyckim, w regionie Nowej Anglii. Stolicą stanu jest Concord.

New Hampshire
State of New Hampshire
stan
9. stan od 21 czerwca 1788
Ilustracja
Pieczęć Flaga
Pieczęć Flaga
Dewiza: Live Free or Die
Państwo

 Stany Zjednoczone

Stolica

Concord

Kod ISO 3166-2

US-NH

Gubernator

Chris Sununu (R)

Powierzchnia

24 214 km²[1]

Populacja (2017)
• liczba ludności


1 342 795[2]

• gęstość

53,20 os./km²

Strefa czasowa

UTC-05:00
UTC-04:00

Języki urzędowe

angielski, francuski

Położenie na mapie USA
Położenie na mapie
Strona internetowa

3 lutego 2023 w New Hampshire odnotowano najniższą w historii Ameryki Północnej temperaturę odczuwalną -77 °C.[3]

Geografia edytuj

New Hampshire graniczy z trzema stanami Nowej Anglii (Maine, Vermont i Massachusetts), oraz od północy z kanadyjską prowincją Quebec. Stan rozciąga się od rzeki Connecticut na jego zachodniej granicy, poprzez dolinę rzeki Merrimack, na wschód do Maine i na południe od Kanady do Massachusetts[4].

Większość powierzchni stanu jest wyżynno-górzysta. W jego środkowej części znajdują się Góry Białe, należące do Appalachów. 81% obszaru stanu pokrywają lasy, co daje New Hampshire drugi co do wielkości obszar zalesionych gruntów wśród stanów USA. Więcej ma tylko sąsiednie Maine[4].

New Hampshire ma tylko 29 km wybrzeża Oceanu Atlantyckiego, z pojedynczym portem głębinowym. Populacja stanu koncentruje się głównie w dolinach rzek i wzdłuż wybrzeża[4].

Największym jeziorem jest Winnipesaukee.

Miasta edytuj

Na terenie stanu New Hampshire znajduje się 13 miast (city), w tym jedno o liczbie ludności przekraczającej 100 000, a 11 powyżej 10 000 mieszkańców (2022 r.). Lista[5]:

 

Demografia edytuj

Spis ludności z roku 2010 stwierdza, że stan New Hampshire liczy 1 316 470 mieszkańców, co oznacza wzrost o 80 684 (6,5%) w porównaniu z poprzednim spisem z roku 2000. Dzieci poniżej piątego roku życia stanowią 4,8% populacji, 19,3% mieszkańców nie ukończyło jeszcze osiemnastego roku życia, a 17,6% to osoby mające 65 i więcej lat. 50,5% ludności stanu stanowią kobiety[6].

Język edytuj

Najpowszechniej używanymi językami są[7]:

Rasy i pochodzenie edytuj

Według spisu z 2010 roku, 93,6% mieszkańców stanowili Biali (90,5% nie licząc Latynosów), 2,8% to Azjaci, 1,7% deklarowało przynależność do dwóch lub więcej ras, 1,6% to Czarni lub Afroamerykanie, 0,3% to Rdzenni Amerykanie. Latynosi stanowią 3,7% ludności stanu[6].

Największe grupy stanowią osoby pochodzenia francuskiego (22,1%), irlandzkiego (21,0%), angielskiego (16,1%), włoskiego (10,1%), niemieckiego (9,2%) i szkockiego (5,4%). Obecne są także duże grupy (ponad 10 tys.) osób pochodzenia polskiego (55,7 tys.), „amerykańskiego”, szwedzkiego, portugalskiego, greckiego, holenderskiego, portorykańskiego, norweskiego, rosyjskiego, walijskiego i hinduskiego[8].

Religia edytuj

Dane z 2014 r.[9]:

Podział administracyjny edytuj

Stan podzielony jest na 10 hrabstw. Największym pod względem powierzchni hrabstwem jest hrabstwo Coös, najmniejszym - Strafford.

Historia edytuj

Tereny, które stały się późniejszą Prowincją New Hampshire, zostały nadane przez Radę Nowej Anglii kapitanowi Johnowi Masonowi w 1623 roku. Początkowo założono na nich kilka osad, które później wspólnie utworzyły Upper Plantation of New Hampshire, przekształconą w 1680 roku w prowincję królewską.

Ten mały stan odgrywa co 4 lata dużą rolę w amerykańskim życiu politycznym. W stanie mają miejsce jedne z pierwszych prawyborów w procesie wybierania kandydata na prezydenta przez główne amerykańskie partie polityczne[11].

Przypisy edytuj

  1. State Area Measurements and Internal Point Coordinates. U.S. Census Bureau. [dostęp 2018-04-09]. (ang.).
  2. U.S. Census Bureau QuickFacts: New Hampshire, census.gov [dostęp 2018-01-04] (ang.).
  3. Timothy Bella, Mount Washington wind chill hits minus-108, snapping U.S. record, „The Washington Post”, 5 lutego 2023, ISSN 0190-8286 [dostęp 2023-12-16] (ang.).
  4. a b c New Hampshire - State Energy Profile Analysis - U.S. Energy Information Administration (EIA), eia.gov [dostęp 2019-01-27].
  5. a b City and Town Population Totals: 2020-2022. U.S. Census Bureau. [dostęp 2023-06-18]. (ang.).
  6. a b U.S. Census Bureau QuickFacts: New Hampshire; UNITED STATES, census.gov [dostęp 2019-01-27] (ang.).
  7. Data Center Results, apps.mla.org [dostęp 2019-01-27].
  8. U.S. Census Bureau, 2016 American Community Survey 1-Year Estimates, factfinder.census.gov [dostęp 2019-01-27] [zarchiwizowane z adresu 2018-07-14] (ang.).
  9. Adults in New Hampshire. Pew Research Center, 2014. [dostęp 2019-01-16].
  10. State Membership Report. The ARDA. [dostęp 2019-01-16].
  11. Section 3-C:2 Exceptions., gencourt.state.nh.us [dostęp 2021-11-14].