Jamno
Jamno – jezioro przybrzeżne na Wybrzeżu Koszalińskim[1], położone w województwie zachodniopomorskim, w powiecie koszalińskim, w gminie Mielno, odcięte mierzeją od Morza Bałtyckiego.
 Jamno z wysokości ok. 500 m | |
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowości nadbrzeżne | |
| Region | |
| Wysokość lustra |
0,1 m n.p.m. |
| Morfometria | |
| Powierzchnia |
2205,2 – 2239,6 ha |
| Wymiary • max długość • max szerokość |
|
| Głębokość • średnia • maksymalna |
|
| Objętość |
31 528,0 tys. m³ |
| Hydrologia | |
| Klasa jakości wody |
III (w roku 2006) |
| Rzeki zasilające | |
| Rzeki wypływające | |
| Rodzaj jeziora |
przybrzeżne |
Położenie na mapie gminy Mielno  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu koszalińskiego  | |
 54°16′24″N 16°09′02″E/54,273333 16,150556
| |
Charakterystyka
edytujPowierzchnia lustra wody wynosi według różnych źródeł od 2205,2 ha[2] do 2239,6 ha[3][4]. Zajmuje 9. miejsce w Polsce pod względem powierzchni, a 3. w województwie.
Jest jeziorem, gdzie intensywnie uprawia się sporty wodne. Nad akwenem znajdują się liczne przystanie żeglarskie, a w trakcie sezonu pływają tu statki turystyczne („Mila”, „Koszałek”, „Parostatek”).
Jamno jest jeziorem polimiktycznym[3]. Objętość wody w zbiorniku wynosi 31 528,0 tys. m³[4].
Z powodu połączenia z morzem poprzez Jamieński Nurt – Jamno charakteryzuje się znacznym wpływem wód morskich na stan hydrochemiczny[5].
Położenie
edytuj
Całe jezioro znajduje się w gminie Mielno, w powiecie koszalińskim. Średnia głębokość zbiornika wynosi 1,4 m, a maksymalna głębokość 3,9 m[3][4]. Lustro wody Jamna znajduje się na wysokości 0,1 m n.p.m.[4] Kształt misy jeziornej jest nieregularny, zawężony od zachodu i stopniowo rozszerzający się ku wschodowi.
Jezioro powstało z dawnej zatoki morskiej.
Zlewnia
edytujCałkowita powierzchnia zlewni jeziora wynosi 502,8 km²[3]. Do jeziora uchodzą dwie rzeki: Dzierżęcinka[6], Unieść, struga Strzeżenica oraz Kanał Dobiesławiec, Kanał Łabusz. Jamno jest połączone z Morzem Bałtyckim poprzez kanał zwany Jamieńskim Nurtem, który znajduje się ok. 2 km za Unieściem. Ujście kanału do morza podczas sztormów jest często zasypywane.
Stan sanitarny
edytujW 2006 r. oceniono stan czystości wody Jamna na III klasę, co oznacza, że w porównaniu z badaniem w 1996 r., kiedy jezioro oceniono jako pozaklasowe, stan uległ poprawie[3].
Jamno jest bezpośrednim i pośrednim recypientem ścieków. Do jeziora odprowadzane są wody z oczyszczalni w Unieściu, do której trafiają ścieki z Mielna, Unieścia i Łaz. Z tychże miejscowości bezpośrednio do jeziora odprowadzane są wody deszczowe, a także wody pochłodnicze z gorzelni w miejscowości Osieki.
Do jeziora uchodzi rzeka Dzierżęcinka, która jest odbiorcą wód z komunalnej oczyszczalni Koszalina, wód opadowych z Koszalina oraz ścieków z oczyszczalni wiejskiej w Boninie. Do Jamna wpada także rzeka Unieść, niosąca oczyszczone ścieki z miasta Sianów.
Kolejnym zagrożeniem dla czystości wód jeziora są spływy obszarowe z gruntów ornych[3].
Przyroda
edytujWedług danych regionalnego zarządu gospodarki wodnej, dominującymi gatunkami ryb w wodach Jamna są: leszcz, sandacz, węgorz europejski. Pozostałymi gatunkami ryb występującymi w jeziorze są: szczupak pospolity, lin, karaś, okoń, płoć, krąp, jazgarz, troć wędrowna. W Jamnie występuje minóg rzeczny, który jest gatunkiem ściśle chronionym w Polsce[2].
W typologii rybackiej Jamno jest zaliczane do typu sandaczowego. Według danych WIOŚ w Szczecinie z 2006 roku wydajność połowowa jest wysoka i wynosi 30–40 kg/ha. W strukturze połowów zdecydowanie przeważa leszcz, którego udział wynosi ok. 82%. Z Jamna odławiane są również: węgorze, sandacze, okonie, szczupaki oraz płocie[3].
Hydronimia
edytujNa mapie z 1789 zapisano nazwę Jamundsche See[7].
Na polskiej mapie wojskowej z 1937 r. podano polski egzonim Jamno przy oznaczeniu jeziora[8]. Nazwę Jamno wprowadzono urzędowo w 1948 roku, zastępując poprzednią niemiecką nazwę Jamunder See[9]. Komisja Ustalania Nazw Miejscowości przyjmując nazwę nawiązała do wyrazu „jama”[10].
Przypisy
edytuj- ↑ Regiony fizycznogeograficzne Polski po zmianach w 2018 r. [online], warmaz.pl, 2018 (pol.).
- ↑ a b Wykaz wód powierzchniowych przeznaczonych do bytowania ryb, skorupiaków i mięczaków oraz umożliwiających migrację ryb. Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Szczecinie, s. 12.
- ↑ a b c d e f g V.3. Jeziora. W: Raport o stanie środowiska w województwie zachodniopomorskim w latach 2006-2007. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie, 2008-12-30, s. 87, 93.
- ↑ a b c d Jerzy Jańczak (red.): Atlas jezior Polski. T. 2. Poznań: Bogucki - Wydawnictwo Naukowe, 1997. ISBN 83-86001-43-7.
- ↑ Roman Cieśliński. Chemical classifications of waters of chosen lakes of the central coast of the Polish coastline zone of the Southern Baltic. „Limnological Review”. 4, s. 59, 2004. Polskie Towarzystwo Limnologiczne. ISSN 1642-5952. (ang.).
- ↑ Jamno, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-05-18].
- ↑ David Gilly: Karte des Königlichen Preussen Herzogthums Vor- und Hinter- Pommern. Berlin: 1789.
- ↑ Arkusz 32 Kolberg (Kołobrzeg). Mapa operacyjna 1:300 000. Wojskowy Instytut Geograficzny, Warszawa: 1937
- ↑ Rozporządzenie Ministrów Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 1 października 1948 r. (M.P. z 1948 r. nr 78, poz. 692, s. 21)
- ↑ Małgorzata Żuchowska, Nazwy miejscowości nadbałtyckich, w: Poznaj swój kraj, nr 4/1986, s.13, ISSN 0832-6151