Jadowniki Mokre

wieś w województwie małopolskim

Jadowniki Mokrewieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim, w gminie Wietrzychowice[4].

Jadowniki Mokre
wieś
Ilustracja
Kościół parafialny pw. Niepokalanego Serca NMP
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

tarnowski

Gmina

Wietrzychowice

Liczba ludności 

1004[2]

Strefa numeracyjna

14

Kod pocztowy

33-271[3]

Tablice rejestracyjne

KTA

SIMC

0835667

Położenie na mapie gminy Wietrzychowice
Mapa konturowa gminy Wietrzychowice , na dole znajduje się punkt z opisem „Jadowniki Mokre”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Jadowniki Mokre”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Jadowniki Mokre”
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego
Mapa konturowa powiatu tarnowskiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Jadowniki Mokre”
Ziemia50°09′59″N 20°43′50″E/50,166389 20,730556[1]

W latach 1954–1960 wieś należała i była siedzibą władz gromady Jadowniki Mokre, po jej zniesieniu w gromadzie Wietrzychowice. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.
W 2002 roku Jadowniki liczyły 992 mieszkańców i zajmowały obszar 1446,29 ha.

Części wsi

edytuj
Integralne części wsi Jadowniki Mokre[5][6]
SIMC Nazwa Rodzaj
1051695 Dębowe Domy przysiółek
1051749 Podborze część wsi
1051784 Porębisko część wsi
1051790 Rynek część wsi
1051809 Rzadki Las część wsi
1051844 Ulica część wsi
1051873 Wyspa część wsi

Historia

edytuj

Niepisana historia osadnictwa na tym terenie sięga neolitu świadczą o tym odkrycia archeologiczne potwierdzające obecność osadnictwa sprzed dwóch tysięcy lat.

W wieku XIX miejscowość opisana została jako: Jadowniki Mokre (z Zaurbaniem)[7], wieś między Dunajcem a ujściem Uszwicy do Wisły, w powiecie brzeskim, parafii Wietrzychowice, w okolicy równej, ma 976 mieszkańców wyznania rzymskokatolickiego.

W 1449 roku właścicielem Jadownik był Albert Czapka herbu Nowina. W 1476 roku wioska przeszła w ręce rodziny Pieniążków z Witkowic herbu Jelita. W XV w. wieś była własność Stanisława Pieniążka herbu Jelita[7]. Następnie przeszła na własność do Feliksa i Pauliny Konopków. W 1880 roku Jadowniki Mokre należały już tylko do Jana Konopki. Większa posiadłość we własności Konopki odznaczała się wzorową uprawą i ma 330 mórg roli, 157 mórg łąk i ogrodów, 23 mórg pastwisk i 771 mórg sosnowego pięknego lasu. Posiadłość mniejsza (Zaurbanie) 404 mórg roli, 362 mórg łąk i ogrodów 150 mórg pastw.

Mieszkańcy tej osady zajmowali się produkowaniem jadów do zatruwania strzał[potrzebny przypis].

W 1944 roku przeprowadzono tu akcję Most III. 4 maja 1944 roku Gestapo i żandarmeria niemiecka zatrzymały we wsi 65 osób, po czym 12 z nich rozstrzelała. Spaliła również 12 budynków[8].

Zabytki

edytuj

Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[9].

  • Osada z okresu wpływów rzymskich.

Inne

  • Tablica dla uczczenia poległych i pomordowanych w latach 19391945.

Religia

edytuj

W Jadownikach Mokrych znajduje się parafia pw. Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny oraz ośrodek opiekuńczo-rehabilitacyjny dla dzieci i młodzieży prowadzony przez Caritas Diecezji tarnowskiej.

Osoby związane z miejscowością

edytuj

Galeria

edytuj

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 43067
  2. Gmina Wietrzychowice | Oficjalna strona Gminy Wietrzychowice [online], www.wietrzychowice.pl [dostęp 2017-11-24] (pol.).
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 362 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. Przeglądanie TERYT (Krajowego Rejestru Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2013-08-25].
  5. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  6. GUS. Rejestr TERYT.
  7. a b Jadowniki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 362.
  8. Józef Fajkowski, Jan Religa: Zbrodnie hitlerowskie na wsi polskiej 1939-1945. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza, 1981, s. 426
  9. Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2024-01-01].

Bibliografia

edytuj
  • Pomniki Pamięci Narodowej z dni walk i męczeństwa na terenie województwa tarnowskiego; Oprac.: R. Hycnar, A. Pietrzykowa, F. Turzański, St. Wróbel, K. Głomb; wydawcy: ZBoWiD Zarząd wojewódzki w Tarnowie, Tarnów 1984, s. 113.