Jan Rybkowski
Jan Izydor Rybkowski (ur. 4 kwietnia 1912 w Ostrowcu Świętokrzyskim, zm. 29 grudnia 1987 w Konstancinie-Jeziornie) – polski reżyser, scenarzysta i pedagog.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
4 kwietnia 1912 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
29 grudnia 1987 |
| Zawód, zajęcie |
reżyser, scenarzysta |
| Odznaczenia | |
     
| |
Życiorys
edytujUrodził się w rodzinie Bolesława i Kazimiery z domu Kostkowskiej[1]. Uczył się w szkole powszechnej w Częstocicach oraz w ostrowieckim Gimnazjum im. Joachima Chreptowicza[2]. W 1935 ukończył szkołę plastyczną w Poznaniu z dyplomem architekta wnętrz, następnie Instytut Sztuki Teatralnej Schillera. Do wybuchu wojny pracował w teatrach warszawskich Towarzystwa Krzewienia Kultury Teatralnej.
Tuż przed oblężeniem Warszawy wyjechał do Wilna, a stamtąd do Grodna, gdzie działał polski teatr w ZSRR. Po zbombardowaniu teatru wrócił do Białegostoku, a stamtąd do Ostrowca. Wywieziony na roboty do Drezna. Po bombardowaniu Drezna do końca wojny przebywał w Czechach.
Po wojnie przyjechał do Krakowa, a następnie do Łodzi, gdzie zaangażował się w Teatrze Wojska Polskiego, potem w teatrze Axera[3]. W latach 1974–1977 pełnił funkcję dziekana Wydziału Reżyserii PWSFTviT w Łodzi[4].
Od 1948 roku należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej[5].
Dwukrotnie żonaty. Pierwszą żoną była Lidia z domu Predko (1912–1972)[6]. Po raz drugi ożenił się z Marią z domu Starzeńską (1919–2002)[7][8].
Pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A33-1-9)[6].
Filmografia
edytujScenariusz
edytuj- 1980 Kariera Nikodema Dyzmy[9] (serial tv)
- 1975 Dulscy
- 1973 Chłopi (film)
- 1972 Chłopi (serial tv)
- 1969 Wniebowstąpienie
- 1967 Kiedy miłość była zbrodnią
- 1966 Odwiedziny o zmierzchu
- 1965 Człowiek z kwiatem w ustach, część cyklu tv Klasyka światowa
- 1965 Wizyta u królów
- 1962 Spotkanie w Bajce
- 1961 Dziś w nocy umrze miasto
- 1959 Inspekcja pana Anatola
- 1957 Kapelusz pana Anatola
- 1954 Autobus odjeżdża 6.20
- 1950 Warszawska premiera
Reżyseria
edytuj- 1983 Marynia
- 1980 Kariera Nikodema Dyzmy (serial tv)
- 1978 Rodzina Połanieckich (serial tv)
- 1977 Granica
- 1975 Dulscy
- 1974 Gniazdo
- 1973 Chłopi (film)
- 1972 Chłopi (serial tv)
- 1970 Album polski
- 1969 Wniebowstąpienie
- 1967 Kiedy miłość była zbrodnią
- 1967 Bardzo Starzy Oboje
- 1966 Odwiedziny o zmierzchu
- 1965 Człowiek z kwiatem w ustach, część cyklu tv Klasyka światowa
- 1965 Sposób bycia
- 1965 Wizyta u królów
- 1963 Naprawdę wczoraj
- 1962 Spóźnieni przechodnie, nowela Nauczycielka
- 1962 Spotkanie w Bajce
- 1961 Dziś w nocy umrze miasto
- 1959 Inspekcja pana Anatola
- 1958 Pan Anatol szuka miliona
- 1958 Ostatni strzał
- 1957 Kapelusz pana Anatola
- 1956 Nikodem Dyzma
- 1955 Godziny nadziei
- 1954 Autobus odjeżdża 6.20
- 1953 Sprawa do załatwienia[10]
- 1951 Pierwsze dni
- 1950 Warszawska premiera
- 1949 Dom na pustkowiu
Obsada aktorska
edytuj- 1954 Autobus odjeżdża 6.20 jako spawacz w hucie „Bolesław”; nie występuje w czołówce
Ordery i odznaczenia
edytuj- Order Sztandaru Pracy II klasy[5]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (10 lipca 1954)[11]
- Medal 40-lecia Polski Ludowej[12]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (14 stycznia 1955)[13]
Nagrody
edytuj- Nagroda Państwowa II stopnia (1952)[14]
- Nagroda Państwowa II stopnia (zespołowa) za realizację (reżyser) filmu Godziny nadziei (1955)[15]
- Nagroda Ministra Obrony Narodowej za film Album Polski (1972)
Upamiętnienie
edytujJanowi Rybkowskiemu został poświęcony film Warszawskie gołębie w reżyserii Henryka Bielskiego z 1988 roku (informują o tym napisy na początku filmu).
31 stycznia Rada Miasta Ostrowca Świętokrzyskiego jednomyślnie podjęła uchwałę ustanawiającą rok 2012 rokiem Jana Rybkowskiego[2]. 30 marca 2012 Sejm Rzeczypospolitej Polskiej podjął uchwałę w sprawie uczczenia pamięci Jana Rybkowskiego w 100. rocznicę Jego urodzin[16].
W Łodzi, na Alei Gwiazd przy ulicy Piotrkowskiej, znajduje się gwiazda Jana Rybkowskiego.
Przypisy
edytuj- ↑ Jan Izydor Rybkowski - ku pamięci. Ogrody Wspomnień. Cmentarz Internetowy [online], www.ogrodywspomnien.pl [dostęp 2024-06-03].
- ↑ a b 26 maja - uroczysta inauguracja obchodów Roku Jana Rybkowskiego. [dostęp 2012-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (22 września 2012)].
- ↑ Danuta Karcz. Opisanie świata. „Kino”. 6 (204), s. 2, czerwiec 1984. (pol.).
- ↑ Jan Rybkowski w bazie filmpolski.pl
- ↑ a b Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 835–836. ISBN 83-223-2073-6.
- ↑ a b Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
- ↑ Jan Izydor Rybkowski [online], www.myheritage.pl [dostęp 2024-06-03].
- ↑ Maria Starzeńska-Rybkowska [online], www.sfp.org.pl [dostęp 2024-07-09] (pol.).
- ↑ reżyseria wspólnie z Markiem Nowickim
- ↑ reżyseria wspólnie z Janem Fethke
- ↑ M.P. z 1954 r. nr 100, poz. 1243 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy zawodowej w dziedzinie kinematografii”
- ↑ Uznanie dla twórców kultury [w:] Trybuna Robotnicza, nr 170, 19 lipca 1984, s. 1–2.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 99, poz. 1387 - Uchwała Rady Państwa z dnia 14 stycznia 1955 r. nr 0/135 - na wniosek Prezesa Centralnego Urzędu Kinematografii.
- ↑ Dziennik Polski, rok VIII, nr 176, (2639), s. 3.
- ↑ Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-06-03].
- ↑ M.P. z 2012 r. poz. 239 - Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 marca 2012 r. w sprawie uczczenia pamięci Jana Rybkowskiego w 100. rocznicę Jego urodzin.
Linki zewnętrzne
edytuj- Jan Rybkowski w bazie IMDb (ang.)
- Jan Rybkowski w bazie Filmweb
- Jan Rybkowski w bazie filmpolski.pl
- Jan Rybkowski w wirtualnym albumie w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
- Plakaty do filmów Jana Rybkowskiego w galerii plakatu filmowego Filmoteki Narodowej „Gapla”