Jaz Zacisze (Nakonzbrücke Wehr[1]) – jaz kozłowo-iglicowy, położony we Wrocławiu, wybudowany w ramach Stopnia Wodnego Zacisze. Przeznaczeniem jazu jest piętrzenie wody Kanału Powodziowego, przy czym obecnie jaz ten jest wyłączony z eksploatacji. Położony jest w 4,87 km biegu tego kanału[2][3]. Jaz reguluje stany wody jedynie dla części kanału położonego powyżej jazu, do poprzedniego na kanale Jazu Bartoszowice. Mimo że Jaz Zacisze i Śluza Zacisze zaliczane są do jednego Stopnia Wodnego Zacisze, pracują od siebie niezależnie[3].

Jaz Zacisze
Nakonzbrücke Wehr
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Wrocław

Droga wodna

Kanał Powodziowy

Lokalizacja

na 4,87 km

Stopień wodny

Zacisze

Budowa i eksploatacja
Lata budowy

1913–1917

Okres eksploatacji

nieeksploatowany

Dane techniczne
Rodzaj

kozłowo-iglicowy

Długość

54,04 m

Różnica poziomów

2,30 m

Liczba przęseł

1

Światło przęsła

54,04

Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, po prawej znajduje się punkt z opisem „Jaz Zacisze”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Jaz Zacisze”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Jaz Zacisze”
Ziemia51°07′49″N 17°04′41″E/51,130278 17,078056

Historia

edytuj

Jaz wybudowany został w latach 19131917, w ramach inwestycji z zakresu hydrotechniki, polegającej na budowie nowej drogi wodnej przeprowadzonej przez miasto w ramach Wrocławskiego Węzła Wodnego, tzw. Wrocławskiego Szlaku Głównego oraz nowego systemu przeciwpowodziowego dla miasta. Pracami na stopniu kierował budowniczy Roy, inwestycję nadzorował urząd Bauamt für Hochwasserschutz bei Breslau. Podstawowe elementy stalowe jazu dostarczyła firma Verein Konigs und Laurahutte. Jak wyżej zaznaczono jaz ten pracuje niezależnie od śluzy. Jego budowa nie wiązała się z budowaną, nową drogą wodną, lecz potrzebami obiektów zlokalizowanych na lewym brzegu kanału, takich jak Kąpielisko Morskie Oko, czy baseny przy Stadionie Olimpijskim, a także możliwości uprawiania żeglarstwa i sportów wodnych, rekreacyjnych na samym kanale[1][3].

Funkcje

edytuj

Na rzece[2]:

Jaz przegradza koryto Kanału Powodziowego:

Charakterystyka

edytuj

Poszczególne elementy konstrukcyjne jazu wykonane są w następującej technologii[3]:

Jest to jaz jednoprzęsłowy. Przęsło ma 54,04 m światła jazu dla przeprowadzania wód. Jaz wyposażony jest w zamknięcia kozłowo–iglicowe. Spad przy normalnym piętrzeniu wynosi 2,30 m. Przyczółki jazu stanowią równocześnie podparcie dla mostówMostów Jagiellońskich Południowych. Na potrzeby obsługi jazu wybudowano także tory dla wagoników służących przewozowi iglic, z obrotnicą na konstrukcji jazu. Ponieważ jaz jest nieużytkowany obecnie, pozostaje na stałe złożony na dnie kanału pod powierzchnią wody[3].

 
obrotnica wagonów i pozostałość po torach

Zobacz też

edytuj
  1. Wchodzący w skład Stopnia Wodnego Bartoszowice.
  2. Wchodzący w skład następnego stopnia wodnego – Stopnia Wodnego Różanka.
  3. Wchodzący w skład Stopnia Wodnego Psie Pole.
  4. Położony na południe od jazu.
  5. Położona na północ od jazu.

Przypisy

edytuj
  1. a b Jaz Zacisze na stronie Wratislaviae Amici (dostęp 2009-12-22).
  2. a b Zespół autorski: dr inż. kpt. ż.s. Jacek Trojanowski – kierownik pracy, dr kpt. ż.s. Krzysztof Wos, dr inż. Anna Galor, dr inż. Bogusz Wiśnicki, mgr inż. Marcin Breitsprecher, Analiza potrzeb inwestycyjnych w zakresie żeglugi śródlądowej na rzece Odrze w latach 2007–2013. bip.transport.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]., AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE, INSTYTUT INŻYNIERII TRANSPORTU, Zakład Żeglugi Śródlądowej i Gospodarki Wodnej, SZCZECIN 2006 (dostęp 2009-12-22).
  3. a b c d e wrosystem.um.wroc.pl: Fundacja Otwartego Muzeum Techniki, Wrocław 2007, Budowle hydrotechniczne Wrocławskiego Węzła Wodnego (dostęp 2009-12-21).

Linki zewnętrzne

edytuj